مساجد سرمایه‌های فرهنگی استان مرکزی
مساجد سرمایه‌های فرهنگی استان هستند
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: استان مرکزی در قلب ایران ظرفیت‌های متعددی را برای معرفی دارد که یکی از شاخه‌های پربار آن آثار مذهبی به‌ویژه مساجد است که باید در همبستگی معنادار با بقای متبرکه و سایر داشته‌ها و جاذبه‌های گردشگری به‌خوبی دیده شوند و نقش و جایگاه آن‌ها، اصالت ساختاری و آداب و سنن و پیوست‌های فرهنگ ناملموس آن به‌درستی ارائه شود. علیرضا ایزدی افزود: مساجد از اماکنی هستند که در هر دوره‌ای نقش‌آفرین بوده‌اند و اینک نیز در بطن مناسبات جامعه هویت و اثربخشی خود را دارند و هنر آن است که در کنار کارکردهای زنده و پویای کنونی پیشینه و جذابیت‌های آن نیز به‌خوبی ارائه شود. او خاطرنشان کرد: استان مرکزی در حوزه پرستشگاه ادیان مختلف دارای آثار ارزشمند است که ازجمله آن مقبره اشموئیل پیغمبر در ساوه و کلیسای مسروپ اراک و آتشکده آتشکوه و خورهه محلات مربوط به پیش از اسلام را می‌توان نام برد که در کنار گنجینه غنی مساجد و معابد زیارتگاهی اسلامی می‌تواند نمایه ارزشمند از همزیستی ادیان را به نمایش بگذارد. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی افزود: تسلسل معماری در مساجد جامع سرخ و جامع ساوه، مسی سر دلیجان بی‌نظیر است و تابلویی از نیایشگاه و l فاهیم وابسته به آن از پیش از اسلام تا عصر حاضر در لابه‌لای این اثر به‌جامانده و نیاز است که این سرمایه‌های فرهنگی بیشتر معرفی شوند. ایزدی ادامه داد: تعریف کانون و قطب‌های خاص گردشگری مذهبی و تاریخی از برنامه‌های میراث فرهنگی استان است برای مثال شهر تاریخی نراق با مساجد حفظ‌شده در بافت آن، امامزاده محمد عابد (ع) با نگینی از جاذبه‌های مختلف تاریخی و طبیعی پیرامون و تعریف قطب گردشگری فرا استانی قم، مرکزی و اصفهان با برجسته‌سازی نقش مشهد اردهال کاشان، بارگاه حضرت معصومه (س) قم و مساجد و امامزادگان برجسته استان مرکزی طرحی است که در حال تفاهم و رایزنی است.
مرکزی با پیشینه غنی در معماری و میراث ناملموس مساجد
رئیس گروه حفظ و احیای بناها و محوطه‌های تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: ۲۶ مسجد استان مرکزی در فهرست آثار ملی ایران ثبت‌شده که مربوط به ادوار مختلف تاریخی است و ازنظر پراکندگی در شهرستان‌های ساوه، محلات، خمین، زرندیه، تفرش، آشتیان، اراک و دلیجان مستقر هستند. اسماعیل شراهی افزود: قدیمی‌ترین مسجد استان به‌عنوان مسجد جامع ساوه متعلق به دوران آل‌بویه است که در خود آرایه‌های قوی از معماری و سنن مادی و معنوی دوران‌های مختلف را دارد و به ثبت ملی رسیده و اکنون به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های مذهبی سالانه پذیرای طیف زیادی از گردشگران است. او اظهار داشت: مسجد «مس‌سر» در دلیجان و «شش‌ناو» در تفرش با قدمت دوره سلجوقیان نیز از جاذبه‌های مهم مذهبی استان مرکزی است که به ثبت ملی رسیده و نیاز است که راهبردهای مؤثر در معرفی و تقویت جایگاه این اماکن نیایشگاهی دینی به‌عنوان سرمایه‌های فرهنگی استان تقویت شود. رئیس گروه حفظ و احیای بناها و محوطه‌های تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی خاطرنشان کرد: مسجد «سرخ «در شهرستان ساوه نیز از آثار مهم دوره صفویان، مسجد «نوازن «در فراهان، مسجد «امام حسن (ع) نراق و مسجد جامع «بیجگان« در جاسب دلیجان نیز از آثار ثبت ملی مهم استان از مساجد دوره صفویه است که در کنار شمار قابل‌ملاحظه‌ای از مساجد فاخر و برجسته دوران قاجاریه و پهلوی به‌عنوان سرمایه‌های مذهبی استان باید توجه ویژه‌ای به آن‌ها شود و کارویژه‌های فرهنگی، اجتماعی و گردشگری آن‌ها در سایه برنامه‌های جذاب بیش از پیش‌رونق گیرد. شراهی عنوان کرد: بیشترین مساجد ثبت ملی شده استان در شهرستان اراک مستقر است و پس‌ازآن شهرستان‌های تفرش با پنج اثر، دلیجان و ساوه با چهار اثر و زرندیه با ۲ اثر سکان‌دار هستند. او یادآور شد: مسجد جامع ساوه در زمره مساجد اولیه طبقه‌بندی‌شده که الگوی معماری آن شبستانی بوده و در دوران‌های بعد به‌صورت ۲ ایوانه تغییر ماهیت ساخت داده و تزئینات و اجزای آن در شیوه‌ها و تغییر ادوار مختلف آن را به نگین گردشگری مذهبی استان تبدیل کرده است.
کانون‌های مساجد استان قلب تپنده امور فرهنگی و اجتماعی
مدیر ستاد کانون‌های مساجد استان مرکزی نیز گفت: ۲ هزار مسجد در این استان وجود دارد که وضعیت آن‌ها ازنظر پراکنش جغرافیایی متوازن و مطلوب نیست و بسیاری از مناطق شهری هستند که استقرار مسجد در آن‌ها صورت نگرفته و استانداردهای لازم رعایت نشده است.
حجت‌الاسلام مصطفی ذوالفقاری افزود: بر اساس تکالیف طرح آمایش سرزمین باید سطح دسترسی به مسجد برای هر خانوار ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر از محل زندگی باشد که اکنون این شاخص به‌طور کامل در استان رعایت نشده و علت آن شاید سهم بالای مردم در ایجاد و نگهداشت این اماکن است و سازمان‌ها و نهادها تنها در حد مشاوره به خیران در این عرصه عمل کرده‌اند. او یادآور شد: ۵۸۰ کانون فرهنگی در مساجد استان مرکزی مستقرشده و فعالیت دارند که بر اساس تکالیف قانونی مجلس شورای اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید این کانون‌ها در تمامی مساجد برپا شوند اما تاکنون بنیه ضعیف مالی سدی در مسیر تحقق آن بوده است. مدیر ستاد کانون‌های مساجد استان مرکزی بیان کرد: فعالیت کانون مساجد عاملی در رونق مذهبی، فرهنگی و کارویژه‌های مساجد است و تلاش بر این است که دفاتر دایر شده در مساجد با امام جماعت و فعالیت‌های هیئت‌امنایی هم‌راستا و با پیوست قوی باشد تا اثربخشی عمیق‌تری را ارائه کند.