خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه؛ یکی از موضوعات بسیار مهم در نظام آموزشی کشور بحث هدایت تحصیلی و انتخاب مسیر مناسب تحصیل برای دانش آموزان است که اثر بسیار مهمی در شکل گیری آینده و سرنوشت آنان و کشورمان ایران خواهد داشت.
در مسیر هدایت تحصیلی عوامل مختلفی همچون مدرسه، خانواده و مشاوران اثر گذارند اما شاید بتوان گفت نقش معاونت آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش به عنوان نهاد حکمران و سیاست گذار اصلی در مسئله هدایت تحصیلی غیرقابل کتمان است.
به همین مناسبت با مهدی کاظمی معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش گفت‌وگویی داشتیم تا در خصوص هدایت تحصیلی، توجه به مهارت آموزی و توسعه متوازن برنامه‌های معاونت آموزش متوسطه را جویا شویم.
در بخش اول این مصاحبه، معاون آموزش متوسطه تغییرات جدید اعمال شده در مسیر هدایت تحصیلی را شرح داده است که اینک پیش روی شماست.
توسعه متوازن همواره یکی از نکاتی بوده است که شما آن را مطرح می‌کنید و ذیل همین "توسعه متوازن" به توجه بیشتر به رشته‌های فنی و رشته ریاضی تاکید داشتید. معاونت آموزش متوسطه مشخصاً چه برنامه‌هایی برای رسیدن به اهداف خود در این زمینه‌ها اجرایی کرده است و یا در دست اجرا دارد؟
توسعه متوازن یک نیاز اساسی برای کشور ماست. در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش هم آمده است که دانش آموزان در پایان هر دوره باید مهارت‌های لازم را کسب کنند که اگر از نظام آموزشی خارج شدند زمینه اشتغال و کسب معاش حلال را بتوانند داشته باشند.
در گفت‌وگو با بخش‌های مختلف به خصوص با صنعت، همه به گونه‌ای این مطلب را بیان می‌کنند که ما نیروی انسانی و فارغ التحصیل زیاد داریم؛ فارغ التحصیل جوان زیادی داریم که با مدرک دیپلم، لیسانس و فوق لیسانس فارغ التحصیل شده‌اند ولی این نیروی انسانی مهارت شغلی زیادی ندارد و آماده ورود به بازار کار نیست.
بخش اساسی حل مشکل به بحث هدایت تحصیلی باز می‌گردد که این نظام هدایت تحصیلی فرآیندی است که علی‌رغم همه تلاش‌هایی که شده است نظام هدایت مشاوره و هدایت تحصیلی خوبی نداریم. در دوره اول متوسطه برای هدایت تحصیلی میانگین نمرات دانش آموزان و نظر اولیا و معلمان را مد نظر قرار می‌دهند اما همه چیز میانگین نمرات و دانش و علم نیست. علاقه دانش آموزان و استعداد آنان و نیازهای کشور از همه چیز مهم‌تر است.
در حوزه منابع انسانی و هم در حوزه فضای آموزشی و هم در حوزه تجهیزات که در این خصوص هم باید برنامه ویژه‌ای را داشته باشیم. آموزش‌های فنی و حرفه‌ای ماهیتاً آموزش‌های پرهزینه‌ای است و نیاز به توجه همه دارد. چه دولت و چه مجلس باید به بهترین شکل عمل کنند و ما هم این انتظار را داریم که نظر حمایتی را هم در دولت و هم در مجلس شاهد باشیم.
آموزش و پرورش بزرگترین نهاد رسمی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در کشور است که بیشترین حجم آموزش مهارتی در کشور را ارائه می‌کند و در مجموعه کل آموزش‌های رسمی و غیررسمی هم بزرگترین آموزش دهنده مهارت است.
این امر می‌طلبد که حمایت‌های ویژه ای در این راستا صورت گیرد علی‌رغم اینکه در بودجه اعتبار مربوط به تجهیزات هنرستان‌ها هم رشد قابل توجهی داشته است و تقریباً ۴۵۰ درصد رشد را نشان می‌دهد اما با توجه به اهمیت این آموزش‌ها نیازمند حمایت بیشتری است زیرا پایه این اعتبارات در سال‌های گذشته پایین بوده است و هرچه بتوانیم زمینه افزایش این سهم را داشته باشیم طبیعتاً به کیفیت آموزش کمک می‌کنیم.
