رضا پورعالی: می‌گوید، یک روزی همه از این دنیا خواهند رفت. از حالا چرا زانوی غم بغل کنیم و هراس از مرگ داشته باشیم؟ باید با امید و تلاش ادامه بدهیم. هویت بعضی آدم‌ها با شناسنامه‌شان خیلی تفاوت ندارد. فقط می‌شود اسم‌شان به اضافه یک عدد، یعنی همان سن و سال؛ فلانی ۶٠ ساله... اما بعضی‌ها را نمی‌شود خلاصه نوشت.از پیش از سال ١٣۵٧ و پس از پیروزی انقلاب، تاریخ ورزش ایران، رفت و آمد مدیران بسیاری را به خود دیده است اما انگشت‌شمارند مدیرانی که آمده‌اند و تأثیرگذار مانده‌اند.
شما حتی اگر به اصطلاح خیلی هم ورزشی نباشید، قطعا با نام محمود خسروی وفا آشنایید؛ از ریاست چهل و چند ساله او بر فدراسیون ورزش‌های جانبازان و معلولین در سال‌های ابتدایی جنگ تحمیلی، تأسیس و اداره کمیته ملی پارالمپیک و دریافت عالی‌ترین نشان کمیته بین‌المللی پارالمپیک و... تا ریاست اخیر او در کمیته ملی المپیک.
خسروی‌وفا فراز و فرودهای بسیاری به چشم دیده و حالا در روزهایی نه چندان آسان و آرام، با تجربه چهار دهه مدیریت، به میدان آمده تا با سبک و سیاق خاص خود اوضاع پرفشار ورزش ایران را سامان بخشد.
چند روز قبل با گپ و گفتی اختصاصی مهمان رئیس کمیته ملی المپیک شدیم و از او درباره حال و روز ورزش ایران و برنامه‌های آتی سوال کردیم. آنچه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی صمیمانه با محمود خسروی‌وفاست.
به نظر می‌رسد سال 1402 سال مهمی برای ورزش ایران باشد. در سال‌های اخیر فشارهای بین‌المللی روی ورزش ما زیاد و زیادتر شده و هر سال هم دارد این فشارها بیشتر می‌شود. این‌که دلیل این فشارها چیست و ریشه آن در کجاست سوالاتی هستند که ما از شما داریم. تمایل داریم در همین ابتدای کار نظر شما را در این باره بشنویم...
قبل از هر چیز آرزو می‌کنم همه مردم عزیز کشورمان سال خوب و پر برکتی داشته باشند. اما در مورد این سوال. با شما محتاطانه صحبت می‌کنم اما دروغ نمی‌گویم. ما شرایط‌مان خوب است. طبیعی است که بخشی از این فشارهای بین‌المللی به بحث مدیریت داخلی برمی‌گردد. اتفاقا ما تحت فشار نیستیم. ما خودمان خود را تحت فشار قرار می‌دهیم. یعنی اگر ما در یک چارچوب درست حرکت کنیم خطری متوجه ما نخواهد بود. شما اگر درست رانندگی کنید، با سرعت مطمئنه برانید و به همه قوانین راهنمایی و رانندگی احترام بگذارید آیا شما را جریمه می‌کنند؟ حتما ما یک جاهایی کاستی داشتیم. من درباره فشارهای خصمانه حرف نمی‌زنم. آن فشارها سر جای خودش، اما خودمان هم بد مدیریت می‌کنیم. بد مدیریت می‌کنیم و انتظار داریم خوب نتیجه بدهد.
طبیعتا ما باید یک سری چارچوب‌ها و قواعد را رعایت بکنیم و سختی‌ها دقیقا از جایی شروع می‌شود که ما نسبت به این قواعد بی‌توجهی می‌کنیم.
