فقط ۱۴ درصد کودکان خیابانی، ایرانی‌اند/ رایزنی با سفارت افغانستان برای برگرداندن کودکانِ قاچاق شده
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران گفت: از کل ۳۸۱ کودک خیابانی که جمع‌آوری شدند، فقط ۱۴ درصد ایرانی بودند.
«فرزانه مروستی» مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران درباره اقدامات مجتمع فوریت‌های خدمات اجتماعی شهر تهران گفت: طرح پایلوتی در استان تهران به ویژه شهر تهران با عنوان مجتمع فوریت‌های خدمات اجتماعی شهر تهران اجرا شد و البته هماهنگی بین دستگاه‌ها در این زمینه به سختی صورت گرفت.
وی ادامه داد: در سال‌های گذشته دستگاه‌هایی که بیشتر در این حوزه درگیر بودند، طرحی را آماده کردند و استانداری تهران در سال ۹۳ این موضوع را در شورای اجتماعی کشور مطرح کرد و احداث مجتمع فوریت‌های خدمات اجتماعی شهر تهران به تصویب رسید. این مجتمع یک مجتمع غربالگری است. در بسیاری اوقات آسیب‌دیدگان اجتماعی از سطح شهر جمع‌آوری می‌شدند، اما هماهنگی بین دستگاه‌ها بسیار پیچیده بود به طور مثال اگر آسیب‌دیده‌ای نیاز به خدمات درمانی داشت، دستگاه متولی که عموما شهرداری بود با مشکلاتی مواجه شده و برای دسترسی به خدمات درمانی مجبور بود به تنهایی ورود کند.مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران تصریح کرد: در مجتمع فوریت‌های خدمات اجتماعی شهر تهران مرکز غربال ایجاد شده است و از سال ۹۵ فعالیت خود را آغاز کرده است؛ البته گاهی افت و خیزهایی در این چند سال داشته مانند اتفاقی که امسال افتاد. در سال جاری نیز بر خلاف سال‌های گذشته کار به شکل دیگری دنبال شده و کاملا این موضوع برون‌سپاری شد. در حقیقت ما در این طرح امسال از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد استفاده کردیم و از آنها در امر جذب، شناسایی و ارائه خدمات به کودکان در مرکز غربال کمک گرفتیم و در نهایت این بچه‌ها به مراکز نگهداری بهزیستی تحویل داده شدند تا تعیین‌تکلیف شوند.
نواقص موجود در روند ساماندهی کودکان کار رفع شد
مروستی همچنین با بیان اینکه بحث کودکان خیابانی در واقع به استناد آیین‌نامه ساماندهی کودکان کار همیشه در دستور کار بوده است، به وقفه چندماهه در اجرای این برنامه اشاره کرد و گفت: این وقفه به معنای این نیست که کار متوقف شده است، بلکه نواقصی در کار وجود داشت که تلاش کردیم این نواقص را برطرف کنیم. مسائلی در خصوص سامانه جامع آسیب‌دیدگان وجود داشت و باید اطلاعات کودکان وارد این سامانه می‌شد که این سامانه راه‌اندازی نشده است، البته در حال حاضر کارهای نهایی آن در حال انجام است و ظرف روزهای آینده این سامانه راه‌اندازی خواهد شد.
وی با بیان اینکه سامانه آسیب‌دیدگان اجتماعی مربوط به متکدیان، کودکان خیابانی و افرادی است که به نوعی در مجتمع فوریت‌ها جذب می‌شوند، ادامه داد: به دلیل مشکلات مخابراتی که وجود داشت نمی‌توانستیم اطلاعات کودکان خیابانی را به سامانه مرکزی در وزارت کشور متصل کنیم که خوشبختانه با همکاری شرکت ارتباطات زیرساخت‌ها فراهم شد و شهرداری نیز در این زمینه کمک کرد تا مراکز نگهداری و مجتمع به سامانه جامع اطلاعات آسیب‌دیدگان اجتماعی وزارت کشور متصل شود.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران با بیان اینکه در فاز اول برای اجرای این برنامه از سه موسسه مردم نهاد استفاده شد، خاطرنشان کرد: قصد ما این است که در فاز دوم مشارکت بیشتری از سوی سازمان‌های مردم نهاد وجود داشته باشد یعنی برآیند توانمندسازی توسط سازمان‌های مردم نهاد که داوطلب هستند و حتی فرآیند جذب و شناسایی این کودکان توسط موسسات داوطلب دیگری که غیر از موسساتی هستند که در فاز اول کمک کردند، انجام شود.
بازدید از منازل کودکان کارِ شناسایی شده
مروستی خاطرنشان کرد: در فاز اول در خصوص کودکان اتباع، اداره کل اتباع وزارت کشور رایزنی‌های خوبی با سفارت افغانستان انجام داد و صحبت‌هایی با سفیر افغانستان در این زمینه شد و اتفاقات خوبی در آن زمان شکل گرفت. در حال حاضر نیز بررسی وضعیت و بازدید از منازل بچه‌هایی که در فاز اول جذب و شناسایی شدند، انجام می‌شود و خدمات به ۳۸۱ بچه‌ای که برایشان پرونده تشکیل شده است، ارائه می‌شود. البته یکسری کودک تبعه تنها هستند که همچنان در مراکز بهزیستی نگهداری می‌شوند.
