هرآنچه درباره سندرم خشکی چشم باید بدانید

 افراد بسیاری با مراجعه به چشم پزشک از احساس وجود جسمی خارجی، مانند شن، در چشم خود شکایت می کنند. احساس درد، سوزش، خارش یا وجود چیزی در چشم شرایطی آزاردهنده را برای آنها ایجاد کرده و همچنین دشواری در باز نگه داشتن چشم ها و حساسیت زیاد به نور از دیگر مواردی هستند که این افراد از آنها شکایت می کنند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران، افرادی که با این مشکل چشمی مواجه می شوند تا پیش از مراجعه به چشم پزشک ممکن است انواع مختلفی از قطره های چشم بدون نسخه را خریداری کرده و به امید بهبودی و تسکین شرایط از آنها استفاده کرده باشند. اگرچه گاهی اوقات این محصولات تسکین کوتاه مدت را موجب می شوند، اما بیشتر مواقع نتیجه خاصی حاصل نشده و بهبودی نیز کوتاه مدت است.
احساس وجود جسمی خارجی، مانند شن، در چشم و تحریک این بخش از بدن ممکن است نشانه ای از ابتلا به شرایطی خاص باشد. در ادامه با دلایل بروز این احساس بیشتر آشنا می شویم.

بیشتر بدانید: 

شایع‌ترین بیماری‌های چشمی را بشناسید
چه کسانی در معرض ابتلا به خشکی چشم هستند؟
چرا گل مژه می زنیم و برای درمان گل مژه چه باید کنیم؟


سندرم خشکی چشم
سندرم خشکی چشم یکی از شایع‌ترین دلایل احساس وجود جسم خارجی در چشم است. سندرم خشکی چشم اغلب هنگام صبح موجب احساس وجود شن در چشم می شود که معمولا در طول روز بدتر می شود. خشکی چشم ها با شدت متفاوت می تواند موجب علائم ناراحت کننده و تحریک چشم شود.
در صورت ابتلا به خشکی چشم، سوزش چشم معمولا بیشتر از احساس خارش شکل می گیرد. بینایی شما ممکن است بسیار پر نوسان بوده و مدتی طول بکشد تا از دید خوب و شفاف برخوردار شوید. همچنین، چشم ها هنگام خواب چون بسته هستند به میزان کافی اشک تولید نمی کنند، از این رو با افت کمیت و کیفیت فیلم اشک نیز مواجه خواهید شد.  
اشک‌های مصنوعی گزینه خوبی برای آغاز درمان خشکی چشم هستند که باید توسط پزشک تجویز شوند. گاهی اوقات قطره های اشک مصنوعی برای مقابله با خشکی چشم کافی نبوده و باید بار دیگر به چشم پزشک خود مراجعه کنید. برای محافظت بیشتر از چشم ها ممکن است به استفاده از یک ژل یا پماد چشم پیش از خواب نیاز داشته باشید. چشم پزشک شما ممکن است داروها یا روش هایی ویژه را نیز برای درمان خشکی چشم تجویز کند.
لاگفتالموس شبانه
اگر با احساس وجود شن در چشم خود مواجه هستید، پزشک ممکن است این پرسش را مطرح کند که آیا یکی از نزدیکان شما، مانند همسرتان، تاکنون به این نکته اشاره داشته است که با چشم باز می‌خوابید. شاید پرسش عجیبی به نظر برسد، اما لاگفتالموس شبانه شرایطی شایع است.
پلک‌های برخی افراد آن گونه که باید به طور کامل بسته نمی‌شوند و تمام مدتی که فرد خواب است قرنیه چشم می تواند در معرض جو اطراف قرار داشته باشد. از آنجایی که پلک زدن صورت نمی‌گیرد، چشم به طور قابل توجهی خشک می شود و التهابی به نام کراتیت شکل می گیرد. این می تواند موجب حساسیت به نور و احساس وجود جسم خارجی، مانند شن، در چشم ها پس از بیداری شود.