دقیقا همینطور است. به عنوان مثال سازمان‌های جهانی ورزش نسبت به انتخابات فدراسیون‌های ورزشی در ایران که به موقع برگزار نمی‌شود، نقد دارند. آنها اساسا با مدیریت فدراسیون‌های ورزشی به شکل سرپرست مشکل دارند. خب این موضوع تقصیر آنهاست یا تقصیر ماست؟ با بی‌توجهی به همین مسائل به ظاهر ساده محدودیت‌هایی را به جان ورزشمان می‌خریم و بعد، کلی هزینه می‌کنیم تا از شر آن خلاص شویم. پس فشارها را ما خوب مدیریت نمی‌کنیم. می‌خواهم بگویم برخی از این فشارها به حق به ما تحمیل می‌شود، اما جای نگرانی نیست.
یعنی معتقدید بسیاری از این فشارهای بین‌المللی قابل مدیریت هستند؟
صددرصد. فقط کافیست نگاهی ملی داشته باشیم. زمان جنگ را بیاد بیاورید. مردم عاشقانه وارد موضوع دفاع شده بودند. طرف از بچه‌اش گذشت، از مالش گذشت، از خانه و همه چیزش گذشت برای آن که نگاهی ملی داشت، نگاهی اعتقادی داشت. الان هم کشور به همان نگاه ملی نیاز دارد. باید این نگاه ملی در جامعه تقویت شود. در زمان جنگ با همین نگاه ملی دفاع کردیم و سازندگی. امروز هم هدف پیشرفت است. پیشرفت در اقتصاد، پیشرفت در مسائل دانش بنیان، پیشرفت در ورزش و... من معمولا اسم رهبر معظم انقلاب را در صحبت‌هایم نمی‌آورم، اما حدودا سه دهه پیش وقتی ایشان آمدند در ورزشگاه آزادی و گفتند؛ ورزشکار ایرانی چیزی برای قهرمان شدن کم ندارد، من در دلم باور نکردم. با خودم گفتم فوتبال ما کجاست؟ والیبال ما کجاست؟ وزنه‌برداری ما کجاست؟ ورزش‌های رزمی ما چه جایگاهی دارد؟ کوهنوردی ما کجاست؟ چطور می‌توانیم این فاصله‌ها را جبران کنیم؟ اما الان در خیلی از رشته‌ها حرف اول را می‌زنیم. چه کسانی می‌گفتند ایرانی‌ها در رشته‌های تیمی استعداد ندارند؟ والیبال ما، بسکتبال ما، هندبال ما، کبدی ما را ببینید. ما الان در خیلی از رشته‌های تیمی لژیونر داریم در خارج از کشور. من ورزش قبل از انقلاب را درک کردم و خودم ورزشکار قبل از انقلاب بودم. واقعا سطح ورزش امروز ما با آن زمان در یک جایگاه قرار دارد؟ به ضمانت همین پیشرفت‌ها ما توان غلبه بر همه فشارهای بین‌المللی را هم داریم. فقط کافیست نگرش‌ها را عوض کرد. باید باورها را تقویت کرد. البته از تحرکات عناصر ضد انقلاب در خارج کشور هم نباید به سادگی گذشت. آنها با انتشار اخبار دروغ همیشه سعی می‌کنند مجامع بین‌المللی را تحت تاثیر قرار دهند. برخی تنگ‌نظری‌های داخلی هم هست که باعث می‌شود کدهای غلط از ایران برود. پس باز هم نمی‌توان گفت فشارهای خارجی ناعادلانه بوده. اینجا هم عده‌ای از داخل اطلاعات غلط داده‌اند. ما باید اخبار درست به آنها بدهیم. ما باید اعتماد مجامع بین‌المللی ورزش را به دست بیاوریم. چرا؟ چون عده‌ای همیشه در تلاش هستند تا به این اعتماد خدشه وارد کنند. نگاه ملی که می‌گویم هم شامل همه می‌شود. یعنی قرار نیست از مردم انتظار داشته باشیم بیایند در میدان اما مدیر و مسئول نیاید.
