معجزه فرهنگسازی مصرف آب
منابع آب در عین فراوانی، به میزان ثابت و بسیار محدود است. ازاین‌رو آب، مایعی حیاتی و نادر است که در بسیاری از مناطق حکم کیمیا را دارد؛ اما امروزه افزایش جمعیت، توسعه اقتصادی، افزایش شدید خواسته‌های مردم و تنوع‌طلبی در استفاده از محصولات مختلف باعث شده که آب، این کالای مهم و با ارزش مورد غفلت قرار گیرد و ما به‌عنوان ساکنان سرزمین خشک و نیمه‌خشک دچار فراموشی شویم که کم‌آبی از حقیقت‌های موجود در زندگی ماست. با نگاهی محققانه به شیوه‌ها و الگوهای رایج مصرف آب در جامعه خود، درمی‌یابیم که بین الگوهای موجود و الگوهای مطلوب و سازگار با شرایط محیطی ما در زمینه مصرف، ناهماهنگی جدی وجود دارد. ازاین‌رو باید راه‌های صحیح مبتنی بر اصول جامعه‌شناختی و تربیتی را در جهت تغییر بینش و عادات مصرف‌کننده بکار برد. بر اساس بررسی‌ها بهترین و مؤثرترین قشر هدف در جهت تغییر فرهنگ و الگوی مصرف کودکان هستند. همچنین در تمام فعالیت‌ها باید منافع مصرف‌کننده را در نظر گرفت و نیز تغییر سیاست‌های دولت و کاهش پرداخت یارانه به بخش آب می‌تواند موجب بهبود شیوه‌های مصرف آب شود. کمبود منابع آب در کشور نیمه بیابانی ایران، همواره یکی از مشکلات اساسی در توسعه فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی بوده است. میزان منابع آب در کشور به دلیل تغییرات اقلیمی و بروز خشک‌سالی‌ها و کاهش کیفیت منابع آب، رو به کاهش است و از طرف دیگر میزان تقاضای آب به دلیل افزایش جمعیت و توسعه کشاورزی و صنعتی و اجتماعی، افزایش یافته و در نهایت منجر به کاهش سرانه آبی می‌شود. کاهش سرانه آبی متعاقباً منجر به بروز اختلافات اجتماعی، محدودیت‌های کم‌آبی، تنش‌های آبی و بحران می‌شود. یکی از راهکارهای مهم و اساسی در راستای عبور از بحران و دستیابی به وضع مطلوب و تأمین نیازهای آبی در آینده، مدیریت تقاضا و افزایش آگاهی‌های اجتماعی است. مجموعه اقداماتی که در زمینه مدیریت تقاضا و کاهش مصرف آب می‌توان به کار گرفت، به سه دسته اقدامات فنی- مهندسی، تعرفه‌ای- قانونی و فرهنگی- تبلیغاتی تقسیم می‌شود که از این میان، مهم‌ترین اقدام، فعالیت‌های فرهنگی- تبلیغاتی و ارتقای فرهنگ جامعه است. مراحل ایجاد تغییر رفتار مردم در جهت صرفه‌جویی در مصرف آب عبارت است از: اطلاع‌رسانی و آموزش؛ تغییر در دانش؛ تغییر در نگرش؛ تغییر در عملکرد.
یکی از تجربیات موفق در زمینه به‌کارگیری تبلیغات و فعالیت‌های فرهنگی در جهت کاهش مصرف آب، شهر زاراگوزا در اسپانیا است. در مواجهه با کمبود آب شدید و گسترش جمعیت در شهر زاراگوزا، برنامه حفاظت از آب با هدف ایجاد «فرهنگ صرفه‌جویی در آب» در بین تجارت‌پیشگان و صنایع و مردم محلی انجام شد. این برنامه شامل ۳ فاز بود: فاز اول: کمپین گسترده آگاهی‌رسانی برای کاهش مصرف آب در خانه، ساختمان‌های عمومی و فعالیت‌های تجاری از طریق تغییر رفتار و فناوری صرفه‌جویی در آب؛ فاز دوم: اجرای ۵۰ نمونه از تکنولوژی‌های کارآمد آب در پارک‌ها، باغ‌ها، ساختمان‌های عمومی و صنایع برای نشان دادن عملکرد این تکنولوژی‌ها و تشویق مردم در مقیاس وسیع‌تر در سراسر شهر؛ فاز سوم: انتشار راهنمای جیبی در میان مصرف‌کنندگان عمده آب و تشریح برنامه‌های کاهش مصرف آب. با استفاده از این برنامه حفاظت از آب بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۸، با وجود ۱۲ درصد افزایش در جمعیت، میزان کل مصرف آب در حدود ۲۷ درصد کاهش یافت.
می‌توان گفت که امروز انجام فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغانی در جهت فرهنگسازی مصرف صحیح آب یکی از الزامات زندگی است به‌خصوص در ایران که کشوری نیمه‌خشک محسوب می‌شود و ضرورت صرفه‌جویی در مصارف دوچندان است.