یکی از نادرترین بیماری‌های دنیا که هنوز درمان مشخصی برای آن پیدا نشده است

«این دست مال من نیست... کاری را که من می‌خواهم انجام نمی‌دهد!» وقتی این جمله‌ها برای اولین بار از دهان کارن بیرن ۴۵ ساله بیرون آمدند، همه با تعجب به او نگاه کردند.

خیلی‌ها فکر می‌کردند کارن دیوانه شده اما حرف‌های او حقیقت داشت؛ با ورکردنی نبود اما به نظر می‌رسید دست چپ کارن تحت کنترل او نیست و هرکاری که خودش دوست دارد انجام می‌دهد، طوری که انگار یک نفر دیگر هدایت آن را به عهده دارد.

کارن قبل از ابتلا به این بیماری عجیب، صرع داشت و به همین خاطر تحت عمل جراحی مغز قرار گرفته بود وحالا نتیجه عمل، این بود که دست چپش به فرمان خودش عمل می‌کرد.

با انجام تحقیقات بیشتر مشخص شدکه کارن به بیماری نادر سندروم دست بیگانه گرفتار شده؛ بیماری ناشناخته‌ای که درمان آن هنوز به صورت یک معمای حل نشده باقی مانده است.  

همه چیز از زمانی آغاز شد که کارن ۲۷ ساله بود. او از ۱۰ سالگی به بیماری صرع مبتلا بود و سال‌ها از مشکلات این بیماری رنج می‌برد؛ برای همین بالاخره راضی شد که عمل جراحی ویژه‌ای روی مغز او انجام شود تا بلکه از شر آن رها شود. معمولا در جراحی‌ای که برای درمان صرع صورت می‌گیرد بخش کوچکی از مغز که درگیر این بیماری است شناسایی و برداشته می‌شود.  

زمانی که بخش صدمه دیده مغز به خوبی شناسایی نشود یا عمل جراحی موفقیت‌آمیز نباشد، امکان اینکه وضعیت بیمار بدتر شود وجود دارد. این اتفاق ناگوار در مورد کارن رخ داد و پزشک جراح بخشی از قسمت پینه‌ای مغز او را برداشت و به این ترتیب آن قسمت از اعصاب مغز او که وظیفه هماهنگی و ارتباط برقرار کردن بین دو نیمکره را داشتند از بین رفتند.  

   کارن پس از جراحی مغزش به دلیل بیماری صرع دچار ناهماهنگی در قسمت راست و چپ مغزش شد

حتی گاهی اوقات وقتی در خیابان مشغول راه رفتن بود دست چپش بدون اراده او، وارد کیفش می‌شد و اشیای داخل کیف را به بیرون می‌انداخت و کارن اصلا متوجه نمی‌شد که وسایل داخل کیفش در حال افتادن هستند.  

با انتشار خبر وضعیت عجیب کارن، دکتر میشل ماسلی یکی از محققان برجسته این بیماری، نزد کارن رفت تا شرایط او را از نزدیک بررسی کند. دکتر ماسلی بعد از اولین ملاقات، در پرونده پزشکی کارن نوشت: «دست چپ این بیمار و حتی گاهی اوقات پای چپش طوری عمل می‌کنند که انگار تحت کنترل موجود هوشمند بیگانه‌ای قرار دارند.»

به عقیده دکتر ماسلی مشکل کارن ناشی از کشمکش‌های قدرتی بین نیمکره راست و چپ مغز او بود.  البته کشف این نکته که در این بیماری نیمکره‌های مغز سعی در تسلط بر یکدیگر دارند به دهه ۱۹۵۰ باز می‌گردد؛ زمانی که برای اولین بار جراحان تصمیم گرفتند بیماری صرع را با بریدن جسم پینه‌ای مغز درمان کنند.

