به گزارش خبرنگار مهر، احمدرضا لاهیجان زاده عصر چهارشنبه در پنجمین نشست از سلسله جلسات گفتگوهایی درباره جریان زاینده‌رود با موضوع نیازهای زیست محیطی تالاب گاوخونی و رودخانه زاینده‌رود و چالش‌های عدم تأمین آن، به اثرات خشک شدن و منشاهای آلودگی تالاب از جمله گردوغبار اشاره و اظهار داشت: در این رابطه مطالعات کشوری انجام شده و بخش استانی آن که مربوط به سال‌های ۱۳۹۹- ۱۴۰۰ است، تهیه شده که کانون‌های گردوغبار و سهم آن‌ها را مشخص کرده که چه میزان از گردوغبار در ماه‌های مختلف سهم اصفهان می‌شود.
وی با اشاره به سفر احتمالی و قریب الوقوع دبیر ستاد ملی گردوغبار کشور به استان اصفهان، افزود: رویکرد جدیدی که در محیط‌زیست استان دنبال می‌کنیم ارزش‌گذاری اقتصادی تالاب بین المللی گاوخونی و رودخانه زاینده رود است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان ادامه داد: متأسفانه تاکنون تالاب ارزش‌گذاری نشده تا به زبان اقتصادی با کسانی که دنبال توسعه هستند، صحبت کنیم و از این رو در تلاش هستیم که مطالعات ارزش گذاری تالاب گاوخونی در استان اصفهان در اولویت قرار گیرد.
لاهیجان زاده با اشاره به مطالعات کشوری در خصوص ارزش‌گذاری اقتصادی تالاب‌های ایران، خاطرنشان کرد: در این مطالعات شاخص‌های هیدرولوژیکی و نقش تالاب‌ها در حفاظت در برابر سیلاب، خدمات اکوسیستمی به منطقه پیرامونی، ملی و منطقه‌ای و خسارات ناشی از نبود این پهنه‌های آبی در ارزش گذاری اقتصادی مورد توجه بوده است.
وی خاطرنشان کرد: تالاب هورالعظیم ۳۵۰ هزار هکتار مساحت دارد که از این میزان ۱۲۶ هزار هکتار آن در ایران است اما گردوغبار این تالاب تا تهران رسید و به بیش از ۲ هزار کیلومتر منطقه وسیعی را خسارت زد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، ارزش‌های ژئو شیمیایی و قدرت خود پالایی تالاب‌ها را از دیگر کارکردهای این اکوسیستم‌های آبی برشمرد و خاطرنشان کرد: تالاب‌ها تا حدی سموم کشاورزی را تجزیه می‌کنند اما ما این قدرت را از تالاب گاوخونی گرفتیم و اکنون به منشایی از رسوبات و فلزات سنگین تبدیل شده است.
لاهیجان زاده با اشاره به اینکه تالاب‌ها در حفظ گونه‌های زیستی، نگهداری پساب، ترسیب کربن و جوامع زیستی نقش مؤثری دارند، گفت: هفته گذشته که به مناسب روز جهانی تالاب‌ها بازدیدی از گاوخونی داشتیم، طوفانی از ۱۰ -۲۰ کیلومتری شروع شد و گرد و غبار از تالاب بلند شد در حالی که یکی از کارکردهای تالاب حفظ نگهداری رطوبت خاک منطقه است و هر چه قدر این رطوبت کاهش یابد با وزش باد کم این اتفاق رقم می‌خورد.
وی خاطرنشان کرد: تالاب‌ها ۱۸ کارکرد اکوسیستمی دارند و کمترین قیمتی که برای خدمات هر هکتار تالاب در دنیا تعیین شده دستکم پنج هزار دلار و حداکثر ۱۵ هزار دلار است.
طرح مطالعات ارزش گذاری تالاب گاوخونی دنبال می‌شود
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان تصریح کرد: اگر گاوخونی را ۴۵ هزار هکتار برآورد کرده و حداقل این میزان یعنی پنج هزار دلار را در نظر بگیریم این تالاب در سال ۲۲۵ میلیون دلار خدمات می‌دهد که متأسفانه این خدمات را که باید از آن بهره‌مند می‌شدیم از دست دادیم.
