5 صورت فلکی معروف که به سادگی می توانید در آسمان پیدا کنید

پیدا کردن مسیر در آسمان با چندین صورت فلکی متشکل از خوشه‌های ستاره‌ای و سحابی‌ها‌ و کهکشان‌های گمنام آغاز می‌شود.

اگر همین‌طور پیوسته سرتان بالا باشد و به آسمان نگاه کنید، 5 صورت فلکی را مشاهده می‌کنید که در طی سال در آسمان رژه می‌روند. در ادامه این صور فلکی را با هم مرور کنیم:

1.آندرومدا (زن‌ بر زنجیر)

صورت فلکی آندرومدا، یا زن بر زنجیر، را می‌توانیم از ماه آگوست تا فوریه در آسمان مشاهده کنیم. تشخیص این صورت فلکی در آسمان نیمکره شمالی، به لطف نزدیکی با صورت فلکی پگاسوس (اسب بزرگ) و صورتواره مربعی‌شکل آن، آسان است. درخشان‌ترین ستاره این صورت فلکی به نام آلفراتز (ستاره آلفای آندرومدا)، که سر دوشیزه را تشکیل می‌دهد، با صورت فلکی پگاسوس مشترک است. این ستاره آبی غول‌پیکر 97سال نوری از زمین فاصله دارد و 200برابر درخشان‌تر از خورشید است. آندرومدا 4ستاره اصلی دارد که به شکل خطی منحنی به سمت شرق قرار گرفته‌اند؛ میراک لگن دوشیزه و آلماک پاهای در زنجیر او را نمایندگی می‌کنند. هرچند میراک به لحاظ میزان درخشندگی به پای آلفا می‌رسد، یک غول سرخ بزرگ‌تر است که 197سال نوری از زمین فاصله دارد.   

هرچند آندرومدا یک صورت فلکی در نیمکره شمالی محسوب می‌شود، اغلب اوقات می‌توان ستاره‌های آن را از نیمکره جنوبی مشاهده کرد؛ اما همیشه در نزدیکی خط افق قرار دارند که مشاهده اجرام معروف آن را سخت‌تر می‌کند.

معروف‌ترین جرم این صورت فلکی، یک مارپیچ بزرگ به نام کهشکان آندرومدا یا مسیه 31 است. این کهکشان نزدیک‌ترین کهکشان به راه شیری است و 2.5میلیون سال نوری از ما دورتر است. برخلاف تصور بسیاری از آدم‌ها، این کهکشان با چشم غیرمسلح از حیاط یک خانه روستایی در آسمان صاف پاییزی قابل مشاهده است. این یکی از دورترین اجرام در هستی است که چشمان انسان بدون کمک خارجی قادر به دیدن آن است.

3.اوریون (شکارچی)

صورت فلکی شکارچی را می‌توان از سراسر جهان مشاهده کرد، برای همین نه‌تنها قدیمی‌ترین بلکه شناخته‌شده‌ترین صورت فلکی در فرهنگ‌های مختلف و در گذر هزاران سال است. شکارچی در استوای سماوی قرار گرفته، بنابراین هم برای ساکنان نیمکره شمالی و هم ساکنان نیمکره جنوبی شناخته شده است و رکوردار دارا بودن درخشان‌ترین ستاره‌ها در الگوی ستاره‌ای است.

داستان‌های زیادی به اوریون، که یکی از شکارچیان بزرگ در افسانه‌های یونانی-رومی است، نسبت داده شده است. یکی از معروف‌ترین داستان‌ها می‌گوید او در نبردی حماسی توسط یک عقرب (صورت فلکی) نیش زده شد که برای همین است این دو شکل در دو سوی مخالف در آسمان قرار گرفته‌اند. صورت فلکی شکارچی دو ستاره بسیار بزرگ و شاهکار دارد: ابطالجوزا یا آلفای شکارچی که شانه شکارچی را در سمت چپ بیننده شکل می‌دهد و ستاره رجل که پای او را در سمت راست شکل می‌دهد. بین این دو ستاره، خط ستاره‌ای شکارچی متشکل از سه ستاره به نام‌های آلنیتاک، آلنیلام و مینتاکا قرار گرفته، که رویهم کمربند شکارچی را تشکیل می‌دهند.

صورت فلکی شکارچی شامل بخشی از کهکشان راه شیری نیز می‌شود که نشان می‌دهد این صورت فلکی به شدت ستاره تولید می‌کند. زیر کمربند شکارچی، در میان سه ستاره‌ای که شمشیر شکارچی را تشکیل داده‌اند، سحابی شکارچی یا ام. 42 قرار گرفته است. این ستاره با چشمان غیرمسلح یک لکه کمرنگ و درهم‌وبرهم دیده می‌شود.

5.دب اکبر یا خرس بزرگ

دب اکبر یا خرس بزرگ یکی از معروف‌ترین صور فلکی در نیمکره شمالی است و عمده شهرت آن به دلیل دارا بودن ستاره‌ای به شدت قابل تشخیص یعنی صورتواره ملاقه بزرگ است. صورتواره ملاقه بزرگ که به سرعت قابل تشخیص است، کمر و دم خرس را تشکیل می‌دهد و سایر ستاره‌ها در این صورت فلکی بینی دراز و پاهای آن را شکل می‌دهند. از زاویه نگاه اغلب مشاهده‌کنندگان در نیمکره شمالی، خرس بزرگ به قدر کافی به قطب شمال سماوی نزدیک است و هرگز زیر خط افق قرار نمی‌گیرد و یک بار در روز به دور ستاره شمالی می‌چرخد.

یونانیان باستان این گروه ستاره‌ای را شبیه به خرسی بزرگ می‌دیدند اما فرهنگ‌های دیگر اشکال متفاوتی از ارابه و اسب و واگن گرفته تا گروهی از گاوهای وحشی و اسب آبی (مصریان که هرگز تا آن‌وقت خرس ندیده بودند) می‌دیدند. برخی از قبایل آمریکای شمالی باور دارند که سر ملاقه خرس است و ستاره‌‌هایی که روی دسته ملاقه قرار گرفته‌اند جنگجویانی هستند که به دنبال خرس می‌دوند.

یادتان باشد که در آسمان بی‌مهتاب که نور محیط بسیار کم است بهترین زمان برای مشاهده آسمان است. اجازه دهید که چشمان‌تان به تاریکی عادت کند و شکار خوبی داشته باشید!  

منبع: راهنماتو