قزوین| شکل‌گیری نمکزاری به وسعت ۱۴ هزار هکتار در آبیک
به گزارش ایرنا، اگر تا دیروز خاک‌های حاصلخیز دشت قزوین به‌واسطه جریانات آبی مورد فرسایش قرار می‌گرفت، اکنون بادهای جنوبی دشت قزوین که از خارج استان وارد می‌شوند، آتش فرسایش خاک‌های قزوین را تندتر کرده و همانند تازیانه بر تن خشکیده این دشت غریب‌نوازی می‌کنند. کاهش قدرت بازسازی منابع طبیعی در برابر تغییرات اقلیمی، کاهش حاصلخیزی خاک، پوشش گیاهی و تولید مواد غذایی، افزایش مهاجرت، بروز سیل و خسارات ناشی از حرکت جریانات سطحی آب، بروز طوفان‌های شنی و ریز گردها و در نتیجه گسترش فقر از عمده اثرات و عوارض فرسایش بادی و از بین رفتن خاک است. درحالی‌که ۱۴ هزار هکتار از اراضی جنوب شهرستان آبیک در معرض فرسایش شدید خاک قرارگرفته است، کارشناسان و مسئولان حوزه آب‌وخاک معتقدند که تنها راه نجات آن، مدارا کردن با اراضی و امید به‌روزهای ترسالی است. ریز گردهای منطقه آبیک امروز نه‌تنها استان قزوین بلکه استان‌های هم‌جوار آن نظیر البرز و تهران را تهدید می‌کنند که باعث نگرانی مسئولان استان شده است.
معضل فرسایش بادی و ریزگرد جدی است
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری قزوین گفت: یکی از رخدادهایی که سبب شد تا برای واکاوی فرسایش بادی در استان قزوین اقدام شود، زمانی بود که سطح این استان با پدیده ریز گردهای پراکنده روبرو شد. محرم رضایی زاده افزود: ازآنجایی‌که معمولا ریز گردها نماد بیابانی شدن و فرسایش بادی هستند، بنابراین توجه مسئولان استانی به سمت مناطقی از دشت قزوین جلب شد که دارای ویژگی باد شدید، فقدان پوشش گیاهی و خشکسالی روبرو است. او تشریح کرد: در حال حاضر ۵۸ هزار هکتار از اراضی دشت قزوین که غالبا در بویین‌زهرا (۳۶ هزار هکتار) و آبیک (۲۲ هزار هکتار) قرار دارند، به علت فقر پوشش گیاهی، کم‌آبی و بادهای شدید در معرض بیابانی شدن و فرسایش شدید قرار دارند. رضایی زاده با بیان اینکه حدود ۱۲ هزار هکتار از اراضی بیابانی شهرستان بویین‌زهرا در چهار سال گذشته وضعیت بحرانی را پشت سر گذاشته است، اظهار داشت: مسئولان استان قزوین با اقدام به‌موقع توانستند از سال ۹۷ تاکنون با انجام طرح‌های بیولوژیکی، درختکاری و حفظ خاک از روند افزایش بیابانی شدن در این شهرستان خودداری کنند. به گفته این مسئول در حال حاضر ۱۴ هزار هکتار از اراضی بیابانی جنوب شهرستان آبیک (انتهای دشت الله‌آباد) به علت شوری شدید خاک و فقدان پوشش گیاهی (کمتر از ۵ درصد از مساحت این اراضی دارای پوشش گیاهی هستند) در معرض فرسایش شدید بادی قرارگرفته و به‌عنوان یکی از کانون‌های اصلی ریزگرد در استان محسوب می‌شود. رضایی زاده با بیان اینکه در مقابل وزش بادهای شدید در این مناطق نمی‌توان اقدامی انجام داد، توضیح داد: تنها راهکار موجود این است که با روش‌های دیگری نظیر احیای پوشش گیاهی، جلوگیری از چرای بی‌رویه دام، اجرای برخی طرح‌های خاکی و بیولوژیکی و همچنین کاهش شوری زمین، روند افزایش بیابانی شدن را کاهش داد. معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری قزوین همچنین گفت: خوشبختانه از ابتدای سال جاری تقریبا روند رشد فرسایش خاکی در این مناطق کند شده است، اما اگر میزان بارندگی کاهش یابد و یا به هر علتی تا سال آینده میزان رطوبت لایه‌های خاک به حد نسبتا مناسبی نرسد، جنوب شهرستان آبیک در معرض تهدید جدی قرار خواهد گرفت و تبعات آن گریبان گیر استان‌های هم‌جوار قزوین نظیر البرز، تهران و قم را می‌گیرد.