لاهیجان زاده افزود: نه تنها خدمات اکوسیستمی تالاب گاوخونی را از دست دادیم بلکه اگر خسارت ناشی از خشکی آن را در نظر بگیریم از جمله خسارات زیرساختی، بهداشت و سلامت، انواع بیماری‌ها، مهاجرت و …با دلار ۴۰ هزار تومان حدود ۹ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه ارزش گذاری تالاب برای ما حائز اهمیت است، افزود: باید به دنبال مطالعه ارزش گذاری تالاب گاوخونی باشیم و از این رو به شدت دنبال تأمین اعتبار برای این مهم هستیم زیرا همانگونه که به اسم اشتغال با عدد و رقم از توسعه صحبت می‌شود که در عمل ریشه زیرساخت‌های حیاتی و طبیعی ما را از بین می‌برد، ما نیز باید در مورد اهمیت تالاب‌ها با عدد و رقم صحبت کنیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان تصریح کرد: دومین نکته نیاز آبی تالاب گاوخونی و رودخانه بوده که مطالعات آن انجام شده اما یک مسئله حیاتی و مهم‌تر فرونشست دشت اصفهان است که به ارزش‌گذاری رودخانه زاینده رود ورود نکردیم در حالی که اگر انجام شود حتماً این خسارت فرونشست زمین یک عدد غیر قابل شمارش است که تمدنی را دارد از بین می‌برد.
جریان ۱۰ تا ۱۵ مترمکعب آب در زاینده‌رود جلوی فرونشست اصفهان را می‌گیرد
لاهیجان زاده اضافه کرد: مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی و سازمان زمین‌شناسی اثبات کرده اگر در رودخانه زاینده رود ۱۵ مترمکعب آب جریان نداشته باشد نمی‌توان جلوی فرونشست را گرفت در حالی که مطالعه وزارت نیرو به عدد ۱۰.۵ متر مکعب آب در رودخانه رسیده که این جریان باید در داخل رودخانه وجود داشته باشد که تمدن اصفهان را نجات دهیم و تاکید می‌کنیم که عنوان حقابه تالاب را به حقابه پایداری سرزمین تغییر دهیم و آن را مطالبه همه ایران بدانیم.
وی خاطرنشان کرد: آخرین اقدامی که برای احیای رودخانه و تالاب شده این است که مسئله گاوخونی در دستور کار ستاد ملی احیای تالاب‌ها قرار گرفته که اگر طرح جامع را با استان چهارمحال و بختیاری به نتیجه برسانیم و در اسفندماه جلسه با حضور معاون اول رئیس جمهوری برگزار شود بسیاری از طرح جامع به تصویب برسد که موضوع احیای گاوخونی در سطح ملی پیگیری شود.
قانون محکمی تا سال ۱۳۹۶ برای دفاع از حق‌آبه تالاب نداشتیم
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان با بیان اینکه قانون حفاظت و احیای تالاب‌ها در سال ۱۳۹۶ تدوین شده و پیش از آن قوانین محکمی برای دفاع از بحث حق‌آبه نداشتیم، ابراز داشت: تا سال ۱۳۹۷ زیرساخت‌های قانونی برای مطالبه حق‌آبه تالاب‌ها فراهم شد و پیش از آن هیچ قانونی برای پاسخگو شدن وزارت نیرو بود.
لاهیجان زاده با بیان اینکه ۲۲۵ تالاب کشور در سال ۱۴۰۰ در دولت مصوب شد، خاطر نشان کرد: در خصوص حق‌آبه ۱۷۶ میلیون مترمکعبی گاوخونی وزارت نیرو مباحثی دارد که برای مثال می‌گویند حق‌آبه را از سد زاینده‌رود رهاسازی می‌کنند و در جلسات اختصاصی حتی گاوخونی را به عنوان تالاب قبول نداشتند و معتقد بودند زمانی باتلاق و حفره‌آبی بوده است؛ اما اکنون از نظر قانونی و حقوقی زیرساخت‌ها آغاز و ابلاغ شده و باید برای تأمین آبی که مد نظر است، همت کنیم.
احتمال رهاسازی حق‌آبه گاوخونی در فروردین ۱۴۰۲
لاهیجان زاده افزود: با مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای جلساتی داشتیم و تلاش می‌کنیم برای فروردین ماه حق‌آبه خوبی را فراهم کنیم؛ حتی از میزان سانتیمتر برفی که در کوهرنگ می بارد منابع و مصارف را بررسی می‌کنیم که آب را به تالاب برسانیم و نکته مهم این است که استاندار اصفهان شدت حمایت می‌کند.
وی اضافه کرد: سال‌های ۹۷ - ۹۸ بیشترین بارش حدود ۲ هزار و ۲۰۰ میلیمتر در سرشاخه زاینده‌رود بارش داشتیم که در طول ۷۰ سال فقط چهار بار این عدد ثبت شده و در خرداد سال ۹۸ حدود ۸۵۰ میلیون مترمکعب آب پشت سد بود اما حق‌آبه‌ای برای تالاب وجود نداشت اما اکنون این نگاه ایجاد شده که حق‌آبه تالاب گاوخونی تأمین شود.