سوال اینجاست که چقدر این نگاه ملی، الان در جامعه حاکم است؟
معتقدم مردم هنوز پای کار هستند. شعار هم نمی‌دهم. مردم که گم نشده‌اند، این ما هستیم که خودمان را گم کرده‌ایم. اگر پای مسائل ملی‌مان مردانه بایستیم مردم هم هستند. ما همه بدهکار این مردم هستیم و باید این بدهی‌ها را پرداخت کنیم. باور کنید در شرایط فعلی هم همان نگاه جهادی و انقلابی جواب می‌دهد. حالا شما می‌گویید نگاه جهادی و انقلابی نه، نگاه ملی که اسمش را می‌توان گذاشت. ما که همه‌مان به پرچم و جغرافیای این کشور و به فرهنگ و تاریخ‌مان اعتقاد داریم. پس این نگاه ملی را باید تقویت کرد. البته یک سری دستورالعمل‌ها، تعریف‌ها و پروتکل‌های ساختگی تحمیلی داخلی هم ما را تهدید می‌کند. ما یک جاهایی باید از ساختار نهادهای بین‌المللی ورزش الگوبرداری کنیم. از IOC یا فیفا. من خودم سه ماه پیش سفری داشتم به سوئیس. آنجا در ساختمان کمیته بین‌المللی المپیک زمان نهار همه از کارمند ساده تا رئیس از یک سالن غذاخوری استفاده می‌کنند. من اعتقاد دارم با این نگاه، ورزش ایران می‌تواند سکوهای بالاتری را در جهان فتح کند. فقط باید نقاط قوت را دید و آنها را منعکس کرد. همین الان به عملکرد علیرضا دبیر نقد هست، اما شما کار آقای دبیر را نگاه کنید؛ جهانی و انقلابی. دارد خوب کار می‌کند. شما کارنامه آقای دبیر را بگذارید در کنار کارنامه مدیریتی شصت سال اخیر کشتی. اگر دبیر مخالف من باشد یا من مخالف او باز هم باید منصفانه نقد کرد. دبیر دارد خوب کار می‌کند. هادی ساعی دارد خوب کار می‌کند. به آنها نقد هست؟ حتما نقد هست. به خود من هم نقد هست، حتما بیش از آنها به من نقد هست، اما یک جاهایی هم خوب دارد کار می‌شود در این کشور. من نمی‌دانم چرا دیده نمی‌شود. خود من هیچ وقت فکر نمی‌کردم ما در والیبال بتوانیم یک بازی زیبا از تیم‌ملی شاهد باشیم. زمانی که مرحوم یزدانی‌خرم کارش را در این فدراسیون شروع کرد من به نتیجه کار امید نداشتم اما امروز ثمره همان تلاش‌ها را شاهد هستیم. امروز روح آقای یزدانی‌خرم حتما شاد است از این‌که می‌بیند آن بذری که پاشید به بهترین شکل ممکن ثمر داده است.
