به گزارش اکوایران؛ ارزیابی‌ها نشان می‌دهد تجارت با این کشورها با سرعت زیادی افزایش یافته و از 689 میلیون دلار در سال 2020 به 1.4 میلیارد دلار در سال 2021 رسید. این روند در سال 2022 هم با سرعت کمتری ادامه یافت و در این سال کل تجارت ایران با منطقه آسیای مرکزی به حدود 1.5 میلیارد دلار رسیده است. آسیای مرکزی سرزمین پهناوری در قاره آسیا است که محصور در خشکی است و هیچ مرزی با آب های آزاد جهان ندارد. این منطقه به طور معمول دربرگیرنده کشورهای «ازبکستان»، «تاجیکستان»، «ترکمنستان»، «قزاقستان» و «قرقیزستان» می‌شود کشورهایی که با توجه به موقعیت جغرافیایی بازار خوبی برای ایران محسوب می‌شوند.

 ارزیابی‌ها نشان می‌دهد کل ارزش تجارت کالایی ایران به این منطقه 77 درصد متعلق به صادرات می‌شود که معادل 1.1 میلیارد دلار بوده و مابقی معادل 339 میلیون دلار را واردات تشکیل داده است. ارزش تجارت ایران با کشورهای منطقه آسیای مرکزی در سال 2022 افزایشی حدود 8 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته که مشارکت واردات در این افزایش حدود 5.1 واحد درصد بوده است. درواقع دلیل اصلی رشد مذکور افزایش 26 درصدی واردات از این منطقه در مقابل افزایش تنها 3 درصدی صادرات بوده است.  

اقلام عمده در تجارت ایران

براساس ارزیابی صورت گرفته در بازه زمانی مورد بررسی 10 کالای نخست صادراتی ایران در سال 2022 حدود 37 درصد بوده است. هرچند داده‌های اعلام شده نشان‌ می‌دهد در مدت زمان مورد بررسی سهم 10 کالای نخست صادراتی به آسیای مرکزی نشان می‌دهد که تنوع صادرات به این کشورها نه‌ تنها افزایش نداشته بلکه با کاهش هم همراه بوده است. در سال 2022 عمده کالاهای صادراتی ایران به منطقه آسیای مرکزی شامل (سایر میله‌ها از آهن یا از فولادهای غیر ممزوج دارای دندانه، برآمدگی، گودی یا ...) با سهم حدود 10 درصدی از کل ارزش صادرات به این منطقه را تشکیل داده است.

عمده صادرات و واردات ایران به کشورهای آسیای مرکزی در سال 2022 شکل گرفت، کشورهای «ازبکستان»، «تاجیکستان» و «قزاقستان» حدود 35 درصد کل ارزش صادرات ایران به این کشورها را در سال 2022 تشکیل می دهد. این رقم برای «قرقیزستان» حدود 57 درصد و «ترکمنستان» حدود 32 درصد است. سهم 5 قلم عمده کالاهای صادراتی به کشورهای منطقه مذکور در سال 2022 نشان می دهد که صادرات ایران به این منطقه از تنوع بالایی برخوردار نیست.

در خصوص واردات نیز 5 قلم عمده وارداتی از کشورهای منطثه آسیای مرکزی برای کشورهای «تاجیکستان»، «قزاقستان» و «قرقیزستان» بیش از 90 درصد ارزش واردات ایران از این کشورها را تشکیل می دهد. سهم 5 قلم عمده وارداتی از «ازبکستان» و «ترکمنستان» نیز در سال 2022 از کل ارزش واردات ایران از این دو کشور به ترتیب حدود 89 درصد و 74 درصد بوده است.