دو سوال در بحث سیاست‌های تشویقی به مهارت آموزی مطرح است. یکی اینکه دولت با چه مبلغی و چگونه قرار است به توسعه هنرستان‌ها کمک می‌کند؟ و سوال دیگری هم آخرین اقدامات شما در بحث توسعه هنرستان‌های جوار صنعت است
اگر بخواهیم مسئله کیفیت بخشی به آموزش‌های عملی را در آموزش و پرورش حل کنیم نیازمند یک حمایت خارج از بحث‌های اعتباری و بودجه‌ای هستیم زیرا مبنای افزایش بودجه همواره سال پایه است که مبنا قرار می‌گیرد. علی‌رغم افزایش این بودجه برای سال ۱۴۰۲، سه هزار میلیارد ریال چندان اعتبار زیادی نیست و برای توسعه تجهیزات هنرستان‌ها کافی نیست و برای رشد آموزش کارگاهی مناسب نخواهد بود.
هرچند ما از محل دو درصد فروش گاز هم اعتبارات قابل توجهی را داریم که در آن بخش هم اگر مصوب شود عدد قابل توجهی خواهد بود ولی اینها باز هم تکاپوی نیاز ما برای آن حجم از تعداد و دانش آموزانی که در نظرمان است، نیست. هدف گذاری ما ۴۰ درصد برای سال آینده خواهد بود طبیعتاً نیازمند حمایت ویژه است. پیشنهادی را هم مطرح کردیم که اگر بشود از محل صندوق توسعه ملی بتوانیم منابعی را با مجوزهایی که اخذ شود برای مهارت آموزی تخصیص یابد.
آنچه پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش در این راستا بود به دو بخش بازمی‌گشت یک بخش ناظر بر تجهیزات بود و یک بخش هم ناظر به سرانه آموزشی ویژه هنرستان‌ها و کارگاه‌ها بود. همین اعتبار طرح تجهیز هنرستان‌هاست که در بودجه آموزش و پرورش بوده و بخشی از آن هم در بودجه سازمان نوسازی است افزایش خیلی خوبی داشت اما این با آن نیازهای مد نظر حوزه آموزش‌های مهارتی کشور فاصله دارد.
موضوع دیگر هم بحث هنرستان‌های جوار صنعت است که همواره مد نظر ماست. ما بر این باوریم که آموزش‌های فنی و حرفه‌ای باید شاهد یک تغییر حکمرانی باشد و این تغییر حکمرانی هم به این شکل محقق می‌شود که متولی اصلی بهره بردار حوزه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای را که صنعت و بازار کار است مشارکت دهیم و به آن توجه کنیم لذا مشارکت همان بخش را هم باید مد نظر قرار دهیم. ضمن اینکه رویکرد دولت سیزدهم هست و در راستای مردمی سازی خواهد بود.
با این نگاه هنرستان‌های جوار کارخانه یا جوار صنعت در شهرک‌های صنعتی مطرح شد که در این سال‌ها شاید صحبتش هم به میان آمده بود اما در واقعیت اتفاق نیفتاده بود ولی ما توانستیم امسال بیش از چهل هنرستان را وابسته یا جوار صنعت در کشور ایجاد کنیم و قطعاً هیچ راهی جز این نداریم تا سهم ۴۵ درصدی و جمعیت دانش آموزی یک میلیون و ۶۴۰ هزار نفری را که رشد حدود ۵۷۰ هزار نفری هم خواهد داشت تا پایان برنامه هفتم محقق کنیم.
ضمن اینکه معتقدیم وقتی آموزش در جوار کارخانه محقق می‌شود آموزش مبتنی بر نیاز آن کارخانه اتفاق می‌افتد و از سوی دیگر اشتغال پذیری فارغ التحصیلان را بیشتر می‌کند و دانش آموزان پس از فراغت از تحصیل می‌توانند در همان منطقه جذب شوند و زمینه اشتغال شأن فراهم شود.