خال خوش‌خیم و بدخیم چه تفاوتی دارند؟
خال یک توده خوش‌خیم پوستی است که بر اثر تکثیر برخی سلول‌های طبیعی پوست به اسم سلول‌های رنگدانه‌ای پوست ایجاد میشود. خال‌ها ممکن است از هنگام تولد یا بعد از تولد ایجاد شوند.
بعضی خال‌ها از هنگام تولد وجود دارند و بعضی هم در دوران کودکی تا بلوغ و حتی تا ۳۵ سالگی ممکن است ایجاد شوند. معروف‌ترین شکل خال که بیشتر افراد با آن بیشتر آشنا هستند، خال‌هایی است که به رنگ قهوه‌ای یا سیاه روی صورت و بسیاری از قسمت‌های بدن دیده میشود.
این خال‌ها ممکن است مسطح یا برجسته و گوشتی باشند. رنگ این گونه خال‌ها گاهی ممکن است به‌شدت سیاه یا قهوه‌ای یا این که در مواردی ممکن است همرنگ پوست باشد.
اما این توده خوش خیم میتواند در مواردی روند سرطانی شدن را طی کند و سرطان‌های مختلف پوستی را ایجاد کند که یکی از انواع خطرناک آن ملانوما (Melanoma) نام دارد.
ملانوما کشندهترین نوع از سرطان‌های پوستی است. در سال ۲۰۱۹ انجمن سرطان آمریکا تخمین ابتلای بیش از ۹۰ هزار نفر و مرگ بیش از ۷ هزار نفر بر اثر این نوع سرطان را در آمریکا داده بود. اما این سرطان قبل از پیشرفت هشدار‌های مخصوصی را میدهد که نباید نادیده گرفته شود.
معاینات مرتب پوست و دوری از عوامل خطرزا مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از ابتلا به ملانوما گزارش شده است. در این مقاله ویژگی‌های پوستی مهم که هر فرد در صورت رویت آن‌ها باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کند را در اختیار شما قرار میدهیم.
موارد زیر احتمال ابتلا به ملانوما را افزایش میدهند:
فاکتور‌های متعددی میتواند ریسک ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهد. قرار گیری طولانی مدت زیر نور خورشید، قرار گرفتن در معرض اشعه‌های خطرناک، تمام روش‌های برنزه کردن پوست و در نهایت سابقه ژنتیکی و خانوادگی از جمله عواملی هستند که میتواند ریسک ابتلا برای فرد را افزایش دهد.
در سال‌های اخیر تحقیقات متعددی پرده از نقش کمبود ویتامین D. در افزایش ابتلا به ملانوما برداشته است. ویتامینی که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید ساخته میشود. همین امر لزوم قرار گیری بصورت کنترل شده و مناسب نور خورشید را بیش از پیش آشکار میسازد. متخصصان توصیه میکنند در بین ساعات ۱۰-۱۴ که بیشترین میزان تشعشعات خطرناک خورشید وجود دارد، از قرار گرفتن در زیر نور آن خودداری شود.
علائم و نشانه‌های ملانوما چیست؟
ملانوما ممکن است با ایجاد ناگهانی یک لکه و یا تغییر شکل و حالت خال‌های متداول پوستی خودنمایی کند. توجه داشته باشید که هر تغییری در خال‌های بدن، حتی آن‌هایی که از زمان‌های طولانی همراه شما بوده اند باید مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرند. در ادامه برخی ویژگی‌های خال‌های معمول و طبیعی در مقابل خال‌هایی که خبر از سرطان پوست میدهند را با هم بررسی خواهیم کرد:
ویژگی‌های خال‌های طبیعی:
متقارن هستند
خال‌های معمولی متقارن هستند. این ویژگی به راحتی با چشم قابل مشاهده است. یک نیمهی خال با نیمهی دیگر آن از لحاظ شکل، رنگ و ضخامت یکسان است. در شکل بالایی نمون‌های از یک خال پوستی طبیعی را مشاهده میکنید. تقارن را با شکل زیرین که نمونهی یک خال سرطانی است مقایسه کنید. همانطور که مشاهده میکنید یک خال غیر نرمال تقارن ندارد.
مرز مشخصی در اطراف خود دارند
مرز و حاشیهی اطراف یک خال طبیعی به راحتی قابل مشاهده است. در شکل اول نمونهی یک خال با مرز مشخص را مشاهده میکنید. دیگر ویژگی‌هایی که تایید میکند این خال، ملانومایی نیست رنگ یکدست آن و تقارن آن است.