لاگفتالموس می تواند به دلایل دیگری نیز شکل بگیرد. در کودکان، این شرایط معمولا یک مساله آناتومیک است. لاگفتالموس می تواند در نتیجه یک عمل جراحی زیبایی پلک چشم نیز شکل بگیرد. پوست ممکن است بیش از حد بالا کشیده شده یا سفت شده باشد که امکان پلک زدن یا بسته شدن کامل چشم ها هنگام خواب را نمی دهد. از شرایط دیگر می توان به پروپتوز (بیرون زدگی چشم) ناشی از بیماری چشم وابسته به تیروئید اشاره کرد. افراد مبتلا به لاگفتالموس شبانه می توانند جای قطره های چشم از پمادهای چشم برای تسریع روند بهبودی و کاهش علائم استفاده کنند.
شالازیون یا گل مژه
شالازیون یک توده ریز و بی درد است که روی پلک چشم شکل می‌گیرد. این شرایط به واسطه انسداد یک غده چربی رخ می‌دهد.
یک شالازیون اغلب با یک گل مژه اشتباه گرفته می شود. گل مژه بیرونی به عفونت فولیکول مژه و غده چربی گفته می شود و یک گل مژه درونی عفونت یک غده چربی است. برخلاف شالازیون که با درد همراه نیست، گل مژه معمولا دردناک است.
شالازیون و گل مژه هر دو می توانند موجب تورم یا بروز یک توده در امتداد پلک چشم شوند. زمانی که پلک می زنید، این شرایط می تواند احساس وجود جسم خارجی در چشم را ایجاد کند.
شالازیون و گل مژه معمولا به خودی خود و طی چند روز بهبود می یابند. طی این مدت، استفاده از یک کمپرس گرم روی چشم می تواند به تسکین شرایط و تخلیه توده کمک کند. گل مژه یا شالازیونی که به خودی خود پاره نشود ممکن است به درمان با آنتی بیوتیک یا عمل جراحی برای تخلیه نیاز داشته باشد.
بلفاریت
بلفاریت به التهاب پلک چشم گفته می شود. این شرایط به واسطه مسدود شدن غدد چربی رخ می دهد. افزون بر احساس وجود جسم خارجی در چشم، بلفاریت می تواند موجب علائم زیر شود:
- سوزش
- قرمزی
- آبریزش چشم
- خارش
- پوسته ریزی
- پلک هایی که چرب به نظر می رسند
برای تسکین بلفاریت باید موضع را تمیز نگه داشته و برای کمک به رفع انسداد غده چربی به طور مرتب از یک کمپرس گرم روی ناحیه تحت تاثیر قرار گرفته استفاده کرد.
در صورت عدم بهبود علائم پس از گذشت چند روز، فرد باید به چشم پزشک مراجعه کند زیرا ممکن است به یک قطره آنتی بیوتیک یا استروئید چشم برای درمان نیاز باشد.
سندرم پلک شل
سندرم پلک شل شرایطی نسبتا غیر شایع است که در آن پلک بالایی چشم به اندازه‌ای شل است که به راحتی به سمت بیرون می چرخد. سندرم پلک شل معمولا در مردان میانسال دارای اضافه وزن دیده می شود. برخی افراد مبتلا به این شرایط از آپنه خواب انسدادی نیز رنج می برند.
گاهی اوقات، چرخش پلک فرد مبتلا به این سندرم هنگام خواب رخ می دهد. درمان سندرم پلک شل اغلب شامل استفاده از اشک های مصنوعی برای کاهش تحریک و یک آنتی بیوتیک در صورت مشاهده نشانه های عفونت می شود. استفاده از یک محافظ چشم هنگام خواب می تواند به بسته نگه داشتن پلک ها هنگام خواب کمک کند که ممکن است از بروز خشکی در چشم ها پیشگیری کند.
محیط
احساس وجود جسم خارجی، مانند شن، در چشم می تواند به واسطه محیطی که در آن زندگی می کنید، از جمله خانه یا محل کار، شکل بگیرد. به عنوان مثال، یک محیط بسیار خشک به واسطه فعالیت مداوم سیستم های تهویه مطبوع می تواند خشکی چشم ها را موجب شده و احساس وجود شن در چشم شکل بگیرد. اگر در نزدیکی یک کارخانه زندگی یا کار می کنید، چشم های شما می توانند احساس وجود جسم خارجی به واسطه سطوح بالای آلودگی هوا را تجربه کنند. چشم پزشک شما می تواند به تشخیص عوامل محیطی که ممکن است به خشکی و احساس وجود جسم خارجی در چشم منجر شده اند، کمک کند.
