کباب آنگونه که هست
«کباب آنگونه که هست» تا «کباب آنگونه که باید باشد» اینها را میتوان با بررسی انواع کبابیها به دست آورد. اینها را طبق معمول از مغز بنده کمترین بیرون نیامده است و هر چه هست تراوش از کوزه مقام کبابی است که همهجا را خیس کرده و ترس است که سیلی بشود و کبابی را با خود به ناکجاآباد ببرد. اگرچه کبابی پنجره دارد؛ ولی آژانس شیشهای نیست و اگرچه در طبقه دوم بنا شده؛ ولی در ارتفاع پست قرار ندارد. بااینهمه من هم قبول دارم اگر پای حرف مشتریهای مختلف بنشینی به یک دائره المعارف بزرگی میتوانی برسی. دائره المعارفی کبابی، بیشتر از آن که خواندنی باشد، خوردنی است و بیشتر از آنکه دیدنی باشد بی شک زندگیکردنی است و این درست مانند مردم عادی است و قرارگرفتن مردم در کبابی درست مانند قرارگرفتن آنها در قاب سینماست و بیجهت نیست که بهتر است دیگر چیزهای عجیبوغریب نگویم و همان کتابی که مقام کبابی داشت میخواند را معرفی کنم که برای شما خواننده عزیز و برای من، هر دو بهتر است. کتاب «زندگی روزمره در ایران مدرن» اثر «هاله لاجوردی» به تلاش برای فهم زندگی روزمره مردم ایران از دهه 1370 به بعد اختصاص دارد. میانجی این فهم، بازنمایی است که سینما از زندگی روزمره ایرانیان به دست داده است. هدف اصلی نگارنده، نه تحلیل سینما و مخاطبان این رسانه جمعی، بلکه بررسی مقولهای است که در حال حاضر اهمیت جامعهشناختی دارد. زندگی روزمره، اکنون به یکی از مناقشهبرانگیزترین مقولات جامعهشناسی بدل شده است. چه مدرنیستها و چه پستمدرنیستها به اهمیت این مقوله معترفاند و هریک بهگونهای سعی میکند که جایگاه آن را در نظریهپردازیهای خود روشن سازند. انتخاب عرصهای هنری بهعنوان میانجی بازنمایی زندگی روزمره ازاینجهت الزامی است که قلمروهای ارزشی علم، اخلاق و هنر از دل زندگی روزمره برخاستهاند در واقع نویسنده قصد داشت که باتوجهبه هنر سینما، بتواند آنچه را سینمای ایران بهصورت شناختی از دهه هفتاد به بعد یافته است، به شیوهای انتقادی دریابد. در این گذر، ۶ فیلم سینمایی دهه هفتاد به بعد ایران را بهصورت جداگانه و با استناد به عناصر نظری و روش نظریهپردازان انتقادی تفسیر و به دنبال آن روایتی نقادانه از زندگی روزمره ایرانیان عرضه شده است. این کتاب از جمله نخستین آثاری به شمار میرود که توصیف و تحلیل موضوع زندگی روزمره ایرانیان را باتوجهبه نظریههای جدید در این زمینه مدنظر قرار داده است. این کتاب از مقدمه و ۳ بخش تشکیل شده است: بخش نخست ۳ فصل دارد: ۱- زندگی روزمره، ۲- نظریههای انتقادی زندگی روزمره، ۳- روششناسی نظریه انتقادی. نویسنده در این بخش بعد از معرفی چیستی زندگی به آرای برخی از نظریهپردازان زندگی روزمره بهویژه آرای هانری لفور و اگنس هلر میپردازد. ملاک انتخاب فیلمها آن بود که آنها تا چه اندازه به زندگی روزمره دهه ۷۰ به بعد ایران پرداختهاند. در بخش دوم کتاب با اتکا به مبانی نظری مطرح شده بخش اول ۶ فیلم از سینمای ایران انتخاب شده است. نویسنده در هر فصل نخست بهاختصار داستان و موضوع فیلم را معرفی سپس به تحلیل و تفسیر آن از منظر بازنمایی زندگی روزمره در ایران میپردازد. بخش پایانی با استناد به فیلمهای تفسیر شده، روایتی نقادانه از زندگی روزمره ایرانیان است. هاله لاجوردی یکی از جامعهشناسان ایرانی بود که در ۱۳۴۳ خورشیدی در تهران دیده به جهان گشود، وی توانست مدارج علمی را یکی پس از دیگری با موفقیت طی کند. مدرک کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری را در رشته جامعهشناسی از دانشگاه تهران گرفت. عنوان رساله وی در دوره کارشناسی ارشد «قدرت در خانواده» و دوره دکتری «بازنمایی زندگی روزمره در سینما» بود. سرانجام وی زمانی که ۵۶ سال داشت در ۱۳ بهمن ۱۳۹۹ دیده از جهان فروبست.