بانک مرکزی: چک‌ کاغذی حذف می‌شود

محرمیان به تشریح مهمترین دستاوردهای بانک مرکزی در حوزه فناوری در یک سال گذشته پرداخت و گفت: در مرحله اول باید اجرای قانون جدید چک را باید نام ببریم که آغاز آن در دولت پیشین بود و در این دولت تکمیل شد و به نتیجه رسید.

معاون فناوری های نوین بانک مرکزی افزود: سامانه محچک دیگر دستاورد مهم در این دوره بود. به موجب این سامانه، به میزان چک برگشت خورده از حسابهای فرد بلوکه می‌شود که اقدام بسیار بزرگی بود؛ زیرا نشان داد می‌تـوان بسیاری از امور را قضازدایی کرد و ذینفعان چک بدون اینکه با قوه قضائیه و فرایندهای بوروکراتیک درگیر شوند به طلب خود می رسیدند.

وی ادامه داد: هچنین به موجب این قانون، زندانیان مرتبط با چک نیز کاهش بسیار چشمگیری داشتند، به نحوی که میانگین آن در سال 96 به 10 نفر زندانی در هر روز می رسید اما یکسال پس از اجرای قانون جدید چک به یک نفر در هر دو روز و دوسال بعد از اجرای قانون، یعنی امسال، این رقم به یک نفر در هر سه روز کاهش یافته است.

محرمیان ادامه داد: سامانه سیاق نیز در این دوسال تکمیل و به قوه قضائیه تحویل داده شد. با این سامانه زمان متوسط توقیف اموال که در سال 96 حدود 200 روز به طول می انجامید، به چند دقیقه کاهش یافته است.

معاون فناوری های نوین بانک مرکزی با اشاره به این موضوع که در حال حاضر خدمت چک الکترونیک در ده بانک عملیاتی شده است، افزود: به دلیل تازگی این خدمت، در حال حاضر این خدمت در این 10 بانک به صورت محدود ارائه می شود.

محرمیان گفت: تاکنون تقریباً 400 هزار چک الکترونیک صادر و حدود 350 هزار چک الکترونیک نقد شده است. بیشترین میزان چک الکترونیک صادر شده به بانک صادرات و سپس بانک های پارسیان و تجارت مربوط می شود. یکی از  محدودیتهای چک الکترونیک عدم نقد شدن چک الکترونیک در بانک های غیر از بانک صادر کننده بود که به تدریج این مشکل نیز حل شده است و امیدواریم خدمت چک الکترونیک دامنه شمول خوبی پیدا کند. بر این اساس، مهمترین خصوصیت چک الکترونیک نقد شدن به صورت الکترونیک و غیر حضوری است که نیاز به حضور در شعبه را حذف می‌کند.

وی ادامه داد: خبرخوش دیگر این است که اگر برنامه هفتم توسعه تصویب و ابلاغ شود، بانک مرکزی مکلف است که تا پایان سال چهارم این برنامه، چک های کاغذی را به طور کلی از دور خارج کرده و چک های الکترونیک را جایگزین کند. به زودی نیز بانک های ملی و ملت نیز این خدمت را ارائه خواهند داد که با توجه به مشتریان بسیار زیادی که دارند تاثیرگذاری قابل توجهی بر دامنه شمول و پیشرفت چک های الکترونیک خواهد داشت.

محرمیان در خصوص سامانه استعلام چک های در راه گفت: بخشی از کار که به بانک ها مربوط می‌شد، انجام شده است و هم اکنون همکاران ما در بانک مرکزی مشغول پالایش اطلاعات هستند تا مغایرتی در مبلغ چک ها وجود نداشته باشد. این سامانه انشاالله تا چند روز دیگر عملیاتی خواهد شد.

وی به سامانه سقف اعتباری چک اشاره کرد و افزود: با توجه به اقداماتی خوبی که در زمینه اعتبارسنجی انجام شده است، این موضوع همبستگی خوبی با بحث اعتبارسنجی دارد و می تواند در این زمینه راهگشا باشد. به عبارت دیگر متوجه شدیم محاسبه احتمال نکول تسهیلات بانکی، ارتباط مستقیم با موضوع چک دارد. بنابراین برنامه داریم که مدل را به نحوی طراحی کنیم که سقف اعتباری چک بر همین مبنا تعیین شود.