داروها
برخی داروها ممکن است موجب احساس خشکی و وجود جسم خارجی در چشم شوند. اگر به طور منظم دارو مصرف می کنید، به آثاری که می توانند بر چشم ها بگذارند، توجه داشته باشید. برخی انواع داروهای بدون نسخه و تجویزی می توانند چشم ها را با کم آبی مواجه ساخته و موجب بروز علائم خشکی چشم شوند. چشم پزشک با بررسی داروهای مصرفی شما می تواند به تشخیص مورد مساله ساز و ارائه یک جایگزین برای آن کمک کند.
سن
متاسفانه، افراد بسیاری با افزایش سن با احساس وجود جسم خارجی، مانند شن، در چشم مواجه می شوند. به طور معمول، تولید اشک با افزایش سن کاهش یافته و کارایی خود را از دست می دهد. زنانی که وارد مرحله یائسگی می شوند، خشکی چشم را همراه با علائم دیگر به واسطه تغییرات هورمونی در بدن خود تجربه می کنند.
ورم ملتحمه
ورم ملتحمه یک اصطلاح پزشکی برای بیماری چشم صورتی است. این شرایط به التهاب ملتحمه گفته می‌شود. ورم ملتحمه یا چشم صورتی شرایطی بسیار شایع است.
التهاب ناشی از ورم ملتحمه می تواند احساس وجود جسم خارجی در چشم را موجب شود. از دیگر علائم این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قرمزی
- خارش
- سوزش
- آبریزش بیش از حد چشم
- خروج ترشحات از چشم
اگر با ورم ملتحمه مواجه هستید استفاده از یک کمپرس سرد، مانند یک حوله سرد، روی چشم بسته می تواند به تسکین شرایط کمک کند. ورم ملتحمه اغلب به واسطه یک عفونت باکتریایی شکل می گیرد که واگیردار است. پزشک برای درمان این شرایط می تواند آنتی بیوتیک تجویز کند.
آسیب دیدگی قرنیه
قرنیه گنبد شفافی است که عنبیه و مردمک چشم را پوشش می دهد. از جمله آسیب دیدگی های این قسمت می توان به خراش قرنیه و پارگی قرنیه اشاره کرد. آسیب دیدگی قرنیه می تواند موجب مشکلات بینایی شود و شرایطی جدی در نظر گرفته می شود.
خراش‌های قرنیه می توانند به واسطه وجود یک جسم خارجی زیر پلک چشم، ضربه های سبک یا حتی مالش شدید چشم ها شکل بگیرند. پارگی قرنیه عمیق‌تر است و معمولا به واسطه ضرب خوردگی شدید چشم با نیروی زیاد یا جسمی تیز رخ می دهد.
آسیب دیدگی قرنیه می تواند موجب احساس وجود جسم خارجی در چشم شود. از دیگر علائم این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد
- قرمزی
- آبریزش چشم
- تاری دید یا از دست دادن بینایی
- سردرد
موارد خفیف آسیب دیدگی قرنیه معمولا طی چند روز به خودی خود بهبود می یابند. در ضمن، شما می توانید برای تسکین علائم چند بار در روز از یک کمپرس سرد روی چشم بسته استفاده کنید.
در موارد آسیب دیدگی شدید، باید کمک پزشکی فوری دریافت کنید. برخی آسیب دیدگی های قرنیه در صورت عدم درمان مناسب می توانند اثر دائمی بر بینایی داشته باشند.
همچنین، بیمار ممکن است به استفاده از  آنتی بیوتیک یا قطره های استروئیدی چشم برای کاهش التهاب و خطر بروز زخم نیاز داشته باشد.
زخم قرنیه
زخم قرنیه به واسطه انواع مختلف عفونت ها، از جمله عفونت های باکتریایی، ویروسی یا قارچی شکل می گیرد. زمانی که پلک می زنید، زخم می تواند احساس وجود جسم خارجی را در چشم ایجاد کند. از دیگر علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قرمزی
- درد شدید
- آبریزش چشم
- تاری دید
- خروج ترشحات یا چرک
- تورم
- نقطه ای سفید روی قرنیه
استفاده از لنزهای تماسی، خشکی شدید چشم، یک آسیب دیدگی قرنیه یا ابتلا به یک عفونت ویروسی، مانند آبله مرغان، زونا یا هرپس (تبخال) می تواند خطر ابتلا به زخم قرنیه را افزایش دهد.
