بررسی سریال‌های دنباله‌دار ایرانی
زخم کاری شکست
ساخت دنباله یک سریال و فصل‌های بعدی آن در هالیوود موضوعی مرسوم و عادی است و اکثر سریال‌ها فارغ از محبوبیت و کیفیت در فصل‌های بعدی تمدید می‌شوند در سریال‌سازی ایرانی اما مخاطبان کم‌تحمل تر و کم‌حوصله‌تر هستند و همین موضوع سبب شده تا ساخت فصل‌های بعدی یک سریال ارتباط مستقیمی با محبوبیت آن سریال داشته باشد. سریال‌های موفق بسیاری در فصل‌های بعدی ساخته شده‌اند که سهم صداوسیما در دنباله‌سازی بیش از پلتفرم‌هاست.
در حال حاضر تنها سریال قابل تماشا و پیگیری نمایش خانگی فصل دوم سریال زخم کاری با عنوان «بازگشت» است که مدتی است پخش آن آغاز شده اما برخلاف انتظارها به‌شدت ضعیف بوده و انتقادها بر سر کیفیت ساخت فصل دوم سریال موفق زخم کاری بالا گرفته است. از کیفیت پایین فیلمنامه و باگ‌های متعدد که بگذریم زخم کاری بازی‌های ضعیف این فصل، ضربه بزرگی به سریال وارد کرده است. زخم کاری - بازگشت در ریتم، سناریو، بازیگری و شخصیت‌پردازی با خودش هم قابل‌مقایسه نیست چه برسد با سایر سریال‌های نمایش خانگی. فصل دوم سریال زخم کاری صدای اعتراض منتقدان و مخاطبان را درآورده و باید منتظر ماند و دید محمدحسین مهدویان در قسمت‌های آینده می‌تواند بخشی از مخاطبان ازدست‌رفته خود را بازگرداند و جواد عزتی به سناریو باز می‌گردد یا همین روال در فصل دوم ادامه‌دار خواهد بود. به بهانه پخش فصل دوم سریال «زخم کاری» که گفته می‌شود فصل سومی نیز در کار است، سریال‌های ایرانی که به‌صورت دنبال دار و چند فصل ساخته شدند و موفق یا ناموفق عمل کردند می‌پردازیم:
موفق‌ها
وقتی صحبت از دنباله‌سازی سریال به میان می‌آید قطعا نام سریال «پایتخت» اولین عنوانی است که به ذهن مخاطب می‌رسد، سریالی که اتفاقا در دسته دنباله‌سازی‌های موفق قرار می‌گیرد و از سال ۱۳۹۰ که اولین قسمت آن پخش شده تا سال 98 شش فصل موفق و پرمخاطب را سپری کرده است. پایتخت در قالب سریال مناسبتی در نوروز و ماه رمضان پخش شده و آن قدر موفق بوده که یک خبر کوتاه از ساخت فصل هفتمش نیز توجهات را به سمت خود جذب می‌کند و بسیاری از مخاطبان به دنبال فصل هفتم این سریال هستند. «نون خ» سریال دیگری است که می‌توان آن را در زمره دنباله‌سازی‌های موفق صداوسیما قرار داد یعنی دومین سریال از فهرست سریال‌های موفق چند فصلی هم کمدی دیگری است به کارگردانی سعید آقاخانی که از نوروز ۱۳۹۸ از شبکه یک به نمایش درآمد. تاکنون ۴ فصل از این مجموعه ساخته شده است که در نوروز سال‌های ۱۳۹۸، ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲ پخش شدند. موفقیت «نون خ» به‌قدری بود که هم اکنون فصل پنجم آن نیز در حال ساخت است. موفقیت سریال‌های چند فصلی تنها به ژانر کمدی ختم نمی‌شود در میان انبوهی از سریال‌هایی که فصل‌های بعدی آنها ساخته شده باید به سریال پلیسی - معمایی «هوش سیاه» نیز اشاره کنیم سریالی که با موضوع جرائم رایانه‌ای در ۲ فصل ۱۵ قسمتی و ۲۶ قسمتی به کارگردانی مسعود آب‌پرور ساخته شد و از معدود سریال‌های پلیسی تلویزیون بود که توانست محبوبیت خود را حفظ کرده و مخاطبان را جذب فصل جدید کند. از دیگر سریال‌های موفق چند فصلی باید به سریال «لیسانسه‌ها» اشاره کرد که اولین‌بار در سال ۹۵ روی آنتن رفت. فصل دوم با ایده‌های خلاقانه و تکنیک‌هایی که سازندگان وارد کار کردند، پرمخاطب‌تر شد و بیش از قبل، مخاطب عمومی تلویزیون را با خود همراه کرد. «دردسرهای عظیم» و «مزد ترس» دیگر سریال‌های دو فصلی بودند که توانستند بخشی از مخاطبان خود را همراه کرده و به‌نوعی در فهرست موفق‌های دنباله‌دار صداوسیما محسوب شوند.