وی ادامه داد: این کودکان اتباعی هستند که متاسفانه طی دو الی سه سال اخیر به صورت قاچاق وارد کشور شده‌اند و در واقع سرپرستی که مدارک شناسایی آن دال بر اثبات نسب فرد با کودک باشد، وجود نداشته و بهزیستی طبق قوانین از تحویل این کودکان جلوگیری می‌کند و البته رایزنی‌های بین‌المللی در خصوص تعیین تکلیف این کودکان در حال انجام است. متاسفانه تعدادی از این کودکان مدارک هویتی به همراه ندارند و باید حتما یک تصمیم حقوقی در خصوص این کودکان گرفته شود تا ان‌شاءالله به خانواده‌هایشان بازگردانده شوند.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران در پاسخ به این سوال که آیا برای برخورد با باندهای قاچاق که این کودکان را به کشور منتقل می‌کنند، برنامهریزی شده است، گفت: ما در استان تهران در واقع پذیرای این کودکان هستیم و ما اقدام استانی خاصی در زمینه برخورد با قاچاقچیانی که این کودکان را از مرز عبور می دهند، نمی‌توانیم انجام دهیم.
فاز دوم جمع‌آوری کودکان خیابانی از ۲ روز دیگر کلید می‌خورد
مروستی خاطرنشان کرد: البته در فاز دوم یکی از اقدامات ما شناسایی باندهایی است که این کودکان را در سر چهارراهها به کار گرفته و شب‌ها آنها را جمع‌آوری می‌کنند. ما در فاز دوم در واقع از نیروی انتظامی خواسته‌ایم شناسایی و برخورد با این باندها را در دستور کار قرار دهد و زمینه شناسایی این باند را فراهم کند و با بهزیستی در این زمینه همکاری لازم را داشته باشد. این موضوع هم یکی از اتفاقات خوبی است که ما در فاز دوم پیگیری خواهیم کرد و در حال رایزنی لازم با نیروی انتظامی هستیم فاز دوم ظرف دو روز آینده شروع خواهد شد.
وی با اشاره به شرح وظایف دستگاه‌ها که در آیین‌نامه مشخص شده، یادآور شد: در فاز دوم برای اینکه به دستگاه‌ها وظایف‌شان را تاکید کنیم جداگانه با دستگاه‌هایی که مجری هستند مانند نیروی انتظامی، قضایی، بهزیستی، دانشگاه‌های علوم پزشکی تفاهم‌نامه‌ای امضا می‌کنیم که هم آنها شرح وظایف خودشان را بدانند و هم اینکه در واقع با قدرت بیشتری کار را جلو ببریم و سعی می‌کنیم تمام نواقص و اشکالاتی که در فاز اول وجود داشت را در فاز دوم برطرف کنیم.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران درباره مغایرت آمارهای ارائه شده از سوی استانداری و فرمانداری در خصوص کودکان خیابانی جمع‌آوری شده گفت: تعداد کودکان خیابانی ایرانی در فاز اول اطلاعات ما نشان داد که بسیار کم هستند. از کل ۳۸۱ کودک خیابانی ۱۴ درصد ایرانی و ۸۶ درصد اتباع بیگانه بودند. آمارهای منتشر شده از سوی استانداری براساس اطلاعات کودکانی است که برای آنها پرونده تشکیل شده است، در حالی‌که فرمانداری تهران آمار کل کودکانی که در این طرح به آنها مشاوره داده شده است، اعم از اینکه جذب نشده باشند یا جذب شده و برای آنها پرونده تشکیل شده باشند، را اعلام کرده‌است.
مشاوره به کودکان خیابانی برای رفتن از کف‌خیابان‌ها
مروستی ادامه داد: در حقیقت ۴۰۰ کودک دیگر کودکانی بودند که مددکار گشت با آنها صحبت کرده و به این کودکان مشاوره داده است، اما آنها جذب نشده و پرونده برایشان تشکیل نشده است. بنابراین آن چیزی که به عنوان رقم قطعی می‌توانیم درباره آن صحبت کنیم و اطلاعات دقیق درباره آن وجود دارد، همان ۳۸۱ نفر است، اما اعلام آمار ۸۰۰ کودک در واقع منظور کودکانی است که با توجه به اینکه بهزیستی اعلام کرده بود؛ مراکز نگهداری ظرفیت کودکان را ندارد، فقط آنها مشاوره داده شده تا آنها از کف خیابان‌ها خارج شوند.
وی همچنین درباره تحت پوشش قرار گرفتن خانواده‌های کودکان خیابانی ایرانی توسط سازمان‌های حمایت‌گر مانند کمیته امداد و بهزیستی گفت: تنها ۱۴ درصد از کودکان خیابانی ایرانی هستند و قطعا برنامهریزی برای ۱۴ درصد کار پیچیده‌ای نیست، البته برخی از آنها دارای خانواده‌های بدسرپرست نیز هستند و قطعا بهزیستی این موارد را پیگیری و تعیین‌تکلیف می‌کند و حتی دوستان در بهزیستی پیگیر این هستند که چنانچه والدین فاقد صلاحیت باشند آنها را به دستگاه قضایی معرفی کند و حکم سلب صلاحیت را از سرپرست خانواده بگیرند، اما یکسری از کودکان خیابانی ایرانی دچار مشکلات مالی هستند و از سرناچاری و برای کمک به امرار معاش خانواده در سر چهارراهها کار می‌کنند. قطعا با مداخله بهزیستی موضوعات این کودکان حل و فصل می‌شود و تا جایی که من می‌دانم بهزیستی در خصوص این ۱۴ درصد که شامل کودکان خیابانی ایرانی بودند، سریعا ورود کرده و اقدامات لازم را انجام داده است.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران تصریح کرد: بیشتر مشکلات ما در خصوص کودکان خیابانی اتباع است، چراکه نیازمند مداخلات حقوقی و بین‌المللی است و مشکلاتی که باید در حوزه ملی و فراملی حل شود.