شبکههای اجتماعی و حقیقتی به نام جنگ
جنگ حماس و رژیم صهیونیستی که از نیمه مهرماه آغازشده اولین جنگ چند سال اخیر نبوده و متأسفانه قطعا آخرین آن هم نخواهد بود اما این جنگ با جنگهای پیش از خود یک تفاوت اساسی دارد و آن هم تأثیر چشمگیر رسانههای مجازی و شبکههای اجتماعی در انعکاس اخبار جنگ است. آنجا که تصویر کودکان و زنان بیگناه که قربانیان اصلی اما بیتقصیر میدان نبردند به نمایش گذاشته میشود تا جهانیان بیشازپیش با واقعیت تلخ جنگ آشنا شوند و موجی از تأثر جهانی به راه افتد.
از جنبه دیگری هم میتوان به قضیه نگاه کرد: فشار رسانههای مجازی چنان نقش بزرگی دارد که سایر رسانهها را وادار کرده تا تلاش کنند در خلال نبرد، سیاستهای خود را تعدیل کند؛ بهعبارتدیگر در اینجا شبکههای اجتماعی قدرت را به دست گرفتهاند، اخبار را منعکس میکنند و ابر رسانههای جهان برای اینکه از قافله عقب نیفتند مجبورند با آنها همسو شوند هرچند در باطن موافق نباشند و خطمشی رسانهایشان چیز دیگری باشد؛ بهعبارتدیگر حقیقتی که شبکه اجتماعی به نمایش گذاشته، خود را بر رسانههای دنیا تحمیل کرده تا مظلومیت زنان و کودکان در جنگ به تصویر کشیده شود.
از سوی دیگر نمایش واقعیت تا حد زیادی جلوی انتشار اخبار دروغ و وعدههای دروغین را میگیرد. محتواهای تصویری کاربران شبکههای مجازی و اجتماعی تا اینجای کار نشانگر عمیقتر شدن بحران جنگ است و اما ادعای سیاستمداران، تناقضات آشکاری را نشان میدهد و بهعبارتدیگر دست سیاستمدارانی که چهره خشن جنگ را به نمایش نمیگذارند رو میشود.
از جنبه دیگر نیز میتوان به ماجرا نگاه کرد و به بهرهبرداری این شبکهها از جنگ اشاره کرد. تا اینجای کار به رقم تلخ بودن ماجرا همهچیز به نفع شبکههای اجتماعی تمام شد و بسیاری از کاربران به این نتیجه رسیدهاند که اخبار منتشرشده در شبکههای اجتماعی، درستتر از ابر رسانههای جهانی که تحت تأثیر خطمشی خود هستند، بوده است. داستان واکنش شبکههای اجتماعی به جنگ یکبار دیگر ثابت کرد که سیاستمداران میتوانند نقشههای خود را مخفی کنند، اما اگر کاربران یک پلتفرم بخواهند حقیقت را بازتاب دهند، کاری نمیتوان از پیش برد و باید با حقیقت دستبهیقه شد.
تنها نکته این ماجرا انتشار بیشازحد تصاویر خشن در فضای مجازی است. تصاویری که رسانه اجازه انتشار آن را ندارد. انتشار تصاویر خشن که جامعه را دچار شوک میکند یا تأثیر منفی بر ذهن مخاطبان میگذارد به لحاظ اصول حرفهای و اخلاقی صحیح نیست. درست است که عدهای به درست میگویند ماهیت و ذات جنگ خشن است و چهرهای جز خشونت ندارد اما بههرحال انتشار تصاویر خشن نیاز اگرچه احساسات مخاطبان را تحت تأثیر قرار دهند اما تأثیرات سویی هم به همراه دارد که باید بیشازپیش به آن توجه کرد