اسرار نامگذاری یک کوچه‌ در حساس‌ترین مرکز سیاسی ایران

روی هر کدام از کوچه‌های شهر، نامی نشسته است که برخی از زیبایی‌های طبیعت الهام گرفته و دیگری یاد شهیدی والا مقام را تداعی می‌کند، اما برخی از این نام‌ها، عجیب و تامل‌برانگیز هستند، مانند «سرپولک». پشت این نام داستانی خواندنی نهفته است.

سرپولک نام گذری در یکی از محله‌های بسیار قدیمی تهران است. می‌گویند جوی بزرگی در گذشته از کنار این محله می‌گذشت.

اهالی برای گذشتن از روی آن پلی چوبی بسته بودند و چون این گذر نخستین محله کنار پل محسوب می‌شد و پل هم نسبت به پل‌های بزرگ که معمولاً روی رودخانه می‌بستند، کوچک‌تر بود، به «سرپلک» یعنی سر پل کوچک معروف شد.

با گذشت زمان، این نام در زمان محاوره و عامیانه به پولک تغییر پیدا کرد و به «سرپولک» تبدیل شد. محله سرپولک را تا اواخر قاجاریه ۲۰ طاق گنبدی می‌پوشاند که در تابستان از تابش آفتاب و در زمستان از ریزش آب باران و برف جلوگیری می‌کرد. به مرور، هر سال تعدادی از طاق‌ها فروریخت تا جایی که اکنون محله طاق ندارد و همانند کوچه‌ای طولانی تا «سیداسماعیل» ادامه دارد.

سرپولک در آن زمان که تا عودلاجان و حمام خانم وسعت داشت، ۳باب زورخانه دایر به نام‌های «کاشی پزها»، «حمام خانم» و «میدان» را در خود جای داده بود که از بین رفته‌اند. این منطقه در زمان قاجار جزء املاک فرمانفرمایان (از خاندان‌های با نفوذ دوران قاجار) بوده و عمده تجارت شهر در بازار چهل‌تن این محل انجام می‌شد.

هر چند این قسمت از شهر، کمترین میزان جمعیت را داشت، اما از محله‌های بسیار مهم شهر بود. اتباع خارجی، یعنی شاغلین سفارتخانه‌ها، اغلب برای تهیه اقلام مصرفی و اجناس لوکس به بازار این محل مراجعه می‌کردند؛ به همین دلیل، خیاط‌خانه‌های فرنگی، عکاسی‌ها و صرافی‌ها در این مکان متمرکز شده و مغازه‌دارها به سبک اروپا، ویترین‌ها را تزیین می‌کردند.

با آغاز مشروطیت، محله سرپولک حساس‌ترین مرکز سیاسی ایران شده بود ولی بعد از آنکه مجلس را به توپ بستند، ناگهان این محله از مرکزیت افتاد و آیت الله بهبهانی را به عتبات تبعید کردند.

این وضع دیری نپایید و بعد از افتتاح مجدد مجلس، آن مرحوم با تجلیل فراوان دوباره به این محل و منزل سابق خود بازگشت. در دوران نهضت ملی نیز محله سرپولک از فعالان تهی نبود. سرآمد جوانان محله در دهه سی، چهره شناخته‌شده جنبش دانشجویی در آن زمان مصطفی چمران بود.

اطلاعات فوری

کوچه سرپولک

 نام فعلی: غفاری سرپولک

منطقه:۱۲

نشانی: خیابان مصطفی خمینی - بعد از چهارراه سیروس

منبع: همشهری