نقش مردم در نظام اسلامی فقط رأی نیست

 آیت ا... رئیسی، رئیس قوه قضاییه طی سخنانی در نشست هم‌اندیشی شورای عالی قوه قضاییه با نهاد‌های مردمی بیان داشت: انقلاب اسلامی ما مبتنی بر خواست و اراده و رأی مردم است و نهاد‌های این کشور مبتنی بر رأی مردم شکل‌گرفته‌اند و از افتخارات نظام ما آن است که رأی و مشارکت و حضور مردم جزء اساسی‌ترین محور‌های حرکت است. او در ادامه با اشاره به موضوع انتخابات گفت: در عرصه انتخابات مردم با آرای خود اعلام نظر می‌کنند؛ اما سؤال این است که آیا صرف رأی دادن مردم کافی است یا این‌که باید زمینه‌ای را برای تداوم نقش‌آفرینی مردم در امور سیاسی و اجتماعی فراهم کرد؟ رئیس قوه قضاییه در ادامه با اشاره به پیروزی‌های کشور در عرصه دفاع مقدس گفت: در جریان دفاع مقدس حضرت امام (ره) نقش ویژه‌ای را برای مردم تعریف کردند و ما شاهد حضور باقوت و پرنشاط نیرو‌های بسیج مردمی در جبهه‌های حق علیه باطل بودیم. همین پیروزی‌ها و موفقیت‌های ما در دوران دفاع مقدس ثابت می‌کند که نقش و مشارکت و حضور باقوت مردم تا چه میزان کارساز است. آیت‌الله رئیسی با اشاره به تکالیفی که قانون اساسی در زمینه نقش دادن به مردم در امور سیاسی و اجتماعی وضع کرده است، گفت: در مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، حفظ حقوق عامه، محیط زیستی، برخورد با ناهنجاری‌های اجتماعی و ... ما می‌توانیم با جلب مشارکت و نقش‌آفرینی مردم موفقیت‌های چشمگیری را به دست آوریم. او تصریح کرد: فقط در سه قانون آیین دادرسی کیفری و مجازات اسلامی و حمایت از آمران به معروف بیش از ۳۰ مورد صراحت مبنی بر جلب مشارکت و نقش‌آفرینی مردم وجود دارد و در ماده ۶۶ قانون آیین دادرسی کیفری و موادی از قانون مجازات اسلامی قانون‌گذار در رابطه با نقش دادن به مردم صراحت اشاره داشته است.

رئیس قوه قضاییه افزود: در حکم رهبری برای بنده در مسئولیت دستگاه قضایی نیز بر مردمی بودن و نقش دادن به مردم تأکید شده است؛ بنابراین این امر یکی از تکالیف ما در مجموعه دستگاه قضایی است؛ اما باید توجه داشت که مردمی بودن با سخن حاصل نمی‌شود؛ بلکه باید یک حوزه عمل برای جلب مشارکت مردم تعریف کرد و زمینه میدان دادن به مردم را آماده کرد. آیت ا... رئیسی با بیان اینکه ما به دنبال یک قوه قضاییه قوی هستیم؛ نه یک دستگاه قضایی بزرگ، گفت: قوه قضاییه قوی آن است که اجرای عدالت و حق را در سرلوحه امور خود داشته باشد و در کنار این امر خطیر نگاه مردم را نیز در فرآیند‌های دادرسی و پیگیری‌ها مدنظر داشته باشد. او با بیان اینکه جلب مشارکت مردم در امور مرتبط با دستگاه قضایی یک حرکت دوسویه است، گفت: در این فرآیند هم قوه قضاییه باید به جلب مشارکت مردم نظر داشته باشد و از آن‌سو مردم نیز باید باور و اراده اقدام را در حوزه عمل و اجرا جهت نقش‌آفرینی داشته باشند. رئیس قوه قضاییه در ادامه با ذکر مصادیقی از جلب مشارکت مردم در امور مربوط به دستگاه قضایی گفت: برای نمونه در امر زندانیان معسر گلریزان برگزار می‌شود و مردم با پرداخت پول در این امر خیر سهیم می‌شوند؛ اما آیا کمک به یک زندانی فقط در پول دادن و آزادی او از زندان منحصر می‌شود یا اینکه باید در امر بازسازی شخصیت این زندانی نیز مردم مشارکت و نقش‌آفرینی کنند؟ آیت‌الله رئیسی ادامه داد: بنابراین می‌توان سازوکاری را ایجاد کرد تا نقش مردم در امر باز اجتماعی و بازسازی شخصیت زندانی برجسته شود. برای نمونه یک زندانی را تصور کنید که خانواده‌ای برای ملاقات ندارد؛ آیا نمی‌توان مجموعه‌ای مردمی ایجاد کرد تا به ملاقات آن زندانی بروند و امور تربیتی را در رابطه با او پیش ببرند؟ او بیان داشت: امام (ره) فرمودند زندان باید دانشگاه باشد. این فرمایش امام یک امر تحقق‌پذیر است و باید سازوکارهای مرتبط با باز اجتماعی و بازسازی شخصیت زندانی مبتنی بر جلب مشارکت مردم ایجاد شود. رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه قوه قضاییه در کنار تحقق عدالت، خیررسانی و احسان را نیز در دستور کار دارد، گفت: قوه قضاییه در کنار مسئولیت مجازات مجرم و تحقق عدالت در جامعه باید احسان را نیز مدنظر قرار دهد و در این راستاست که ما تأکیدداریم رفع آسیب‌های اجتماعی از یک زندانی برای جلوگیری از گرفتار شدن مجدد او یک امر ضروری است و در پیشبرد این امر ضروری باید مشارکت مردم را نیز جلب کرد. آیت ا... رئیسی بیان داشت: البته قطعا هر آسیب اجتماعی و هر جرمی دارای علل و زمینه‌های شکل‌گیری است. برای نمونه هرچه نظام پولی و مالی کشور عادلانه‌تر باشد، جرائم اقتصادی کمتر رخ می‌دهد یا به هر میزان که دستگاه‌های فرهنگی الگوسازتر باشند، به همان میزان، جرائم اخلاقی در جامعه کمتر به وقوع می‌پیوندد؛ لکن با تمام این موارد بار دیگر تأکید می‌کنیم که مشارکت مردم چنانچه بارز و برجسته باشد و میدان عملی برای آن تعریف گردد، بسیاری از امور مرتبط با دستگاه قضایی پیش می‌رود. او با بیان این‌که شاخص مشارکت، عبارت از همدلی است، گفت: پیامد جلب مشارکت و نقش‌آفرینی مردم در امور مرتبط با قوه قضاییه، اعتمادسازی خواهد بود و در این صورت قوه قضاییه ما در طراز نظام اسلامی خواهد بود.