این‌که می‌گویید فشارهای بین‌المللی قابل مدیریت است، امیدوارکننده نیز هست، اما با وجود این نگاه و این تلاش‌ها، اخیرا شاهد برگزاری نشست هیات اجرایی کمیته بین‌المللی المپیک و بیانیه IOC درباره حضور ورزشکاران ایرانی در المپیک پاریس بودیم. آیا باز هم نباید نگران بود؟
صادقانه به شما می‌گویم جای نگرانی نیست. ما بد عمل کردیم. در اساسنامه‌های ورزشی‌مان منشور کمیته بین‌المللی المپیک را قبول کرده‌ایم. همه روسای قبلی سازمان تربیت بدنی، وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک آن منشور را به دفعات قبول کرده‌اند. اما وقتی شما به همان منشور عمل نمی‌کنید انتظار دارید چطور با شما برخورد شود؟ مثال می‌زنم. آنها می‌گویند دولت‌ها نباید در امور فدراسیون‌ها دخالت کنند. پس وقتی به این مساله توجه نشود تذکر دریافت می‌کنید. آنها نمی‌پذیرند که فدراسیون‌ها با سرپرست اداره شود. آنها نمی‌پذیرند که سرپرست‌ها با معرفی دولت باشند. اینها قابل مدیریت است. سخت نیست. همین کمیته بین‌المللی المپیک الان دارد سالی یک میلیون دلار به ورزش ایران کمک می‌کند و ما اگر بیشتر کار کنیم بیشتر به ما پول می‌دهند. کی می‌گوید که IOC مقابل ما ایستاده است؟ اتفاقا آنها کاملا در کنار ما هستند، منتها در راستای همان منشور المپیک، انتظاراتی از ما دارند. شما در راستای قوانین و مقررات آن منشور فعالیت کن، هیچ مشکلی پیش نمی‌آید. خیلی از مسائل قابل حل است. ما بهانه را دست آنها می‌دهیم بعد می‌رویم گردن کج می‌کنیم. چرا باید اینگونه باشد. ما همیشه باید صادقانه پاسخگو باشیم. مطمئن باشید اگر صادق باشیم، اگر دروغ نگوییم، اگر نگاه ملی داشه باشیم، اگر زیرآب یکدیگر را نزنیم باور کنید پیشرفت می‌کنیم. اینطور نیست که فکر کنید همه فشارهای بین‌المللی از سر دشمنی است.
البته همین نگاه کیفی هم یک نگاه سیستماتیک و برنامه محور است و نمی‌شود یک‌شبه آن را اجرایی کرد. قبول دارید؟
کاملا موافقم. ما باید ساعت‌ها و ساعت‌ها بنشینیم و درباره نقاط ضعف و قوت‌مان صحبت کنیم. در این مورد هم من تجربه خوبی در پارالمپیک داشتم. ما همیشه اولین جلسه برنامه‌ریزی برای پارالمپیک بعدی را در پایان پارالمپیک قبلی و در همان دهکده بازی‌ها برگزار می‌کردیم. شاید خیلی‌ها بگویند چنین جلساتی بیشتر جنبه نمادین دارد اما اگر نمادین هم باشد باز هم چیز خوبی است. می‌گوییم نخستین جلسه تشکیل شد. این کار به کادر فنی، مربی، ورزشکار جهت می‌دهد که برای چهار سال آینده دغدغه‌مند شوند. قطعا برای کیفی سازی هم نیاز به برنامه میان مدت است و ما سعی داریم چنین نگاهی را در کمیته ملی المپیک تقویت کنیم. در کنار آن می‌خواهیم مبنا را روی نیروی کار متخصص و جوانان بگذاریم. ما (به خودش اشاره می‌کند) باید کم‌کم به حاشیه برویم و فضا را برای نیروهای باانگیزه‌تر باز کنیم. تعارف که نداریم، قرار نیست صد سال در سمت خودمان باشیم.
کمتر از شش ماه به بازی‌های آسیایی زمان مانده است. پیش‌بینی شما چه چیزی است؟ فکر می‌کنید کاروان ما با چه تعداد ورزشکار اعزام می‌شود؟
ابتدا راجع به آمار بگویم. ما هنوز به جمع‌بندی نرسیده‌ایم. دلیلش این است که ما یک ستاد عالی داریم و وزیر ورزش مدیر آن است. در آن ستاد عالی ما شاخص‌ها را تعیین کردیم و گفتیم کاروان بر اساس این شاخص‌ها به چین می‌رود. اگر بر اساس آن شاخص بخواهیم ورزشکار ببریم شک نکنید نسبت به دوره قبل کاروان کوچک‌تری خواهیم داشت. مشکل پول هم نداریم. سال‌هاست می‌گویم ما مشکل پول نداریم. حالا این پول پاسخگوی مشکلات ورزش کشور هست؟ باید بگویم نه. اما این را هم باید بپرسیم که مشکل ورزش کشور ما فقط پول است؟ باز هم باید بگویم نه! شد دو تا نه! مشکل ما چیست؟ مدیریت. از سویی وزیر هم دچار آن سانحه شد و این اتفاق وقفه به وجود آورد. به همین خاطر آمار دقیق را فعلا نمی‌دانم اما به طور دقیق باید بگویم کاروان ما نسبت به دوره گذشته کوچکتر است. ما به کاروان بزرگ اعتقاد نداریم. کاروان کیفی می‌بریم. کاروانی که جوان باشد و حتی کادر آن هم جوان باشد.
