پنومونی یا ذات الریه را بهتر بشناسید/ از علل ایجاد تا راه‌های درمان

پنومونی، ذات الریه یا سینه پهلو نوعی عفونت در یک یا هر دو ریه است که باکتریها، ویروسها و قارچها باعث آن می شوند. این عفونت موجب ایجاد التهاب در کیسه های هوا در ریه ها می شود که به آنها کیسه های آلوئولی گفته می شود. آلوئول ها با مایع یا چرک پر می شوند و تنفس فرد دشوار می گردد.
علائم ذات الریه
علائم ذات الریه می تواند از خفیف تا مرگ آور متفاوت باشد. این علائم می توانند شامل سرفه که ممکن است خلط ایجاد کند، تب، تعریق یا لرز، تنگی نفس که هنگام انجام فعالیتهای عادی یا حتی در هنگام استراحت اتفاق می افتد، درد قفسه سینه که هنگام نفس کشیدن یا سرفه شدیدتر می شود، احساس خستگی، از دست دادن اشتها، حالت تهوع یا استفراغ و سردرد باشند.
سایر علائم با توجه به سن و سلامت عمومی فرد می توانند متفاوت باشند، به عنوان مثال این بیماری در كودكان كمتر از 5 سال ممكن است موجب بروز خس خس در هنگام تنفس شود، اما به نظر می رسد نوزادان مبتلا به آن هیچ علامتی ندارند، اما گاهی اوقات ممکن است استفراغ کنند، کمبود انرژی داشته باشند یا در نوشیدن یا خوردن دچار مشکل شوند. همچنین این بیماری در افراد مسن ممکن است علائم خفیف تری از خود بروز دهد

علل ذات الریه

انواع مختلفی از عوامل عفونی وجود دارد که می توانند باعث ایجاد ذات الریه یا پنومونی شوند که در ادامه با برخی از آنها آشنا می شوید.
 بیشتر بخوانید: 
آیا کاپیتان مرگ را می‌شناسید؟
بیماری‌های شایع در فصل پاییز و نکاتی برای پیشگیری
بیماری لایم چیست؟
چند راهکار تغذیه‌ای برای کاهش "سردردهای میگرنی"

پنومونی باکتریایی

شایع‌ترین علت پنومونی باکتریایی، باکتری استرپتوکوک پنومونیه است. سایر عوامل ایجاد کننده این نوع از پنومونی شامل مایکوپلاسما پنومونی، هموفیلوس آنفلوانزا، لژیونلا پنوموفیلا هستند.

پنومونی ویروسی

ویروس های تنفسی اغلب علت ایجاد ذات الریه هستند. برخی از این ویروس ها شامل ویروس آنفلوانزا، ویروس همگام تنفسی (RSV)، ویروس عامل سرماخوردگی یا رینو ویروس ها هستند. پنومونی ویروسی معمولاً خفیف تر است و می تواند طی یک تا سه هفته بدون درمان بهبود یابد.

پنومونی قارچی

قارچ های موجود در خاک یا بدن پرندگان می توانند باعث ذات الریه شوند. این قارچ ها اغلب در افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف مؤثرتر عمل می کنند.

آیا ذات الریه مسری است؟

میکروب هایی که باعث ایجاد پنومونی می شوند مسری هستند، این بدان معنی است که آنها می توانند از فردی به فرد دیگر گسترش پیدا کنند. هر دو نوع پنومونی ویروسی و باکتریایی می توانند از طریق استنشاق قطرات موجود در هوا از طریق عطسه یا سرفه به دیگران انتقال پیدا کنند. همچنین این بیماری می تواند از طریق تماس با سطوح یا اشیاء آلوده به باکتری ها یا ویروس هایی که باعث ایجاد پنومونی می شوند، منتقل شود.

