هم‌نشینی بزرگترین و درخشان‌ترین ماه سال با زحل

ماه آبی معمولا به عنوان سومین ماه کامل در فصلی تعریف می‌شود که دارای چهار ماه کامل است، اگرچه این اصطلاح گاهی برای اشاره به دومین ماه کامل در یک ماه نیز استفاده می‌شود.

ماه آبی شب‌هنگام ۳۰ اوت در ساعت ۲۱:۳۵ به وقت منطقه زمانی شرقی(۰۵:۰۵ بامداد نهم شهریور به وقت تهران) طلوع خواهد کرد.

 به‌ گفته‌ی رصدخانه نیروی دریایی ایالات متحده، این یک «ماه آبی» و همچنین یک «ابر ماه» خواهد بود یعنی نه تنها دومین ماه کامل در یک ماه است، بلکه ماه به زمین نزدیک می‌شود و بنابراین کمی بزرگ‌تر و روشن‌تر از حالت عادی به نظر می‌رسد. در همان روز ماه در آسمان به سیاره زحل نیز نزدیک می‌شود.

ماه آبی تقریبا هر دو سال و نیم یک بار اتفاق می‌افتد. «ماه آبی» مانند «ابر ماه» یک اصطلاح نجومی نیست.

بلکه به یکی از این دو مورد اشاره دارد: دومین ماه آبی در یک ماه که به نام ماه آبی تقویمی شناخته می‌شود یا چهارمین ماه کامل در یک فصل که به نام ماه آبی فصلی شناخته می‌شود.

یک فصل، دوره‌ی بین انقلاب و اعتدال است. برای مثال فصل تابستان از روز ۲۱ ماه ژوئن با انقلاب تابستانی آغاز می‌شود و در روز ۲۳ سپتامبر با اعتدال پاییزی به پایان می‌رسد. به طور معمول می‌توان انتظار سه ماه کامل را در یک فصل داشت، اما گاهی اوقات شاهد چهار ماه کامل هستیم.

در این مورد سه ماه کامل بین روز ۲۱ ژوئن تا ۲۳ سپتامبر وجود دارد، اما ما در ماه اوت دو ماه کامل داریم زیرا این ماه ۳۱ روز دارد. بنابراین این ماه آبی در واقع یک ماه تقویمی است، نه ماه آبی فصلی.

ماه کامل زمانی اتفاق می افتد که ماه در سمت مخالف زمین نسبت به خورشید قرار می‌گیرد، موقعیتی که تقریبا هر ۲۹.۵ روز یک بار تکرار می‌شود.

مدار ماه حدود پنج درجه نسبت به صفحه‌ی مدار زمین کج‌تر است، بنابراین حتی وقتی ماه پشت زمین قرار دارد، هر بار که سیاره ما را دور می‌زند در سایه‌ی زمین قرار نمی‌گیرد.

وقتی از زیر سایه زمین می‌گذرد، ما شاهد ماه گرفتگی هستیم اما این بار این اتفاق نمی‌افتد. زمان‌بندی فازهای ماه به منطقه زمانی افراد بستگی دارد، زیرا فازها به موقعیت ماه نسبت به زمین بستگی دارند و نه به موقعیت فرد روی زمین.

در همین حال، ابر ماه به زمانی گفته می‌شود که ماه در نقطه‌ای در مدار ماه که نزدیک‌ترین نقطه به زمین است، قرار می‌گیرد. در آن زمان ماه کمی بزرگ‌تر و در نتیجه درخشان‌تر به نظر می‌رسد، اگرچه معمولا برای ناظر معمولی قابل توجه نیست.

مدار ماه یک دایره‌ی کامل نیست. در حالی که میانگین فاصله ما تا ماه ۲۳۸ هزار و ۸۵۵ مایل(۳۸۴ هزار و ۴۰۰ کیلومتر) است، این بار ماه در فاصله ۲۲۱ هزار و ۹۴۲ مایلی(۳۵۷ هزار و ۱۸۱ کیلومتری) خواهد بود.

