آنچه درباره نزدیکترین ستاره به خورشید نمیدانید
پروکسیما قنطورس یک ستاره کوچک است که کمی بیشتر از ۴.۲ سال نوری یا تقریبا ۳۹ تریلیون کیلومتر از خورشید فاصله دارد و در صورت فلکی قنطورس قرار گرفته و از نیمکره جنوبی زمین قابل مشاهده است.
به گزارش ایسنا، این ستاره در سال ۱۹۱۵ توسط ستارهشناس اسکاتلندی رابرت اینس (Robert Innes) کشف شد. نزدیکی آن به زمین به عنوان بخشی از منظومه ستارهای آلفا قنطورس، مدتهاست کنجکاوی اخترشناسان و دانشمندان را برانگیخته است.
در ادامه، ما نگاهی به ۹ مورد از جذابترین حقایق در مورد نزدیکترین همسایه ستارهای خود میاندازیم.
نزدیکترین ستاره شناخته شده به خورشید ما
پروکسیما قنطورس به دلیل نزدیکی به زمین و منظومه شمسی، توجه ستارهشناسان را به خود جلب کرده و رویاهای اکتشاف بین ستارهای را نیز تقویت کرده است. این ستاره در فاصله کمی بیش از ۴.۲ سال نوری از خورشید، نزدیکترین ستارهای است که ما میشناسیم.
موقعیت آن به عنوان نزدیکترین همسایه ستارهای ما فرصتی منحصر به فرد برای مطالعه پدیدههای ستارهای از نزدیک فراهم میکند. با این حال، به رغم این جذابیت، انجام ماموریت سرنشیندار به پروکسیما قنطورس در حال حاضر فراتر از توانایی ما است و حتی با خوشبینانهترین پیشبینیها، رسیدن به آن چندین دهه طول میکشد.
به رغم نزدیکی، درخشانترین ستاره آسمان نیست
پروکسیما قنطورس با وجود نزدیکی به زمین، آنقدر کم نور است که با چشم غیر مسلح دیده نمیشود. درخشندگی این ستاره در کل طیف الکترومغناطیسی تنها حدود ۰.۱۶ درصد نسبت به نور خورشید است. با این حال، هنگامی که فقط در طیف نور مرئی مشاهده میشود، کم نورتر نیز به نظر میرسد و درخشندگی آن به تنها ۰.۰۰۵۶ درصد از نور خورشید میرسد.
این بدان معنی است که پروکسیما قنطورس در مقایسه با خورشید انرژی کمتری را به شکل نور منتشر میکند. بیش از ۸۵ درصد از انرژی ساطع شده توسط آن به شکل تابش مادون قرمز است.
باید به این نکته اشاره کرد که پروکسیما قنطورس یک ستاره کوتوله قرمز است و این ستارگان به درخشندگی کمتر و دمای سردتر در مقایسه با ستارههای کوتوله زرد مانند خورشید شناخته شدهاند. این درخشندگی کاهش یافته یکی از دلایلی است که پروکسیما قنطورس در آسمان بسیار کم نورتر است و با چشم غیر مسلح از زمین قابل مشاهده نیست.
یک ستاره کوتوله قرمز کم جرم
پروکسیما قنطورس تحت عنوان کوتوله قرمز دستهبندی میشود که با عنوان کوتوله نوع M نیز شناخته میشوند. کوتولههای سرخ در مقایسه با ستارههای بزرگتر مانند خورشید جرم نسبتا کمی دارند. آنها ظاهری مایل به سرخ دارند و طول عمر بیشتری نسبت به ستارههای بزرگتر دارند. کوتولههای قرمز سردترین ستارههای دنباله اصلی با نوع طیفی M و دمای سطحی حدود ۲۰۰۰ تا ۳۵۰۰ کلوین هستند.
کوتولههای قرمز رایجترین انواع ستاره در جهان به حساب میآیند، اما به دلیل درخشندگی کم، اغلب به سختی قابل تشخیص هستند. برآوردها نشان میدهد که سه چهارم ستارگان کهکشان ما را کوتولههای قرمز تشکیل دادهاند.
عضوی از منظومه ستارهای آلفا قنطورس
آلفا قنطورس یک منظومه ستارهای سه گانه متشکل از آلفا قنطورس، آلفا قنطورس B و C است. آلفا قنطورس A و B، هر دو ستارگان خورشید مانندی هستند که منظومه ستارهای دوتایی آلفا قنطورس AB را تشکیل میدهند که به صورت یک ستاره با چشم غیرمسلح دیده میشوند.
وجود پروکسیما قنطورس d در سال ۲۰۲۲ تایید شد. حداقل جرم آن ۰.۲۹ جرم زمین است و با دوره تناوب ۵.۱۵ روز میچرخد.
سیاره نامزد پروکسیما قنطورس C تقریبا هفت برابر زمین جرم دارد و در مداری بسیار دورتر از پروکسیما قنطورس، در حدود ۱.۵ واحد نجومی (۲۲۰ میلیون کیلومتر) میچرخد که یک دور گردش آن تقریبا ۱۹۰۰ روز طول میکشد.
به دلیل فاصله قابل توجهی که این سیاره از ستاره خود دارد، بعید است که آب مایع روی سطح آن وجود داشته باشد و دمای تعادل پایینی در حدود -۲۳۴ درجه سانتیگراد دارد.
سکونتپذیری بالقوه
همانطور که گفته شد، پروکسیما قنطورس b در منطقه قابل سکونت قرار میگیرد که به عنوان منطقه گلدیلاک نیز شناخته میشود. سیارهای که با دمای متعادل مناسب برای آب مایع، هدف جالبی برای تحقیقات آینده در مورد سکونتپذیری بالقوه آن خواهد بود.
اگر این سیاره فراخورشیدی دارای جو و سایر شرایط لازم برای حیات باشد، دستکم میتواند موضوع مطالعه در جستجوی حیات فرازمینی فراتر از منظومه شمسی باشد. با این حال، برای اینکه یک سیاره قابل سکونت باشد، باید عوامل زیادی نقش ایفا کنند و تحقیقات بیشتر برای تعیین اینکه آیا پروکسیما قنطورس b واقعا میتواند از حیات پشتیبانی کند یا خیر، ضروری است.
پروکسیما قنطورس خود را به عنوان یک همسایه آسمانی فریبنده نشان داده که در یک فاصله کوتاه از نظر کیهانی، منتظر کاوش است.
منبع: fararu-674466