در تصویر دوم نمونهی یک خال ملانومایی را میبینید. حاشیه اطراف خال مشخص نیست. مرز محو شده دارد، گاه بصورت پوسته پوسته و یا دندانه دار مشاهده میشود. از ویژگی‌های دیگر این تصویر عدم تقارن آن و عدم یکدستی رنگ آن میباشد. در قسمت‌هایی رنگ قرمز و در بخش‌هایی به رنگ مشکی دیده میشود.
رنگ تمام خال یکسان است
از دیگر ویژگی‌های یک خال طبیعی و خوش خیم پوستی وجود یک رنگ ثابت در سراسر آن است. وجود حاشیه‌های رنگی و حضور چند رنگ مختلف در یک خال نشان‌های از بروز سرطان‌های پوستی میتواند باشد که باید به پزشک مراجعه شود. در تصویر اول یک خال خوش خیم و در تصویر دوم نمون‌های از یک خال ملانومایی با حضور دو رنگ مختلف وجود دارد.
کوچکتر از ۶ میلیمتر هستند
یکی دیگر از نشانه‌های خال‌های خوش خیم پوستی اندازه آن است. این خال‌ها معمولا انداز‌های کمتر از ۶ میلی متر دارند در حالیکه خال‌های ملانومایی میتوانند انداز‌های بزرگتر داشته باشند.
زمان ظهور خال‌ها میتواند تا پس از بلوغ هم طول بکشد و از این رو ممکن است خال در مراحل مختلف سنی ایجاد شود. برای مثال در دوران بارداری ممکن است تعداد خال‌ها افزایش یابد. همین‌طور در دوران بلوغ هم ممکن است تعداد خال‌ها زیاد شود. معمولا این گونه خال‌ها، خال‌های خوش‌خیمی هستند و احتمال بدخیمی پایینی دارند.
علاوه بر موارد فوق خال‌های سرطانی ویژگی‌های دیگری نیز دارند:
این خال‌ها ممکن است مسطح یا برجسته و گوشتی باشند. رنگ این گونه خال‌ها گاهی ممکن است به‌شدت سیاه یا قهوه‌ای یا این که در مواردی ممکن است همرنگ پوست باشد.
اما این توده خوش خیم میتواند در مواردی روند سرطانی شدن را طی کند و سرطان‌های مختلف پوستی را ایجاد کند که یکی از انواع خطرناک آن ملانوما (Melanoma) نام دارد.
ملانوما کشندهترین نوع از سرطان‌های پوستی است. در سال ۲۰۱۹ انجمن سرطان آمریکا تخمین ابتلای بیش از ۹۰ هزار نفر و مرگ بیش از ۷ هزار نفر بر اثر این نوع سرطان را در آمریکا داده بود. اما این سرطان قبل از پیشرفت هشدار‌های مخصوصی را میدهد که نباید نادیده گرفته شود.
معاینات مرتب پوست و دوری از عوامل خطرزا مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از ابتلا به ملانوما گزارش شده است. در این مقاله ویژگی‌های پوستی مهم که هر فرد در صورت رویت آن‌ها باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کند را در اختیار شما قرار میدهیم.
موارد زیر احتمال ابتلا به ملانوما را افزایش میدهند:
- داشتن خال‌های بزرگ یا غیر عادی
- داشتن خال‌های معمولی زیاد (بیش از ۵۰ خال)
- سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به ملانوما
- حساسیت پوستی به خورشید (افرادی که به سرعت آفتاب سوخته می‌شوند، مو‌های قرمز یا بلوند دارند یا چشمشان آبی یا سبز است.)
- سابقه‌ی آفتاب گرفتن زیاد یا برنزه کردن در سولاریوم
- داشتن سابقه‌ی سرطان ملانوما یا سرطانی‌های پوستی دیگر (سرطان سلول‌های پایه‌ای و سنگفرشی که از ملانوما شایع ترند)
- سابقه‌ی سرطان‌های دیگر مثل سرطان سینه یا تیروئید
فاکتور‌های متعددی میتواند ریسک ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهد. قرار گیری طولانی مدت زیر نور خورشید، قرار گرفتن در معرض اشعه‌های خطرناک، تمام روش‌های برنزه کردن پوست و در نهایت سابقه ژنتیکی و خانوادگی از جمله عواملی هستند که میتواند ریسک ابتلا برای فرد را افزایش دهد.
