شورش دي‌ماه، شورش فقرا نبود
دو هفته قبل كه به شوراي شهر رفتيد، گفتيد كه شرايط كشور به گونه‌اي است كه ما اعلام مي‌كنيم، در كنار دولت هستيم و مي‌خواهيم در كنار دولت بمانيم. شرايط را چطور ارزيابي كرده بوديد كه اين اعلام را به صراحت داشتيد و چطور مي‌خواهيد كنار دولت بمانيد؟
امروز بحث اقتصاد، به تبع تحريم، موضوع اصلي نظام است. سه روز قبل هم هيات دولت، خدمت رهبري رفت و حضرت آقا و رييس‌جمهوري در اين باره صحبت كردند. طي دو هفته اخير هم رييس‌جمهوري و سران قوا چند جلسه در اين باره داشتند و ادامه هم دارد. چرا؟ چون ما تهديد شديم. تحريم شديم. آيا نبايد همبستگي‌ملي مان را نشان بدهيم؟ نبايد مقاومت كنيم؟ مگر آقاي رييس‌جمهوري نمي‌گويد بايد بايستيم؟ بايد بايستيم. ايستادن يعني چه؟ يعني بايد عقل‌مان را با تدبير به كار بيندازيم و اجازه ندهيم كه استكبار و امريكا، كف جامعه را به جايي برساند كه عاصي شوند. هدف امريكا همين است كه مردم را خسته كند و آنها را به خيابان‌ها بكشاند ولي اين آرزو به دلش مي‌ماند و با تدابير و همدلي كه ما در كشور و نظام مي‌بينيم، امريكا هيچگاه به خواسته‌‌اش نمي‌رسد. امروز و در اين مقطع وظيفه داريم بيشتر در كنار دولت باشيم. به اين معنا كه هدف دولت و شعار رييس‌جمهوري، رفع فقر مطلق است. هدف ما هم همين است و غير از اين نيست. كميته امداد براي براي رفع فقر ايجاد شده و رييس‌جمهوري و دولت هم همين را مي‌گويند. خوشبختانه تدابيرمان هماهنگ است و دولت هم كمك مي‌كند و از كميته امداد رضايت دارند. تعامل ما هم نتيجه‌بخش بوده و نتيجه‌اش همين گزارشات خوب است. اين گزارش‌ها نتيجه هماهنگي و تعامل كميته امداد و دولت است و نفع اين تعامل به چه كسي مي‌رسد؟ به جامعه هدف ما كه افراد نيازمند هستند و ما در اين وضعيت بايد بيشتر، به آنها توجه كنيم چرا كه گراني و شرايط اقتصادي به آنها فشار مي‌آورد و ما بايد مراقب آنها باشيم.
اين سوال را به دليل بي‌طرفي شما در مقابل جناح‌هاي سياسي مي‌پرسم. شنبه گذشته، رييس سازمان امور اجتماعي كشور در اعلام يك نتيجه تحقيق خبر داد كه سرمايه اجتماعي به ٥ ‚ ٤٣ درصد و كمتر از ميانگين كاهش يافته است. بنا به تعريف اين سازمان، سرمايه اجتماعي يعني اعتماد مردم به مردم، اعتماد مردم به دولت و اعتماد مردم به آينده. در اعتراضات مشابه دو هفته قبل آبادان و خرمشهر و ناشي از فشارهاي اقتصادي، حتما مددجويان كميته امداد هم هستند. شما چه تحليلي از اين شرايط داريد؟
در اتفاقات دي ماه سال گذشته كه به شهرهاي مختلف هم رسيد، من واقعا در اين باره حساس بودم. شخصا به وزير اطلاعات و وزير كشور و فرمانده ناجا تلفن زدم و خواستم فهرست اسامي بازداشت‌شدگان كه تعدادشان هم كم نبود را به من بدهند. فهرست را دادند و دريغ از اينكه يك مددجو در اين فهرست باشد. پس واقعا شورش فقرا در كار نيست. باور ما اين است كه شورش فقرا در كار نيست. مددجويان ما فهيم و قدرشناس نظام و انقلاب و مسوولان هستند. البته بين مددجويان ما هم، مانند عموم جامعه، دختر و پسر و جوان هست و مطلبي و نكته‌اي دارند اما واقعا تاييد نمي‌كنم كه مددجويان ما هم داخل آن اعتراضات شده باشند. ضمن آنكه مردم ما هم مي‌دانند امروز ريشه اين فشارها از كجاست. مگر نمي‌بينند كه رييس‌جمهوري امريكا، هر روز عليه اين مردم حرف مي‌زند؟ مگر نمي‌بينند كه مي‌خواهد مانع از فروش دارو به ايران شود؟ مردم مي‌فهمند كه او دشمن است. چرا با ما اين بازي را مي‌كند؟ ما چه كرديم؟ چه گناهي داريم؟ مردم ما فهيم هستند و اين فهم، قدرت تحمل و مقاومت و تاب آوري ما را بالا مي‌برد. آنچه مردم را اذيت مي‌كند اتفاقات داخلي ماست. چرا بايد در فروش سكه اشكال باشد؟ چرا در ارز ٤ هزار و ٢٠٠ توماني اشكال باشد؟ چرا خودرو اينطور وارد شود؟ اين، اعتراض مردم است و درست است و همه ما اين اعتراض را داريم، آقاي رييس‌جمهوري هم اعتراض دارد و رهبر عزيزمان هم معترض است. اين بي‌عدالتي‌ها و بعضي سوءاستفاده‌ها روحيه مردم را جريحه‌دار مي‌كند و طبيعي است كه بايد از مردم بپذيريم. اين هم صداقت مردم را نشان مي‌دهد. مردم عدالت و انصاف و صداقت و راستي مسوولان را مي‌خواهند و بسيار خوب است كه مردم چنين مطالبه‌اي داشته باشند. من هميشه گفته‌ام كه بايد به مطالبات مردم احترام بگذاريم. چطور ما تصاوير مطالبات مردم فرانسه را پخش مي‌كنيم؟ مردم فرانسه دو شب قبل بعد از مسابقه فوتبال چه كردند؟ آيا شورش مدني كردند؟ جوان بودند و به هيجان آمدند و چند هزار ماشين را هم تخريب كردند. آيا اين شورش فقرا بود؟ ما بايد مطالبات مردمي را به درستي بفهميم و اين مطالبات را با منطق و عقلانيت بپذيريم. اين حق مردم است كه حرف‌هاي‌شان را بيان كنند.