صراحتا به ما بگویید اگر کاروان ورزشی ایران در بازی‌های آسیایی شکست بخورد مسئولیت باخت را می‌پذیرید یا آن را متوجه مدیران قبلی می‌دانید؟
مسئولیت باخت در هر شرایطی با من است. مگر می‌شود که مسئولیت را نپذیریم؟ همان طور که در زمان ایستادن روی سکو، مسئولان و مدیران می‌آیند و از نحوه برنامه‌ریزی و مدیریت خوب خود صحبت می‌کنند در زمان شکست‌ها هم یک نفر باید پاسخگو باشد و صادقانه دلایل شکست را بگوید. من در این زمینه حتی کوتاهی‌های رئیس فدراسیون را هم قبلا پذیرفته‌ام. به هر حال کسی که مسئولیت قبول می‌کند باید مسئولیت شکست را بپذیرد. شاید شما بپرسید لابد شرایط ورزش کشور خوب است که اینگونه جواب می‌دهم. اما من می‌گویم خیر! اتفاقا شرایط خوبی نداریم. همین الان جلوی شما این را می‌گویم. ما می‌توانستیم از فرصت‌های یک سال قبل بهتر استفاده کنیم. همین موضوع افزایش قیمت ارز ببینید چه اثرات مخربی در ورزش کشورمان گذاشته است. دشمن آمد روی بحث اقتصادی ما دست گذاشت. دیدند هر جور که بخواهند ورود کنند ما دوباره روی پای خود می‌ایستیم. بدون دلیل هر روز تغییر قیمت ایجاد می‌شود. فشار این موضوع به مردم وارد می‌آید و یقینا ورزش هم چنین فشاری را تحمل خواهد کرد. به عنوان مثال از اعزام‌های ورزشی جلوگیری می‌شود یا در راه کامل کردن تجهیزات نیز مانع به وجود می‌آید. همه اینها در مسیر ما تاثیر منفی می‌گذارد، اما مسئولیت همه اینها را من می‌پذیرم. اگر خدای نکرده افتی حاصل شود من هیچ عذری را متوجه دولت، مجلس و مدیران قبلی ورزش نمی‌دانم.
بحث بودجه در پیشبرد برنامه‌ها بحث مهمی است. همیشه می‌گویند سال قبل از المپیک به لحاظ اعتبارات مالی حتی مهمتر از سال المپیک است. بحث کسب سهمیه‌ها و آمادگی تیم‌هاست. در کنار آن امسال بازی‌های آسیایی هم هست و باعث شده ورزش ایران یک سال خاص را پیش رو داشته باشد. این خاص بودن را چطور در بودجه فدراسیون‌های ورزشی دیده‌اید؟
درباره بودجه کمیته ملی المپیک هنوز چیزی به ما ابلاغ نشده اما چیزی که اطلاع داریم رشد خوبی از سوی دولت و مجلس برای ورزش پیش‌بینی شده است. خوشبختانه نگرانی‌های موجود در ورزش را هم دولت درک می‌کند و هم مجلس. پس ما نگرانی نداریم و با جرات می‌گوییم وضع ما از 1401 بهتر خواهد بود. همین آقای مناف هاشمی (به اتاق کناری‌اش اشاره می‌کند) که اینجا نشسته کارش را خوب بلد است. مسیر خوبی را برای بودجه طی کرده است. لابی‌های خوبی هم در رابطه با بودجه ورزش انجام شده و ورزش اهمیت تعریف شده‌ای برای دولت و مجلس پیدا کرده است. مطمئنم با این نگاه، رشد ورزش در 1401 و 1402 امیدوار کننده خواهد بود.