اگرچه بعد از برداشتن این قسمت از مغز بیماری صرع درمان می‌شد اما بعضی از بیمارانی که مبتلا به صرع بودند در دنیای پزشکی با نام موارد سندروم دست بیگانه شناخته می‌شدند چراکه یکی از دست‌های آنها تحت فرمان خودش عمل می‌کرد

  همه چیز درباره دست بیگانه

سندروم دست بیگانه، بیماری نادری است که در آن سیستم عصبی بیمار دچار اختلال می‌شود و در نتیجه یکی از دست‌هایش به صورت غیرارادی شروع به فعالیت می‌کند. این در حالی‌است که او از اینکه تا چند لحظه دیگر دستش ناگهان شروع به حرکت می‌کند باخبر نیست.

با اینکه این موضوع عجیب و دور از ذهن به نظر می‌رسد اما حقیقت دارد و نشانه‌های ابتلا به این سندروم در افرادی که به آن مبتلا شده‌اند، تقریبا یکسان است.  به کار افتادن دست به صورت غیرارادی و گرفتن ناگهانی اشیاء، لمس صورت و پاره کردن لباس‌ها علائم خفیف این بیماری هستند چراکه بعضی وقت‌ها نشانه‌های شدید و وحشتناک‌تری هم در افراد دیده می‌شود.

  دکتر استرنج لاو شخصیت فیلم استنلی کوبریک بود که دستش بدون فرمان او کار​های عجیبی می​کرد

تجربه‌های مغزی

راجر اسپری عصب‌شناسی که به عنوان یکی از پیشگامان تحقیق روی این بیماری هم شناخته می‌شود، تحقیقات زیادی روی بیمارانی مانند کارن انجام داده است. در یکی از این آزمایش‌ها او رفتار چندین بیمار را که بخشی از مغز هر یک از آنها برداشته شده بود مورد مطالعه قرار داد. دکتر اسپری مقابل یکی از آنها یک جورچین قرار دارد و از او خواست جورچین را کامل کند.  

مرد بیمار در ابتدا سعی کرد با دست چپ که کنترل آن برعهده نیمکره راست است این کار را انجام دهد؛ به نظر می‌رسیدکه موفق شده است. بعد اسپری از بیمار خواست تا با دست راستش که کنترل آن برعهده نیمکره چپ است این کار را انجام دهد و همین جا بود که مشکل اصلی، خودش را نشان داد.  

دست راست بیمار به درستی عمل نمی‌کرد و بنابراین دست چپ او به کمک آمد اما دست راست به هیچ عنوان کمک نمی‌خواست و در نتیجه هر دو دست مانند دو کودک شروع به دعوا کردند.

اسپری روی چندین بیمار این آزمایش را انجام داد و در همه آنها در آخر دو دست بیمار با یکدیگر درگیر می‌شدند. بنابراین اسپری نتیجه گرفت که هر یک از نیمکره‌های مغز یک سیستم کاملا آگاه به عملکرد خود نظیر تفکر، یادآوردن، منطق پذیری، آرزو کردن و احساسات است.

پی بردن به این نکته که هر یک از نیمکره‌های مغز انسان به صورت یک سیستم کاملا هوشمند عمل می‌کند گام بزرگی در علم پزشکی به شمار می‌رفت؛ به همین خاطر اسپری در سال ۱۹۸۱ برنده جایزه نوبل شد اما مدتی بعد دچار بیماری مغزی شد و از دنیا رفت.  

  دکتر استرنج لاو شخصیت فیلم استنلی کوبریک بود که دستش بدون فرمان او کار​های عجیبی می​کرد

کارن بد شانس

بیشتر بیمارانی که دچار صرع شده و قسمتی از جسم پینه‌ای مغز آنها برداشته می‌شود، معمولا بعد از عمل جراحی وضعیت طبیعی دارند. اما کارن یکی از نمونه‌های بدشانس است که نیمکره راست مغزش بعد از عمل جراحی از اینکه با نیمکره چپ همکاری داشته باشد سر باز زده است.

 این زن ۴۵ ساله، ۱۸ سال است که از سندروم دست بیگانه رنج می‌برد. خوشبختانه تیم پزشکی معالج او موفق شده‌اند تا حدودی نیمکره راست مغز او را تحت کنترل در بیاورند و او بعضی وقت‌ها می‌تواند موقع خداحافظی برای نشان دادن شور و هیجانش هر دو دستش را به نشانه خداحافظی تکان بدهد.

منبع: همشهری