گفته ها و نگفته ها /۹۷۵هزار شغل ایجاد شده، اما چه تعداد شغل از بین رفته؟

محمود کریمی بیرانوند، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار با اشاره به گزارش سامانه ملی رصد اشتغال گفته است که از شهریورماه سال گذشته تا پایان مرداد ماه امسال، جمعا ۹۷۵هزار و ۶۳۳ شغل در کشور ایجاد شده است. بر اساس این آمار، از ابتدای شهریور تا پایان اسفند ماه ۱۴۰۰، یعنی هفت ماه آغاز به کار دولت سیزدهم، ۶۳۴هزار و در ۵ماهه ابتدایی امسال هم ۳۴۱هزار و ۶۳۳شغل در کشور ایجاد شده است.

اما برای بررسی وضعیت اشتغال و بازار کار باید توجه داشت که ظاهرا آمار منتشر شده در گزارش سامانه ملی رصد اشتغال، صرفا به تعداد مشاغل ایجاد شده اشاره دارد، درحالیکه برای بررسی دقیق‌تر باید خالص اشتغال را مورد توجه قرار داد. ذکر مثالی از آمریکا می‌تواند به درک بهتر این موضوع کمک کند؛ در ماه جولای، تعداد شاغلان در ایالات متحده تنها ۰.۵ میلیون افزایش یافته؛ به این صورت که هر چند حدود ۶.۴ میلیون شغل جدید ایجاد شد اما ۵.۹ میلیون شاغل قدیمی، شغل خود را ترک کردند!

بنابراین باید بطور دقیق مطرح شود که اگر از شهریورماه سال گذشته تا پایان مردادماه امسال، جمعا ۹۷۵هزار و ۶۳۳ شغل در کشور ایجاد شده، در همین بازه زمانی چه تعداد شغل از بین رفته و بنابراین خالص اشتغال ایجاد شده چقدر است؟

این درحالی است که مرکز آمار به عنوان معتبرترین نهاد منتشرکننده آمار اقتصادی، هنوز گزارش مربوط به تعداد شاغلین و نرخ بیکاری تابستان سال جاری را اعلام نکرده و آخرین آمار موجود مربوط به بهار امسال است.

براساس آمار مرکز آمار، تعداد شاغلان که در انتهای تابستان ۱۴۰۱ برابر ۲۳میلیون و ۴۰۱هزار نفر بوده، در انتهای بهار سال جاری به ۲۳میلیون و ۵۷۲هزار نفر رسیده که افزایش ۱۷۱هزار نفری در این بازه ۹ماهه را نشان می‌دهد.

این سوال بسیار مهم را با یک مثال پاسخ می‌دهیم. با توجه به اینکه بنابر گفته معاون وزیر کار در ۵ماهه اول امسال حدود ۳۴۲هزار شغل ایجاد شده، بنابراین با کنار هم قرار دادن این عدد و اعلام رییس جمهور مبنی بر ایجاد ۹۷۰هزار شغل جدید در ۶ماهه دوم ۱۴۰۰ و ۵ماهه اول ۱۴۰۱، نتیجه می‌گیریم در ۶ماهه دوم سال گذشته ۶۲۸هزار شغل ایجاد شده است.

این در حالی است که بررسی میزان اشتغال خالص ۶ماهه دوم بر اساس آمار مرکز آمار حاکی از این است که تعداد شاغلین از ۲۳میلیون و ۴۰۱هزار نفر در انتهای تابستان ۱۴۰۰ به ۲۳میلیون و ۱۷۱هزار نفر در انتهای ۱۴۰۰ رسیده است؛ یعنی به صورت خالص ۲۳۰هزار نفر از تعداد شاغلین کاسته شده است.

بنابراین با توجه به ایجاد ۶۲۸هزار شغل در این بازه زمانی، کاهش ۲۳۰هزار نفری خالص اشتغال به معنی از بین رفتن ۸۵۸هزار شغل در بازه زمانی مذکور است.

این مثال نشان می‌دهد که بیان صرف آمار اشتغال ایجادشده نمی‌تواند نمایانگر تصویر صحیحی از بازار کار باشد و معاون وزیر کار باید در کنار تعداد اشتغال ایجادشده در یک سال اخیر یعنی ۹۷۶هزار شغل، تعداد شغل‌های از بین رفته و در نتیجه خالص اشتغال را اعلام نماید و در این صورت است که وضعیت بازار کار به صورت صحیح روشن می‌شود.

بنابراین برای بررسی دقیق‌تر وضعیت بازار کار، بهتر است همانطور که ابراهیم رییسی در جلسه ۵مرداد هیات دولت گفت: «مرکز آمار ایران مسئول ارائه آمارهای متقن در کشور است» به آمار مرکز آمار استناد شود و منتظر انتشار آمار بازار کار در انتهای تابستان ۱۴۰۱ باشیم تا از این طریق بتوانیم با مقایسه تعداد افراد شاغل اعلام شده با تعداد شاغلان در انتهای تابستان ۱۴۰۰ خالص اشتغال ایجادشده در یک سال اخیر را بسنجیم.

البته مقایسه آمار مورد استناد معاون وزیر کار با آمار مرکز آمار بار دیگر حاکی از یک مشکل مزمن در آمارهای کشور است. بر اساس آمار مرکز آمار تعداد کل شاغلان در انتهای سال ۱۴۰۰ برابر ۲۳میلیون و ۱۷۱هزار نفر بوده که این عدد در انتهای بهار سال جاری به ۲۳میلیون و ۵۷۲هزار نفر رسیده؛ یعنی تعداد شاغلان در فصل بهار سال جاری به میزان ۴۰۱هزار نفر افزایش داشته است. حال با توجه به اینکه به صورت طبیعی تعدادی از شغل‌های موجود، در فصل بهار از بین رفته‌اند، تعداد شغل‌های ایجادشده در ۳ماهه اول سال جاری بیش از ۴۰۱هزار نفر بوده است.

این در حالی است که بر اساس اعلام معاون وزیر کار تعداد شغل‌های ایجادشده در ۵ماهه اول سال جاری ۳۴۲هزار نفر بوده است؛ یعنی در یک بازه زمانی طولانی‌تر تعداد مشاغل کمتری ایجاد شده است!‌ که این مشاهده حاکی از تفاوت در آمار اعلام‌شده سامانه ملی رصد اشتغال با آمار اعلامی مرکز آمار است.

البته چنین مساله‌ای پیشتر در آمار مربوط به تورم و قیمت مسکن و اختلاف آنها در ۲منبع آماری بانک مرکزی و مرکز آمار هم مشاهده شده که با توجه به توضیحات اشاره‌شده در این گزارش لزوم یکپارچه‌سازی و انتشار منظم و همراه با جزئیات آمار توسط منابع آماری مختلف بیش از پیش آشکار می‌شود.

۲۱۷ ۴۶

منبع: khabaronline-1672574