ناموفق‌ها
سریال‌های ایرانی دنباله‌دار بیشتر از آنکه موفق باشند در جذب مخاطب و رضایت بینندگان ناموفق عمل کرده‌اند به همین دلیل فهرست ناموفق‌ها پروپیمان‌تر و بیشتر از سریال‌های دنباله‌دار موفق صداوسیما و نمایش خانگی است. برای بررسی دنباله‌های ناموفق باید به سراغ یکی از ده سریال پربیننده ایرانی یعنی «شهرزاد» برویم سریالی که در فصل اول توانست رکورد بینندگان را جابه‌جا کند و به یکی از خوش‌ساخت‌ترین و محبوب‌ترین سریال‌های ایرانی صدسال اخیر تبدیل شود اما ای‌کاش فصل دو و سه‌ای وجود نداشت و شهرزاد در همان فصل اول تمام شده بود تا در فهرست بدترین سریال‌های دنباله‌دار ایرانی قرار نگیرد. تلویزیون هم ید طولایی در ساخت دنباله‌دارهای ناموفق دارد سریال‌های کمدی همچون «زیر آسمان شهر»، «مرد هزار چهره» و «در حاشیه» از مشهورترین سریال‌هایی بودند که در فصل‌های بعدی شکست خوردند. «ستایش» مجموعه محبوب درامی بود که با اصرار مدیران تلویزیون بر ساخت دنباله آن، موفقیت فصل اولش را خدشه‌دار کرد و به سوژه تمسخر بینندگان نیز تبدیل شد. فصل اول این سریال در سال ۱۳۸۹ روی آنتن شبکه سه رفت و آن‌قدر موردتوجه قرار گرفت که با وجود نقص‌هایی که داشت به یکی از درام‌های پربیننده آن روزها تبدیل شده بود. اما ساخت فصل دوم و سوم آن، در شرایطی که نه دیگر کیفیت فصل اول و نه سطح بازیگران شبیه قبل بود، بسیار مورد نقد قرار گرفت. از بدترین مسائلی هم که به این مجموعه ضربه زد، مسئله گریم و عدم توانایی نرگس محمدی به‌عنوان بازیگر اصلی در پذیرش روند میان‌سال در نقش بود.
یکی از مشهورترین و اولین شکست‌خوردگان در دنباله‌سازی نمایش خانگی، مجموعه «ساخت ایران» بود. دو فصل اول این سریال با نویسندگی پیمان قاسم‌خانی و کارگردانی محمدحسین لطیفی جلوی دوربین رفت و در زمانی که هنوز نمایش‌خانگی چندان مورد استقبال نبود، با حضور دو چهره یعنی امین حیایی و محمدرضا گلزار توانست مخاطب را جذب کند. اما فصل سوم آن که در سال ۱۳۹۹ منتشر شد، به‌رغم تغییر بیشتر گروه بازیگران و استفاده از چهره‌های بیشتر، تبدیل به یک شکست بزرگ شد. «قلب یخی» و «هیولا» دیگر سریال‌های نمایش خانگی بودند که آرزو می‌کنید ای‌کاش هیچ‌وقت سری‌های بعدی آنها ساخته نمی‌شود و در فصل اول و اوج به پایان می‌رسیدند هرچند درباره قلب یخی فصل اول علی‌رغم موفقیت در کسب مخاطب نصف و نیمه رها شده بود. «خوش‌رکاب»، «دودکش»، «دیوار به دیوار» و «نجلا» بخشی دیگری از انبوه سریال‌های پرطرفداری هستند که در فصل‌های بعدی شکست خوردند و نتوانستند مخاطبان را با خود همراه کنند. این فهرست با سریال‌های بسیاری تکمیل می‌شود که مجالی برای نام‌بردن همه آنها نیست.