از رصد آسمان تا رصد جامعه

این روزها دستاورد عملی دانشمندان ایرانی در قالب نخستین تصاویر رصدخانه ملی ایران ثبت شده و جستجوی کیهان را برای محققان کشور آسان‌تر کرده است. رسیدن به چنین دستاوردی حاصل مفاهمه در بین اساتید و همراهی دولت برای فراهم‌کردن زیرساخت‌ها بوده است. اما در روزهایی که موضوعات اجتماعی جزو سرخط خبرها قرار گرفته و بیش از گذشته نخبگان از لزوم اصلاح سیاست‌ها و روش‌ها برای رابطه دوسویه حاکمیت و مردم سخن می‌گویند، رصد جامعه نیز اهمیت شایان توجهی دارد. تغییر نسل‌ها، مطالبات، ‌شرایط روز اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و بین‌المللی و کوچک شدن دنیا با نزدیک‌شدن فاصله‌ها، زبان و مفاهیمی نو را نیاز دارد. از روش برخورد مسئولان با بحران‌ها و مشکلات چنین برداشت می‌شود که بخشی از آن‌ها با واقعیات جامعه و حتی خانواده و نزدیکان خود نیز بیگانه‌اند و همچنین شیوه برقراری ارتباط و اقناع مخاطبان خود را نیاموخته‌اند. در سوی دیگر مردم نیز به دلایل گوناگون از جمله فراهم نشدن زمینه‌های ابراز مخالفت و اعتراض برای بیان مطالبات خود از شیوه‌های غیر موثر استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی گویی چشم و گوش‌ها را بسته‌ایم و تنها با دهان باز سخن می‌گوییم. اما برای جامعه‌ای که قرار است رو به تکامل و اصلاح باشد،  ایجاد زمینه گفتگو، اصلاح فوری خطاها و پمپاژ حس اعتماد و دلسوزی بیش از همه موثر خواهد بود. مردم باید با تمام وجود حس کنند که گوشی برای شنیدن، عزمی برای تغییر، تدبیری برای بهبود و برنامه‌ای برای آینده‌ای بهتر وجود دارد. از سوی دیگر حاکمیت نیز بایستی با افزایش سرمایه اجتماعی خود زمینه را برای پذیرش مردمی در مسیر اجرای برنامه‌های گوناگون و دشواری‌های احتمالی آن بالا ببرد. در این میان رصد واقع‌بینانه و دلسوزانه آنچه در بین نسل‌های گوناگون و تنوع جغرافیایی، قومی، فرهنگی و ... می‌گذرد جزو مهم‌ترین اولویت‌های کشور است. اگر بتوانیم از دل آنچه در هفته‌های گذشته در کشور گذشته است به این نقطه آغاز مفید برسیم، شاید بتوان برای جامعه آینده‌ای بهتر را تصویر کرد.