زخم های قرنیه نیازمند دریافت کمک پزشکی فوری هستند زیرا می توانند موجب آسیب دائمی، از جمله نابینایی، به چشم شوند. پزشک احتمالا قطره های چشم ضد باکتری، ضد ویروس یا ضد قارچ را تجویز خواهد کرد. قطره های گشاد کننده مردمک نیز ممکن است برای کاهش خطر بروز عوارض جانبی تجویز شوند.
تبخال چشم
هرپس یا تبخال چشم یک عفونت ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس است. انواع مختلفی از تبخال چشم با توجه به عمق نفوذ عفونت در لایه های قرنیه وجود دارند.
کراتیت اپیتلیال از انواع شایع است که قرنیه را تحت تاثیر می دهد و می تواند موجب احساس وجود جسم خارجی در چشم شود. از دیگر علائم تبخال چشم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چشم درد
- قرمزی
- التهاب
- آبریزش چشمی
- خروج ترشحات
هر مورد تبخال چشم نیازمند مراجعه به چشم پزشک برای بررسی دقیق شرایط است. شما ممکن است به داروی ضد ویروس یا قطره های استروئیدی چشم نیاز داشته باشید.
دنبال کردن دستورات پزشک اهمیت دارد زیرا تبخال چشم در صورت عدم درمان مناسب می تواند موجب آسیب دائمی به چشم شود.
کراتیت قارچی
کراتیت قارچی یک عفونت قارچی نادر قرنیه چشم است. این شرایط به واسطه رشد بیش از حد قارچی که معمولا در محیط و روی پوست انسان یافت می شود، رخ می دهد.
یک آسیب دیدگی چشم، به ویژه با یک گیاه یا چوب، شایع‌ترین روش ابتلا به کراتیت قارچی است. افزون بر احساس وجود جسم خارجی در چشم، کراتیت قارچی می تواند موجب علائم زیر شود:
- چشم درد
- آبریزش چشم
- قرمزی
- خروج ترشحات
- حساسیت به نور
- تاری دید
درمان کراتیت قارچی نیازمند استفاده از داروهای ضد قارچ طی یک دوره چند ماهه است.
طی این مدت استفاده از کمپرس سرد می تواند به تسکین ناراحتی کمک کند. همچنین، برای مدیریت حساسیت به نور استفاده از یک عینک آفتابی استاندارد مفید است.
ناخنک
ناخنک یا پتریژیوم به پیشروی ملتحمه روی قرنیه گفته می شود. این پیشروی معمولا شکلی مثلثی دارد و در گوشه داخلی یا بخش میانی چشم رخ می دهد.
دلیل ناخنک نامشخص است، اما به نظر می رسد با قرار گرفتن در معرض نور خورشید، گرد و غبار و باد مرتبط است.
ناخنک می تواند موجب احساس وجود جسم خارجی در چشم شود و از علائم دیگر آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آبریزش چشم
- قرمزی
- سوزش
- تاری دید
ناخنک معمولا به درمان خاصی نیاز ندارد. اما در صورت مواجهه با علائم اضافه ممکن است یک قطره استروئیدی برای کاهش التهاب تجویز شود.
اگر پیشروی بسیار بزرگ بوده و بر بینایی فرد تاثیرگذار باشد، ممکن است به انجام یک عمل جراحی برای برداشتن آن نیاز باشد.
پینگوکولا
پینگوکولا یک توده غیرسرطانی در ملتحمه است. این توده معمولا شکلی مثلثی و زرد رنگ دارد که در گوشه قرنیه ایجاد می شود. آنها معمولا نزدیک به بینی رشد می کنند، اما می توانند در سمت دیگر چشم نیز شکل بگیرند.
پینگوکولا می تواند موجب احساس وجود جسم خارجی در چشم شود و از دیگر علائم آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قرمزی
- خشکی
- خارش
- آبریزش چشم
- مشکلات بینایی
پینگوکولا به درمان خاصی نیاز ندارد، مگر این که موجب ناراحتی شده باشد. در این مورد، پزشک ممکن است قطره ها یا یک پماد چشم را برای تسکین شرایط تجویز کند.
اگر توده به اندازه ای بزرگ باشد که بر بینایی تاثیر بگذارد، ممکن است به انجام یک عمل جراحی برای خارج کردن آن نیاز باشد.