شرايط اقليمي جغرافيايي ايران و دنيا به سمت بدتر شدن مي‌رود. دنيا با خشكسالي و كم‌آبي و كاهش منابع طبيعي مواجه است و در ايران، تمام آنچه مي‌توانسته كشور را از سقوط به فقر و مشكلات اقتصادي نجات دهد در حال بدتر شدن است. چند روز قبل، عدد نگران‌كننده‌اي از خالي شدن روستاهاي كشور منتشر شد. شرايط جديد تا چه حد مي‌تواند كار كميته امداد را در حوزه حمايت‌ها و پوشش مددجويي سخت‌تر كند؟
يكي از عوامل بسيار مهم در ايجاد فقر، حاشيه‌نشيني و مهاجرت، همين موضوعي است كه شما اشاره كرديد. شايد علت اصلي تخليه بسياري از روستاها اين بوده كه منابع آبي و چشمه‌ها را از دست دادند. چون روستا متكي به دامپروري و دامداري و كشاورزي است و صنعت در روستا، چندان معنا پيدا نمي‌كند. آينده به راهبرد مديريت منابع آبي كشور بستگي دارد و تدابير آبي بسيار مهم است. امروز بسياري از كشورهاي دنيا؛ به خصوص منطقه ما و كشورهاي اطراف ما، درگير كاهش منابع آبي هستند. خداوند وقتي زمين را آفريد، رودخانه‌ها به اين شكل خط كشي نشده بود. امروز، يك رود از كشور ما به كشور ديگري مي‌رود و يك رود از كشور ديگري وارد ايران مي‌شود. هر كشوري هم بخواهد تقسيم‌بندي جديدي داشته باشد، اكوسيستم و محيط زيست به هم مي‌ريزد. ما حتي با اين شرايط در داخل كشور هم مواجهيم. آب از اين استان به آن استان مي‌رود و اين استان، بالادست و آن استان، پايين دست است و اين اتفاقات، تبعات خواهد داشت چنانكه بعضي اوقات هم در رسانه‌ها شاهد انتشار اين تبعات هستيم. اما اين تبعات اجتماعي بايد كنترل شود. البته معتقدم افرادي كه در سند آب در وزارت نيرو و ساير بخش‌ها هستند، آنقدر تدبير و علم و دانش دارند كه بتوانند برنامه‌ريزي كنند منتها، قوانين ما هم بايد با اين افراد همراهي كند. گاهي اوقات، آنها مي‌خواهند كاري انجام دهند كه كمي سخت‌گيرانه است اما قانون اجازه نمي‌دهد و اين درست نيست چرا كه در بحث آب، سخت‌گيري لازم است. لازمه حكومت داري در كشور كم آب ايران، اين است كه ما قوانين سخت‌گيرانه داشته باشيم و آب را هدر ندهيم. امروز ارزان‌ترين كالايي كه اين همه اسراف مي‌شود، آب است در حالي كه ارزشمندترين كالا هم آب است و اين رويه واقعا درست نيست. كشورهاي دنيا درباره اين قوانين و اين روش‌ها و اصلاح عادات مصرف و توزيع آب و جدا كردن آب شرب از آب بهداشتي خيلي كار كرده‌اند و ما هم بايد به سمتي برويم كه از تبعات تغييرات اكوسيستم و شرايط آب و هوايي كاسته شود.
در طول مدتي كه در كميته امداد بوديد، آيا مسوولان وزارت نيرو با توجه به تخصص و سابقه مديريتي شما – مديريت منابع آب – راهنمايي از شما خواسته‌اند؟
من با وزارت نيرو، امروز هم ارتباط دارم و جمعه گذشته با وزير نيرو و معاون آب وزارتخانه؛ دكتر سروش درباره موضوع آب صحبت كردم. طي اين مدت هم، هم من به وزير نيرو تلفن زدم و هم آقاي وزير با من تماس گرفته. گاهي مراجعاتي هم بوده و حتما تدابيري براي مديريت منابع آب دارند و اعمال مي‌كنند اما مجموعه نظام هم بايد با آنها همراهي كنند.