گروه های در معرض خطر ابتلا به ذات الریه

هر کسی می تواند به ذات الریه مبتلا شود، اما گروه های خاصی خطر بیشتری برای ابتلا به آن دارند. گروه هایی مانند نوزادان از بدو تولد تا 2 سالگی، افراد 65 سال و بالاتر، افرادی که به دلیل بیماری یا استفاده از داروهایی مانند استروئیدها یا داروهای خاص سرطان دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، افرادی که شرایط پزشکی خاص مزمن دارند مانند مبتلایان به  آسم، فیبروز کیستیک، دیابت یا نارسایی قلبی، افرادی که اخیراً دچار عفونت تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا شده اند، افرادی که اخیراً بستری شده اند یا در حال حاضر در بیمارستان بستری هستند، افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، اشخاصی که دچار مشکل در بلع هستند یا وضعیتی دارند که باعث عدم تحرک می شود، افرادی که سیگار می کشند یا از انواع خاصی از دارو استفاده می کنند و یا مقدار زیادی الکل می نوشند و افرادی که در معرض تحریک کننده های ریه مانند آلودگی هوا، دود و برخی مواد شیمیایی قرار دارند، از جمله این افراد هستند.

درمان ذات الریه

درمان ذات الریه به نوع و شدت آن و سلامت عمومی فرد بستگی دارد.

داروهای تجویزی

پزشک ممکن است برای کمک به درمان ذات الریه دارو تجویز کند. آنتی بیوتیک های خوراکی می توانند در اکثر موارد پنومونی باکتریایی را درمان کنند. باید توجه داشته باشید که حتی اگر احساس بهبودی کردید، همیشه دوره مصرف آنتی بیوتیک خود را کامل کنید، زیرا رعایت نکردن این امر می تواند از درمان عفونت جلوگیری کند و موجب شود که درمان در آینده سخت تر باشد.
داروهای آنتی بیوتیک برای مبارزه با ویروس ها موثر نیستند. در بعضی موارد، پزشک ممکن است داروی ضد ویروسی تجویز کند. با این حال، بسیاری از موارد پنومونی ویروسی به خودی خود با مراقبت در منزل درمان می شود.
گاهی هم از داروهای ضد قارچ برای مقابله با پنومونی قارچی استفاده می شود و برای از بین بردن عفونت ممکن است ناچار شوید چندین هفته از این دارو استفاده کنید.
پزشک برای تسکین درد و تب فرد، ممکن است در صورت لزوم، داروهای بدون نسخه (OTC) را توصیه کند که داروهایی مانند آسپرین، ایبوپروفن و استامینوفن از جمله آنها هستند. همچنین ممکن است برای اینکه بتوانید استراحت کنید ناچار به استفاده از داروی ضد سرفه باشید. استراحت و نوشیدن مایعات زیاد می تواند به تسریع بهبودی این بیماری کمک کرده و از بازگشت مجدد آن جلوگیری کند.

پیشگیری از ذات الریه

در بسیاری موارد، می توان از ذات الریه جلوگیری کرد. اولین خط دفاعی در برابر این بیماری واکسینه شدن است. چندین واکسن وجود دارد که می تواند به جلوگیری از ذات الریه و  محافظت از فرد در برابر آن کمک کند. در بیشتر کشور‌ها واکسیناسیون به افراد در معرض خطر توصیه می‌شود. همچنین پیشگیری از اعمالی که به سیستم دفاعی ریه‌ها آسیب می‌رساند (مثل قطع سیگار)، می‌تواند کمک کننده باشد.

سایر نکات پیشگیری

علاوه بر واکسیناسیون، موارد دیگری وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از ذات الریه به کار ببندید. برای مثال اگر سیگار می کشید، سعی کنید آن را ترک کنید. سیگار کشیدن شما را مستعد ابتلا به عفونت های تنفسی به ویژه ذات الریه می کند. مرتباً دستان خود را با آب و صابون بشویید. با دستمال هنگام سرفه و عطسه جلوی دهان خود را بپوشانید و فوراً دستمال استفاده شده را دور بیندازید. برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود یک شیوه زندگی سالم را در پیش بگیرید. استراحت کافی و یک رژیم غذایی سالم داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید.