تالاب بین‌المللی هامون، تالابی فرامرزی مشترک بین دو کشور ایران و افغانستان است. این تالاب با ارزش در سال 2016 در یونسکو به عنوان ذخیره‌گاه زیستکره نیز ثبت شده است.
شرایط تالاب هامون در جنوب شرق کشور وخیم‌تر از همیشه شده و با وجود وعده‌های دولت افغانستان برای همکاری درخصوص پرداخت حقابه هنوز هیچ اقدامی انجام نشده و همکاری صورت نگرفته است
این تالاب در زمان حیات طبیعی خود علاوه بر ارزش‌های اکولوژیکی، منبع حیات و معیشت مردم و تلطیف هوا بوده است اما شرایط نابه‌سامان هامون سبب آسیب به معیشت، سلامت و تشدید اثر بحران‌های زیست محیطی ازجمله بادهای 120 روزه برای هموطنان سیستانی شده است.
در این رابطه، دکتر مجتبی ذوالجودی؛ معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: حیات هامون وابسته به سیلاب‌های رودخانه‌های بالادست از جمله فراه و هیرمند از کشور افغانستان است. متأسفانه با انحراف آب رودخانه هیرمند از مسیر طبیعی و ایجاد سازه‌های متعدد بر روی رود فراه در بالادست و عدم رعایت حقوق تاریخی و طبیعی این اکوسیستم، تالاب‌های هامون کاملاً خشک و بستر آن کانون برداشت گرد و غبار شده است.
وی درباره پروژه بین‌المللی احیای هامون توضیح داد: پروژه بین‌المللی سیستان که با حمایت مالی اتحادیه اروپا و همکاری دفتر عمران ملل متحد اقدامات خوبی در راستای معیشت مردم و اقدامات احیایی در حال انجام بود، از سال گذشته از طرف اتحادیه اروپا به دلیل مسئله تحریم، تعلیق شده است.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه گستره طوفان‌های گرد و غباری برخاسته از بستر خشک تالاب تا کشور افغانستان نیز می‌رسد، اظهار کرد: متأسفانه بر اثر پیامد این طوفان‌ها امروز هزاران نفر از هموطنان شریفمان در سیستان در بیمارستان‌ها بستری هستند و در سختی به سر می‌برند.
اقدامات کشور افغانستان ازجمله عدم رعایت پرداخت حقابه ایران از هیرمند، انحراف آب در بند کجکی و همچنین تکمیل سد بخش‌آباد بر روی فراه‌رود، بیشترین تأثیر را در مرگ تالاب هامون داشته است.
ذوالجودی در رابطه با این اقدامات، با اشاره به اینکه رعایت حسن همجواری و اجرای معاهده مشترک، اصلاح مسیر طبیعی رودخانه‌ها و پرداخت نیاز آب محیط زیستی پایین دست توسط کشور افغانستان مورد تاکید است، گفت: از فعالان و مسئولان محیط زیست افغانستان و همچنین جامعه بین‌الملل می‌خواهیم که فارغ از بحث‌های سیاسی به حیات مجدد این اکوسیستم با ارزش بین‌المللی که وظیفه تمامی اعضای کنوانسیون تنوع زیستی جهانی از جمله افغانستان است، کمک کرده و از فاجعه محیط زیستی و انسانی در دشت سیستان و منطقه جلوگیری کنند.
310310