در سال‌های اخیر تحقیقات متعددی پرده از نقش کمبود ویتامین D. در افزایش ابتلا به ملانوما برداشته است. ویتامینی که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید ساخته میشود. همین امر لزوم قرار گیری بصورت کنترل شده و مناسب نور خورشید را بیش از پیش آشکار میسازد. متخصصان توصیه میکنند در بین ساعات ۱۰-۱۴ که بیشترین میزان تشعشعات خطرناک خورشید وجود دارد، از قرار گرفتن در زیر نور آن خودداری شود.
علائم و نشانه‌های ملانوما چیست؟
ملانوما ممکن است با ایجاد ناگهانی یک لکه و یا تغییر شکل و حالت خال‌های متداول پوستی خودنمایی کند. توجه داشته باشید که هر تغییری در خال‌های بدن، حتی آن‌هایی که از زمان‌های طولانی همراه شما بوده اند باید مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرند. در ادامه برخی ویژگی‌های خال‌های معمول و طبیعی در مقابل خال‌هایی که خبر از سرطان پوست میدهند را با هم بررسی خواهیم کرد:
ویژگی‌های خال‌های طبیعی:
متقارن هستند
خال‌های معمولی متقارن هستند. این ویژگی به راحتی با چشم قابل مشاهده است. یک نیمهی خال با نیمهی دیگر آن از لحاظ شکل، رنگ و ضخامت یکسان است. در شکل بالایی نمون‌های از یک خال پوستی طبیعی را مشاهده میکنید. تقارن را با شکل زیرین که نمونهی یک خال سرطانی است مقایسه کنید. همانطور که مشاهده میکنید یک خال غیر نرمال تقارن ندارد.
مرز مشخصی در اطراف خود دارند
مرز و حاشیهی اطراف یک خال طبیعی به راحتی قابل مشاهده است. در شکل اول نمونهی یک خال با مرز مشخص را مشاهده میکنید. دیگر ویژگی‌هایی که تایید میکند این خال، ملانومایی نیست رنگ یکدست آن و تقارن آن است.
در تصویر دوم نمونهی یک خال ملانومایی را میبینید. حاشیه اطراف خال مشخص نیست. مرز محو شده دارد، گاه بصورت پوسته پوسته و یا دندانه دار مشاهده میشود. از ویژگی‌های دیگر این تصویر عدم تقارن آن و عدم یکدستی رنگ آن میباشد. در قسمت‌هایی رنگ قرمز و در بخش‌هایی به رنگ مشکی دیده میشود.
رنگ تمام خال یکسان است
از دیگر ویژگی‌های یک خال طبیعی و خوش خیم پوستی وجود یک رنگ ثابت در سراسر آن است. وجود حاشیه‌های رنگی و حضور چند رنگ مختلف در یک خال نشان‌های از بروز سرطان‌های پوستی میتواند باشد که باید به پزشک مراجعه شود. در تصویر اول یک خال خوش خیم و در تصویر دوم نمون‌های از یک خال ملانومایی با حضور دو رنگ مختلف وجود دارد.
کوچکتر از ۶ میلیمتر هستند
یکی دیگر از نشانه‌های خال‌های خوش خیم پوستی اندازه آن است. این خال‌ها معمولا انداز‌های کمتر از ۶ میلی متر دارند در حالیکه خال‌های ملانومایی میتوانند انداز‌های بزرگتر داشته باشند.
زمان ظهور خال‌ها میتواند تا پس از بلوغ هم طول بکشد و از این رو ممکن است خال در مراحل مختلف سنی ایجاد شود. برای مثال در دوران بارداری ممکن است تعداد خال‌ها افزایش یابد. همین‌طور در دوران بلوغ هم ممکن است تعداد خال‌ها زیاد شود. معمولا این گونه خال‌ها، خال‌های خوش‌خیمی هستند و احتمال بدخیمی پایینی دارند.
علاوه بر موارد فوق خال‌های سرطانی ویژگی‌های دیگری نیز دارند:
- نامتقارن هستند.
- مرز مشخصی در اطراف خود ندارند.
- رنگ‌های مختلف دارند.
- گاهی با ایجاد ضایعه پوستی همراه هستند.
- بزرگتر از ۶ میلیمتر هستند.