ما این را ابر ماه می‌نامیم، اما در واقعیت، ماه می‌تواند در هر زمانی به زمین تا این اندازه نزدیک شود اما زمانی که نزدیکی آن با فاز کامل ماه منطبق شود، قابل توجه‌تر خواهد بود. به گفته‌ی ناسا، ماه در ساعت ۱۱:۵۵ صبح به وقت منطقه زمانی شرقی(۱۹:۲۵ به وقت تهران) به حضیض می‌رسد و حدود هفت درصد بزرگتر از حد معمول به نظر می‌رسد.

سیاره زحل نیز هنگام طلوع ماه در بالا و سمت راست ماه ظاهر می‌شود. نزدیکترین فاصله‌ی بین ماه و زحل در ساعت ۲:۰۷ بعد از ظهر به وقت منطقه زمانی شرقی(۲۱:۳۷ به وقت تهران) رخ خواهد داد.

بنابراین این پدیده از نیمکره‌ی غربی زمین قابل مشاهده نخواهد بود. با این حال، رصدگران در اروپای مرکزی در موقعیت مناسبی قرار دارند تا لحظه‌ای را که ماه و زحل به هم پیوسته‌اند مشاهده کنند.

در نیمکره جنوبی این پیوند متفاوت به نظر می‌رسد و زحل زیر ماه ظاهر می‌شود، زیرا آسمان از آنجا «وارونه» دیده می‌شود.

علاوه بر زحل سیاره مشتری نیز در روز ۳۰ اوت طلوع خواهد کرد. این سیاره به دلیل درخشندگی‌ منحصر به فردش نسبت به سایر ستارگان در آسمان متمایز خواهد بود.

سیاره زهره نیز یک «ستاره صبح» خواهد بود. این سیاره در صبح روز ۳۱ اوت در ساعت ۴:۳۳ صبح به وقت منطقه زمانی شرقی(۱۲:۰۳ به وقت تهران) طلوع می‌کند. زهره آنقدر درخشان است که در برابر آسمان و در میان ستارگان دیگر آشکارا به چشم می‌خورد.

اکنون که صحبت از آسمان و فضا است نگاهی نیز به اولین تصویر ثبت شده توسط کاوشگر لونا-۲۵ (Luna-۲۵) روسیه خواهیم انداخت.

این فرودگر روسیه که اولین کاوشگری است که از سال ۱۹۷۶ تا کنون توسط این کشور پرتاب می‌شود تصویری از فضا منتشر کرده که سلامت آن را نشان می‌دهد.

ماموریت لونا-۲۵ در روز دهم اوت(۱۹ مرداد) بر فراز یک موشک سایوز از پایگاه فضایی وستوچنی در شرق روسیه به فضا پرتاب شد.

اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، لونا-۲۵ روز سه‌شنبه(۱۵ اوت) به مدار ماه می‌رسد و برای پنج تا هفت روز در مدار ماه خواهد ماند. از آنجا، کاوشگر در نزدیکی یکی از سه دهانه‌ی اطراف قطب جنوبی ماه فرود خواهد آمد. این کاوشگر طوری طراحی شده که دستکم برای یک سال کار کند.

لونا-۲۵ هنگامی که روی سطح ماه قرار بگیرد، با فرض اینکه فرود آن به خوبی انجام شود، خاک ماه را تجزیه و تحلیل می‌کند، به کاوش یخ آب می‌پردازد و آزمایش‌هایی در مورد جو نازک ماه انجام می‌دهد.

این فرودگر هشت ابزار مختلف از جمله طیف‌سنج جرمی لیزری دارد که می‌تواند به نمونه‌های خاک ماه لیزر بتاباند کند و سپس بخارهای حاصل را برای تجزیه و تحلیل ترکیب شیمیایی آن‌ها بررسی کند.

منبع: ایسنا