گلستان| خلیج گرگان غرق در بحران

 با توجه به اینکه نزدیک به ۸ هزار هکتار از فضای ۴۰ هزار هکتاری خلیج گرگان خشک‌شده است زنگ خطر نابودی خلیج گرگان را مردم به‌خوبی از دریچه رسانه‌ها شنیدند، اما هنوز مشکل اصلی نجات خلیج گرگان پابرجا است.

نگرانی امام‌جمعه گرگان از سرنوشت خلیج گرگان

ماجرای نجات خلیج گرگان پیش از آن‌که بوی تعفن از آن بلند شود از تریبون نماز جمعه گرگان و از زبان آیت‌ا... سید کاظم نورمفیدی مطرح شد، امام‌جمعه گرگان و نماینده، ولی‌فقیه در استان گلستان با بصیرتی که داشت ابراز نگرانی کرد و تأکید داشت که خلیج گرگان به سرنوشت دریاچه ارومیه تبدیل نشود. این ابراز نگرانی امام‌جمعه گرگان در خصوص خلیج گرگان به‌عنوان تنها خلیج ایرانی خزر تبدیل به یک گفتمان شد و با تلاش استاندار وقت درنهایت در سال ۹۶ کمیته ملی نجات خلیج گرگان تشکیل شد. اگرچه در کمیته ملی نجات خلیج گرگان بیان شد که باید این مسئله به شکل بین‌المللی و از طریق کشور‌های حوزه دریای خزر دنبال شود، اما اختلاف‌نظرها بین کارشناسان و اختلافات مرزی استان گلستان و مازندران این کمیته را از اصل ماجرا دور کرد و قابلیت آن را در حد یک کمیته محلی پایین آورد. باوجوداینکه بسیاری از کارشناسان عنوان کردند که نجات خلیج گرگان باید به‌سرعت دنبال و اجرایی شود، اما متأسفانه در مدت تقریبا یک سال از گذشت تشکیل کمیته تنها مطالعات برای خلیج گرگان اتفاق افتاده و در مقام عمل اقدامی در مسیر نجات خلیج رقم نخورد تا بی‌رمق‌تر از گذشته این خلیج به حیات خود ادامه دهد. درنهایت نیز مطالعات گردآوری‌شده از سوی مسئولان این کمیته در یک سمینار که شبیه به سمفونی مرگ خلیج گرگان بود مطرح شد و بی‌آنکه وضعیت خلیج گرگان تغییر کند در حاشیه‌ها و اختلافات مسئله نجات خلیج گرگان گم شد.

اشتباه راهبردی رسانه‌ها

پس‌ازاین ماجرا مسئله نجات خلیج گرگان به‌عنوان یک مطالبه اساسی برای مردم استان گلستان موردتوجه قرار گرفت و در سال ۹۷ و در جریان سفر رئیس‌جمهور به استان نیز بار دیگر موضوع خلیج گرگان از سوی یکی از خبرگزاری‌ها مطرح شد.در آن زمان ‌که کشور با مشکلاتی مثل گرانی افسارگسیخته و مشکلات اقتصادی روبه‌رو بود این سؤال موردانتقاد بسیاری از فعالان فضای مجازی، خبرنگاران و حتی برخی از روابط عمومی‌های دستگاه‌های اجرایی قرار گرفت، اما ماجرای فاجعه زیست‌محیطی خلیج گرگان با حضور استاندار گلستان آشکارتر شد. استاندار گلستان در ماه‌های نخست حضور خود خیلی زود متوجه بی‌تفاوتی برخی رسانه‌ها و روابط عمومی‌ها نسبت به فاجعه زیست‌محیطی خلیج گرگان شد لذا برای اینکه روابط عمومی‌های دستگاه‌های اجرایی از اهمیت خلیج گرگان و مخاطرات آن آگاه شوند اردوی یک‌روزه اجباری را برای آن‌ها برنامه‌ریزی کرد. حال زمانی که بوی تعفن این خلیج گرگان بلند شده و ۱۶ هزار پرنده در این خلیج گرگان نابود شدند رسانه‌ها و برخی فعالان مجازی منتقد نیز امروز تیتر‌های خود را در کنار گرانی و مشکلات اقتصادی به خلیج گرگان اختصاص دادند و از اشتباهات راهبردی خود دست کشیدند. در روز نخست بهمن‌ماه نیز استاندار گلستان نیز در جلسه ستاد هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور از معاون اول رئیس‌جمهور خواستار شد تا مسئله نجات خلیج گرگان در سطح ملی بار دیگر پیگیری شود. همچنین در این جلسه «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس‌جمهور تأکید کرد که حفاظت تالاب میانکاله و خلیج گرگان نیازمند یک طرح جامع و قابل‌اجرا است. بنا به گفته استاندار گلستان در این جلسه معاون اول رئیس‌جمهور خواستار ارائه راهکار نهایی تا اردیبهشت سال ۹۹ برای نجات خلیج گرگان شد. پس‌ازاین جلسه رئیس پژوهشکده سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور عنوان کرد که علوم زمین به کمک خلیج گرگان خواهد آمد. «راضیه لک» معتقد است که اجرای طرح‌های ممانعت از ورود رسوب رودخانه‌های قره‌سو و گرگانرود قبل از رسیدن به دریای خزر و همچنین احداث موانعی در دریا عمود بر ساحل شبه‌جزیره میانکاله به‌منظور کاهش رسوب وارده به انتهای شبه‌جزیره میانکاله و درنتیجه کاهش رسوب وارده به خلیج از طریق اینلت‌ها (کانال بین دریا و لاگون) و مخروط افکنه‌های سمت جنوبی اینلت‌ها و یا نصب تله گیر رسوب در اینلت‌ها یا همان دهانه اصلی ورود آب به خلیج گرگان ازجمله راهکار‌های کوتاه‌مدت و مؤثر در نجات خلیج گرگان است.

اعتبارات طرح نجات خلیج گرگان در سال ۹۹ تأمین می‌شود

همچنین محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه در سفر به گلستان از آخرین وضعیت خلیج گرگان آگاه شد. نوبخت همچنین تأکید کرد که در صورت ارائه راهکار نهایی برای نجات خلیج گرگان این قول را خواهد داد که در سال ۹۹ برای تأمین اعتبار طرح نجات خلیج گرگان مشکلی وجود نخواهد داشت. استاندار نیز در خصوص وضعیت خلیج گرگان می‌گوید: عمق میانگین خلیج گرگان چهار متر است و هرساله بیش از ۸۰ سانتیمتر عمق این خلیج کم می‌شود. استاندار گلستان بیان کرد: سالانه در کشور بیش از ۶ میلیون مترمکعب لایروبی اتفاق می‌افتد و اگر برخی از بنادر کشور لایروبی نشود پس از مدتی دیگر قابل‌استفاده نخواهد بود و این در حالی است که خلیج گرگان نزدیک به ۱۰۰ سال است که لایروبی مؤثر نشده است. او خاطرنشان کرد: اگر شرایط خلیج گرگان به این شکل ادامه داشته باشد در مدت ۴ سال آینده خلیج گرگان در وسعت ۴۰ هزار هکتار خشک خواهد شد و ریزگرد آن شرایط زندگی را برای مردم شهر‌های اطراف سخت خواهد کرد اما باید به این نکته تأکید کرد که انداختن توپ نجات خلیج گرگان در زمین محیط‌زیست و یا اختلافات تقسیمات استانی و دامن زدن آن علاج واقعه نمی‌کند و مردم انتظار دارند که هر چه زودتر مسئولان اقدام عملی نسبت به خلیج گرگان داشته باشند.