در گذشته پروژه‌هایی در کمیته ملی المپیک انجام شد که نمی‌دانیم رویکرد شما نسبت به آنها چیست؟ یکی بحث موزه است و دیگری هم تاریخ شفاهی. جسته و گریخته شنیدیم نسبت به این پروژه‌ها رویکردی منتقدانه دارید. درست است؟
ببینید راه‌های خوبی را که افراد زیادی در گذشته رفتند را باید طی کنیم. اگر چنین نکنیم بی‌عقلی کرده ایم. یک دیوار در چین ساخته‌اند به نام دیوار چین. 500 سال ساخت آن طول کشیده. هر کسی آمده کار قبلی را تکمیل کرده است. دست آقای صالحی امیری و تیمش درد نکند که هم تاریخ شفاهی را درست کردند و هم موزه را. واقعا اینها خلا ورزش ما بود. این دو کاری که آقای صالحی امیری انجام دادند جای نقد ندارد. شکل آن شاید اشکال داشته باشد اما اصل آن خیر. در واقع اینجا هم باید کیفیت گرایی را مد نظر قرار دهیم. غیر از این باشد همه چیز حالت شعاری به خود می‌گیرد. در همان پروژه تاریخ شفاهی 70 جلد کتاب قرار است ویرایش شود و به چاپ برسد. این مثل طرح مجموعه‌های نیمه کاره‌ای که در کشور هست به نظر می‌رسد. چندین هزار مجموعه ورزشی نیمه کاره در کشور وجود دارد و دوباره می‌روند کلنگ یک مجموعه دیگر را می‌زنند. این چه فایده‌ای دارد؟ اگر اولویت تاریخ شفاهی رسیدگی به یک ورزشکار نخبه است اصلا کوتاهی در این زمینه جایز نیست. اما اگر موضوع رسیدگی به یک مدیر فرعی مثل من است آن را بگذارید در اولویت آخر. در بحث موزه هم باید بگویم اینجا اصلا موزه نیست. برای این می‌گویم موزه نیست که محیط موزه با ساختار اداری جور در نمی‌آید. موزه باید بازدیدکننده داشته باشد. یک فرد چگونه باید در یک محیط اداری بیاید؟ روزی که آمدم دیدم چیزی که اسمش را گذاشته‌ایم موزه، 4 در ورودی دارد. میدان تره‌بار هم 4 در ندارد!. از این در می‌آیی و از آن در می‌روی. بعد آمده‌ایم اشیای گران‌قیمت را در آن موزه قرار داده‌ایم. اصل کار زیباست اما آیا این مکان استانداردهای یک موزه را هم دارد؟ خیر ندارد. اینجا بیشتر شبیه یک نمایشگاه است و اگر دنبال کار اصولی هستیم باید ساختمانی در مجاورت کمیته ملی المپیک بسازیم که یا آن را بکنیم موزه یا ساختمان اداری کمیته را به آن منتقل کنیم و اینجا تماما بشود موزه. کجای دنیا موزه در دل سیستم اداری قرار گرفته است؟ موزه قواره و استانداردهای خاص خودش را دارد.
در این میان موزه کمیته بین‌المللی المپیک می‌تواند برای ما الگو باشد.
دقیقا همینطور است. در ساعت مشخصی باز می‌شود و ساعت مشخصی هم می‌بندد. اشیا امنیت بالایی دارند. اما اینجا شب به شب فقط می‌آیند و اشیا را تیک می‌زنند. این موزه را که ببندند بهتر است. ورزشکاران اعتماد کرده‌اند و اقلام خود را در اختیار موزه المپیک قرار داده‌اند.
258 258