نگاهی به دیپلماسی اقتصادی روسها و نقش کمرنگ ایران
به گزارش اکوایران، گزارش مرکز پژوهشها بر این باور است که با آغاز جنگ روسیه-اوکراین و تحریمهای غرب علیه روسیه، ترجیح روسها برگسترش ارتباط با کشورهای منطقه بوده است، اما جمهوری اسلامی ایران به خوبی از این فرصت استفاده نکرده است.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، در سلسله گزارشهای مجموعه مطالعات دیپلماسی اقتصادی، اینبار به اقتصاد روسیه و فرصتهای تعامل با آن پرداخته است. در این گزارش به معرفی این کشور، اقتصاد آن، سرمایهگذاری و تجارت خارجی، زیرساختهای اقتصادی و روابط اقتصادی این کشور با ایران پرداخته شده است. روسیه به عنوان بزرگترین کشور جهان با وجود اینکه اقتصادی در مقیاس کشورهای توسعهیافته ندارد، اما به دلیل وسعت زیاد و همسایگی با کشورهای پر شمار آسیایی و اروپایی و همچنین دارا بودن منابع طبیعی پراهمیتی همچون نفت و گاز و گندم جایگاه ویژهای در بازارهای جهانی دارد.
بررسی اجمالی وضعیت اقتصاد روسیه از جهات مختلف میتواند مشخص کند که این کشور از این نظر در کدام نقطه ایستاده و تعامل اقتصادی با آن به ویژه برای ایران از چه جهت حائز اهمیت است.
مهمترین کالاهایی که ایران به روسیه صادر کرده میوه و آجیل، سبزیجات خوراکی، پلاستیک و مصنوعات آن، ماشینآلات، لوازم مکانیکی و راکتورهای هستهای بودهاند. از سوی دیگر مهمترین کالاهایی که ایران از روسیه وارد کرده وسایل نوری، عکاسی، اندازهگیری و پزشکی، غلات، ماشینآلات، لوازم مکانیکی و راکتورهای هستهای، چوب و اشیاء چوبی، روغن و چربیها بودهاند.
اما مقایسه ایران با کشورهای منطقه در تجارت با روسیه نشان میدهد ایران از فرصت تحریمهای غرب علیه روسیه برای افزایش تجارت خود با این کشور استفاده کافی نکرده است.
ایران در صادرات به روسیه عقبتر از ارمنستان و قرقیزستان است
به گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی تحریمهای غرب علیه روسیه و جنگ با اوکراین فرصتی را فراهم کرد که کشورهای همجوار و همسایگان این کشور جای خالی کشورهای تحریمکننده را پر کنند. کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا مهمترین شرکای تجاری منطقهای روسیه هستند. بلاروس از زمان شروع جنگ سهم خود را در صادرات به روسیه به بیش از دو برابر افزایش داده است. قرقیزستان و ارمنستان نیز با اینکه کشورهای کوچکی هستند توانستهاند خود را به عنوان بخشی از اصلیترین صادرکنندگان به روسیه مطرح کنند. علت این بوده که این دو کشور پس از جنگ میزبان شرکتهای فعال فناوری اطلاعات شدهاند که پیش از این در روسیه مستقر بودهاند.
در این گزارش اشاره شده که ایران نیز تلاشهای جسته گریختهای برای افزایش سهم خود در بازار روسیه انجام داده اما نمیتوان این تلاشها را چشمگیر دانست. در بین این چهار کشور سهم صادراتی ایران قبل از جنگ پس از بلاروس بیشتر از دو کشور دیگر بوده است، اما پس از وقوع جنگ سهم صادرات ایران به روسیه کاهش قابل توجهی یافته و پایینتر از سه کشور دیگر قرار گرفته است. مرکز پژوهشها علت از دست رفتن جایگاه ایران در میان شرکای منطقهای اقتصادی روسیه را افزایش تحریمهای اقتصادی، ناکارآمدی سازوکارهای تجاری و پیشی گرفتن رقبا در تامین نیازهای وارداتی روسیه دانسته است.
عقب ماندن ایران در حالی است که ترکیه در همسایگی ایران پس از آغاز جنگ اوکراین برای حضور پررنگتر در بازار روسیه تلاش زیادی کرده است و سهم خود در این بازار را به مقدار چشمگیری افزایش داده و در نتیجه تحریمها خود را به یکی از شرکای تجاری بزرگ این کشور تبدیل کرده است.
منبع: ecoiran-52394