تشویق کودک‌مادری در ایران‌خودرو
گروه صنعتی ایران‌خودرو از شنبه ۲۶ آذرماه طرح فروش فوق‌العاده دو محصول خود را ویژه مادران (طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت) و دارندگان خودروهای فرسوده (طرح جایگزینی خودروهای فرسوده) به مدت سه روز آغاز کرده است. با به پایان رسیدن عمر شش‌ماهه سامانه یکپارچه فروش خودرو و محقق‌نشدن حذف قرعه‌کشی از فرایند خرید خودروهای ایرانی، ایران‌خودرو و سایپا همچنان محصولات خود را در قالب طرح‌های عادی، خودروهای فرسوده و حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سامانه‌های فروش خود به قرعه‌کشی می‌گذارند. در تازه‌ترین طرح فروش دو خودروی ایران‌خودرو در بخشنامه یازدهمین فروش فوق‌العاده ویژه قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت از طریق قرعه‌کشی، در بخش شرایط عمومی بخشنامه این طرح، بندهای عجیب و نگران‌کننده‌ای اضافه‌شده است که با نگاهی به بخشنامه‌های قبلی این خودروساز متوجه تازه بودن آن‌ها می‌شویم.
درحالی‌که در بخشنامه‌های دوره‌های قبلی طرح ویژه قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت ویژه مادران دارای دو فرزند یا بیشتر، نوشته‌شده بود که به هر کد ملی فقط یک دستگاه خودرو تعلق می‌گیرد و در شرایط اختصاصی نیز اعلام‌شده بود که این طرح به مادران فرزندانی که تولد فرزند دوم یا مابعدشان، پس از تاریخ 24/08/1400 باشد تعلق می‌گیرد و خبری از سن مادر در هیچ‌کدام از این بخش‌نامه‌ها نبود؛ اما در طرح فروش فوق‌العاده 26 آذرماه در بخشنامه یازدهمین فروش فوق‌العاده ایران‌خودرو، ویژه قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در قسمت شرایط عمومی بخشنامه بندهای جدیدی اضافه‌شده است. در بخش شرایط عمومی بخشنامه فروش طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت آمده است که به هر کد ملی فقط یک دستگاه خودرو تعلق می‌گیرد. دارابودن گواهینامه در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت الزامی نیست و امکان ثبت‌نام برای مادران زیر ۱۸ سال وجود دارد.
اضافه شدن امکان ثبت‌نام برای مادران زیر ۱۸ سال و حذف الزام گواهینامه بخش‌های جدید و تأسف‌آوری هستند که در این طرح ویژه خرید خودرو آورده شده است. شرایط جدیدی که مشوق و عادی‌سازی نه‌تنها کودک‌همسری بلکه کودک مادری است. درواقع این طرح اجازه خرید خودرو به کودک مادرانی را می‌دهد که فرزند دوم آن‌ها (یا فرزندهای بعدی) پس از تاریخ 24/8/1400 به دنیا آمده باشد. ایران‌خودرو این بار با تغییر شرایط ثبت‌نام طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نه‌تنها از خانواده حمایت نکرده؛ بلکه کودک‌همسری و کودک مادری را عادی و تشویق کرده است.
فعالان اجتماعی، پزشکان و کارشناسان بارها اعلام کرده‌اند که کودکان زیر ۱۸ سال توان مدیریت ازدواج را ندارند. هرچند آمارهای رسمی کاملی دراین‌باره وجود ندارد؛ اما آمارهای منتشرشده نشان می‌دهد ۱۱ هزار کودک زیر ۱۵ سال در پاییز ۱۴۰۰ ازدواج کردند و 1474 نوزاد از مادران ۱۰ تا ۱۵ سال در همین بازه زمانی به دنیا آمده است. بارداری در سن زیر ۱۸ سالگی، مادر را با خطرزایمان زودرس، وزن‌گیری ناقص نوزاد و سقط‌جنین روبرو می‌کند. همچنین دختران زیر ۱۸ سال در این سنین ازنظر روانی و عاطفی آمادگی لازم را برای پذیرش مسئولیت مادر شدن ندارند و خطرات بروز عفونت و خونریزی پس از بارداری نیز در بارداری‌های زیر ۱۸ سال محتمل‌تر است.
با تمام این تفاسیر ایران‌خودرو به طور غیرمستقیم با اضافه کردن سن زیر ۱۸ سال برای مادران با دو فرزند در طرح فروش خودرو، کودک مادری و کودک‌همسری را به رسمیت شناخته و طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را به طرح حمایت از کودک مادری و نقض حقوق زنان تغییر داده است.
بی‌شک فعالان حقوق زنان و فعالان اجتماعی به این موضوع واکنش نشان خواهند داد و ایران‌خودرو برای طرح‌های بعدی باید این بخش‌های ذکرشده را حذف کرده و یا تغییر دهد.