چرای دام تا چهار برابر ظرفیت در دشت قزوین
رئیس سازمان مردم‌نهاد آسمان آبی گفت: فرسایش بادی در مناطقی از استان قزوین اتفاق می‌افتد که بادهای شدید در وزش بوده و بتواند خاک‌های فاقد پوشش گیاهی را جابه‌جا کند؛ در حال حاضر آثار و بقایای فرسایش بادی را به‌راحتی می‌توان در اراضی پشت سد منجیل و در منطقه طارم سفلی مشاهده کرد. محمود داوران افزود: اگر فرسایش بادی به‌خوبی کنترل نشود، شاهد خشکسالی و بیابانی شدن اراضی بیشتری در دشت قزوین خواهیم شد که ادامه این روند به افزایش ریز گردها و همچنین گسترش شوره‌زار در استان منجر می‌شود. او با بیان اینکه از دهه‌های گذشته تاکنون دام‌های استان قزوین چهار برابر ظرفیت چرا کردند، اظهار داشت: چرای بی‌رویه در مراتع و منابع طبیعی باعث از بین رفتن پوشش گیاهی شده و خاک‌های حاصلخیز این استان را عریان کرده است. داوران بخش قابل‌توجهی از فرسایش بادی در اراضی دشت قزوین را مربوط به کاهش آب‌های سطحی دانست و گفت: کاهش رطوبت خاک و فقدان آب‌های سطحی در دشت قزوین با همراه شدن بادهای جنوب شرقی از بویین‌زهرا سبب شده تا شاهد فرسایش بادی و از بین رفتن خاک باشیم. به گفته این مدرس برنامه‌ریزی شهری، گرچه فرسایش آبی در قزوین بر فرسایش بادی غلبه دارد، اما وجود ریز گردها در استان قزوین و البرز نشان داده که دشت الله‌آباد در شهرستان آبیک در معرض شدید کانون فرسایش بادی قرارگرفته است.
طرح کاهش شوره‌زار دشت الله‌آباد آبیک در دستور کار قرار دارد
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین گفت: خوشبختانه با بارندگی‌های ابتدای سال جاری بخشی از اراضی تالاب الله‌آباد به پوشش گیاهی مناسبی برخوردار شد و منابع طبیعی این استان نیز با کمک اعتبارات صندوق توسعه ملی توانست با اجرای برنامه درختکاری از شدت فرسایش بادی در این مناطق جلوگیری کند. علی فرخ‌زاد افزود: تنها راه مقابله با فرسایش بادی در مناطق و اراضی جنوب شهرستان آبیک، حفظ آب در تالاب الله‌آباد است که باید البته اقداماتی از سوی مسئولان در دستور کار قرار دارد. او همچنین گفت: هم‌اکنون طرح شوره‌زار دشت الله‌آباد آبیک با همکاری شرکت آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی استان قزوین در حال مطالعه و برنامه‌ریزی است و امیدواریم بتوانیم با کاهش نمک در خاک این مناطق به افزایش هرچه بیشتر پوشش گیاهی اقدام کنیم. فرخ‌زاد تصریح کرد: یکی از اقداماتی که برای حفظ آب در تالاب الله‌آباد به کار بسته‌شده، هدایت رودخانه‌های خررود، یالیان به مناطق بویین‌زهرا و سپس تالاب الله‌آباد است که در اولویت قرار دارد. این مسئول خاطرنشان کرد: دشت الله‌آباد به علت فرسایش بادی در گذشته و خشکسالی های مکرر به کانون ریزگرد تبدیل‌شده و استان‌های هم‌جوار قزوین نظیر تهران و البرز تحت تأثیر اثرات منفی آن قرار دارند. فرخ‌زاد یادآور شد: یکسری از طرح‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری می‌تواند در راستای کاهش فرسایش‌های بادی اجرا شود، به‌عنوان‌مثال توسعه شهرک‌های گلخانه‌ای و انرژی در دشت قزوین می‌تواند به‌عنوان سدی محکم در مقابل فرسایش بادی نقش‌آفرینی داشته باشد.