ساخت مسکن ارزان برای متوسطها
البته پیش از این نیز یک بار در دولت دهم طرح ساخت ٢٠٠٠واحد با نام مسکن مهر ویژه در تهرانسر برای اقشار متوسط جامعه آغاز شد و تقریبا به اتمام رسید و اتفاقا با استقبال خوبی هم همراه شد. با این وجود برخی از کارشناسان بر این باورند در شرایطی که حدود ١٠هزار واحد مسکن مهر در شهرهای جدید بیمشتری مانده است و ساخت مسکن در این شهرها که در طول ٢٥ سال گذشته نتوانسته جمعیت زیادی را جذب خود کند، با استقبال چندانی مواجه نمیشود. حبیبالله طاهرخانی، کارشناس بازار مسکن در این باره میگوید : باید به این نکته توجه شود با وجود انتقاداتی که به طرح مسکن مهر وارد میشود جای بسی تأمل دارد که مدیرعامل شرکت مادرتخصصی شهرهای جدید، در این هیاهوی موجود، پروژهای را در این وسعت و گستردگی جغرافیایی که مشکلاتی را برای خود خواهد داشت، آغاز کند.
چقدر مسکن باید ساخته شود
آن گونه که آمار نشان میدهد سالانه چیزی حدود ٣٠٠هزار مسکن تولید میشود حال آنکه سالی حدود یک میلیون ازدواج به ثبت میرسد. پیش از این نیز حسام عقبایی نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک به «شهروند» گفته بود که ساخت مسکن در ٥سال گذشته ٤٠درصد کمتر شده است. این آمار به خوبی نشان میدهد که میزان عرضه با تقاضای بازار همخوانی ندارد و ساخت ٥٠هزار واحد هم نمیتواند دردی از کمبود مسکن در کشور را درمان کند. آن گونه که نظری مدیر اطلاعرسانی شرکت عمران شهرهای جدید به «شهروند» اعلام کرده هنوز تحقیقات درباره جانمایی و میزان تولید مسکن ارزان در شهرهای جدید به اتمام نرسیده و مشخص نیست که قرار است همه ساله ٥٠ هزار واحد مسکن در این شهرها ساخته شود یا اینکه طرح جدید دولت به همین تعداد ختم میشود. هرچند وزارت راه و شهرسازی هیچ جزییاتی در رابطه با زمان اجرای این طرح اعلام نکرده اما آن گونه که مدیرعامل شرکت عمران هشتگرد گفت ساخت مسکن ارزان قیمت از شهریور امسال آغاز میشود.
آمار اجارهنشینها در مسیر صعود
آمار رسمی بانک مرکزی نشان میدهد که در دو دهه گذشته سهم مسکن از کل بودجه خانوارهای شهری بهطور متوسط ۱۰درصد بیشتر شده است. در سرشماری نفوس و مسکن سال ۸۵ تعداد خانوادههای اجارهنشین ۳ میلیون و ۶۸۶ هزار بود. این در حالی است که با گذشت یک دهه تعداد خانوارهای اجارهنشین در کشور به ۶میلیون و ۵۶۵ هزار رسیده و نشان از رشدی بیش از ۸۰ درصد دارد. اگر به دو دهه قبل بازگردیم بر اساس آمار رسمی سرشماری نفوس و مسکن در اواسط دهه هفتاد نزدیک به ۶۸درصد از خانوارهای شهری مالک بوده و تنها ۳۲درصد به عنوان مستاجر در شهر زندگی میکردند؛ اما در سال ۹۵ یعنی با گذشت دو دهه تعداد اجارهنشینها با رشد قابل توجهی بیشتر شده و در حال حاضر حدود ۴۰درصد از خانوارهای شهری به عنوان مالک و نزدیک به ۶۰درصد از جمعیت شهری طعم اجارهنشینی را تجربه میکنند. البته در این میان باید سهم ۹ تا ۱۱درصدی خانههای سازمانی نهادها و ارگانهای مختلف را در نظر گرفت. در این صورت نهایت ۳۵ تا ۳۶درصد از جمعیت شهری به عنوان مالک روزگار سپری میکنند. در سال ۱۳۹۵ استان تهران بیشترین نسبت خانوارهای اجارهنشین را داشته است و ۴۳.۵٪ از خانوارهای تهرانی مستاجر بودهاند. با توجه به ۷.۶٪ دیگر از خانوارها که در خانههای سازمانی و یا رایگان سکونت داشتند، کمتر از نصف خانوارهای تهران مالک محل زندگی خود بودهاند.