دکتر محرمیان افزود: تمام تلاش ما این است که محدودیتی که لازم نیست به فعالان بازار وارد نشود. مدل های پیشین مدلهای خوبی بودند اما به دنبال مدل بهتر و دقیق تری برای این موضوع هستیم.

معاون فناوری های نوین بانک مرکزی با بیان اینکه در حال حاضر گمرک و بورس در زمینه اعتبارسنجی همکاری های خوبی را با بانک مرکزی آغاز کرده اند، گفت: اگرچه هنوز همکاری فی مابین بانک مرکزی، گمرک و بورس برای تبادل اطلاعات نهایی نشده است، اما نشست های تخصصی و فنی میان این دستگاه ها در حال برگزاری است و بنده تصور نمی‌کنم در این زمینه مشکلی وجود داشته باشد.

معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی دیجیتالی شدن تسهیلات خرد بانک ها را دیگر اقدام شایان توجه بانک مرکزی دانست و افزود: به ویژه در خصوص تسهیلات قرض الحسنه ازدواج بانک های تجارت و ملت فرایندها کاملا به صورت الکترونیکی درآمد.

وی در خصوص ارز اربعین گفت: سالانه حدود 2 میلیون نفر از هموطنان به کربلا مشرف می شوند. اما در سال گذشته فقط 240 هزار نفر موفق به دریافت ارز اربعین از مبادی رسمی شدند. امسال به دلیل ورود برخی ابزارهای الکترونیک به مدار توزیع ارز اربعین، همچون پیامرسان بله از بانک ملی، تعداد دریافت کنندگان این ارز افزایش چشمگیری پیدا کرد. امسال تاکنون حدود 600 هزار نفر به صورت رسمی برای مراسم اربعین وارد عراق شدند و حدود 740 هزار نفر تا صبح امروز موفق به دریافت ارز اربعین شدند که افزایش بسیار چشمگیری را نشان می دهد. نصف دریافت کنندگان ارز اربعین به صورت حضوری به بانکهای عامل  مراجعه کردند و نصف دیگر از طریق برنامه های بله و روبیکا بری دریافت ارز اربعین اقدام کردند.

محرمیان به اقدامات بانک مرکزی در راستای اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان اشاره کرد و گفت: اتصال ابزارهای پرداخت به پرونده های مالیاتی اقدام مهمی بود که در این دوره انجام گرفت و باعث افزایش شفافیت در این حوزه شد. از مرداد 1401 هیچگونه ابزار پرداختی نداشتیم که به پرونده مالیاتی متصل نباشد. در این زمینه جداسازی حساب‌های تجاری از غیرتجاری نیز انجام گرفت و تمام بانک ها نیز در این زمینه فعال شدند. مشوقهایی نیز برای فعالانی که با شفافیت کار می کنند درنظر گرفتیم که با آسودگی خیال بیشتر ابزارهای پرداخت بهره ببرد.

این مقام مسئول بانک مرکزی در خصوص مدل جدید اعتبارسنجی گفت: مشکل اصلی مدل کنونی اعتبارسنجی این است که فقط 30 درصد از جمعیت کشور را پوشش می‌دهد. یعنی از هر 100 ایرانی فقط 30 نفر امتیاز اعتباری دارند. دیگر افراد اگر امتیاز اعتباری بخواهند باید تسهیلات بگیرند ولی برای گرفتن تسهیلات نیاز به همان امتیاز اعتباری دارند. برای حل این موضوع، مدل جدیدی طراحی شده است که دیتاهای جاهای مختلف را با یکدیگر تقارن می‌دهد و تقریباً 100 درصد ایرانیها را پوشش می‌دهد. همچنین دقت اعتبارسنجی آن نیز از 60 درصد به 88 درصد افزایش خواهد یافت. این مدل امروزه پیاده سازی شده است و تنها گرفتن اطلاعات از سایر سازمانها مانده است که با همکاری‌هایی که با سایر سازمانها داریم این مشکل نیز به زودی مرتفع خواهد شد.