آیا ریشه‌ی فقهی گشت ارشاد به آیت‌الله منتظری برمی‌گردد؟
حجت الاسلام مجتبی لطفی، از شاگران مرحوم آیت الله منتظری در یادداشتی تلگرامی با عنوان «سخنی از سر صدق با جناب استاد سروش محلاتی» در واکنش به بخشی از سخنان حجت الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی نوشت:
حضرت آقای سروش محلاتی در نوشته کوتاهی می گویند: گشت ارشاد، با عنوان (دائره حسبه) ریشه در فقه عامه دارد و از دوران خلافت بجا مانده است و فقهای شیعه با الهام از پیشوایان معصوم خود، با این نهاد حکومتی همراهی نداشته و احدی از فقهای قرون گذشته این موضوع را به کتابهای فقهی وارد نکرده است. وی سپس نوشته:” ورود این موضوع به فقه ما در دوران معاصر و توسط آیت‌الله منتظری صورت گرفته است.”
اگر مراد جناب آقای سروش درج مبحث امور حسبه در جلد دوم ولایت فقیه آقای منتظری است، انصافاً دقتی از جناب سروش محلاتی در این انتساب دیده نمی‌شود زیرا به غیر اینکه مرحوم استاد فقط ۷۰ باب از کتاب “معالم القربه” ابن اخوه قرشی را نقل کرده‌اند، حتی در این نقل نیز چه سخنی از “گشت ارشاد” به میان آمده که در این دوره منفوریت گشت ارشاد، آنرا به آیت‌الله منتظری منتسب نموده‌اند؟!
جالب اینکه گویا ورود اولیه آنرا در فقه شیعه در دوران معاصر به مرحوم استاد نسبت دادند! که گفته شد فقط نقل قول است و سخنی از گشت ارشاد در بین نیست، علاوه بر این و سالها قبل، آیت لله خمینی در کتاب البیع خویش که در نجف تألیف شده است، عنوان “حکم الامور الحسبه” را ذکر کردند و حفظ جوانان مسلمان از انحراف از اسلام و ممانعت از تبلیغات ضد اسلام را از واضح‌ترین امور حسبه دانسته که تنها راه وصول به آن را، تشکیل حکومت عادله اسلامی، می‌داند. طبیعی است که امور حسبه در نظر آقای خمینی منوط به تشکیل حکومت و توسط او اجرایی خواهد شد.
بحث، مشروحی دارد که فعلاً جایش اینجا نیست و تعجب است از حضرت آقای سروش که بی.محابا و امروزه، ریشه فقهی گشت ارشاد را به آیت الله منتظری برگشت دهد! و تعجب بیشتر آن است که گویا ایشان نظرات آقای منتظری را تنها منحصر به کتاب ولایت فقیه می‌داند و گرنه به دیگر انظار در دیگر تراث علمی ایشان نیز مراجعه می‌کردند؛ آنجا که “اقدامات پلیسی و رفتارهای خشونت آمیز را در بحث حجاب، دارای اثر معکوس می‌داند”، همانی که امروزه پس از ماجرای فجیع مرحوم مهسا امینی شاهد هستیم.
در مجموع نقد ناقدان چیزی از صاحب اندیشه کم نمی‌کند و به حیات علم می‌افزاید ولی در باره موضوع گشت ارشاد و انتسابش به آقای منتظری و تزکیه دیگران، خواستیم خدای نکرده توهم هدف خاصی در میان نباشد و همچنان از نظرات جناب آقای سروش محلاتی در دیگر زمینه‌ها به ویژه تحلیل سیره و اخلاق نبوی (ص) و اهل بیت (ع) در اداره جامعه و حفظ حقوق و کرامت انسان عاری از هر عقیده، بهره برده شود و به فعالیت‌های علمی، روشنگرانه، مؤثر و مسئولان وی خدشه و شائبه‌ای وارد نشود.
انتهای پیام
برچسب هاآیت الله منتظری مجتبی لطفی محمد سروش محلاتی گشت ارشادمنبع: ensafnews-374397