پایان ماه‌عسل روابط صدر با ایران
رویداد ایران- مریم عمادی
این روزها عراق دوباره صحنه آشوب و درگیری است. کناره‌گیری آیت ا... حائری از مرجعیت شیعه و توصیه او به مقتدي صدر برای تبعیت از آیت ا... خامنه‌ای بعد از ایشان و جلوگیری از تفرقه در امت اسلامی، صدر را به‌شدت ناراحت کرد تا جایی که او با یک اقدامی تاکتیکی در بیانیه‌ای اعلام کرد از سیاست کناره‌گیری کرده است. همین بیانیه جرقه‌ای شد که دوباره هواداران او به خیابان‌ها بیایند و این بار حتی تا تصرف کاخ ریاست جمهوری پیش بروند. البته این بار اولی نبود که صدر از سیاست کناره‌گیری می‌کرد. او در انتخابات اکتبر 2021 پس از عدم موفقیت در تشکیل دولت از سیاست کناره‌گیری کرد و در مخالفت با نامزد معرفی‌شده از سوی جریان‌های نزدیک به ایران، آشوب‌هایی در عراق به راه انداخت. واقعیت این است که صدر هیچ‌گاه بر ارزش‌های سیاسی خود تأکید نکرده است. او در زمان صدام با طرفداران دیکتاتور عراق مخالف بود و به ایران نزدیک شد. بعد از سقوط صدام، با آمریکا مخالفت کرد و به همه گروه‌های مخالف آمریکا نزدیک شد. بعد از ظهور داعش بار دیگر رویکرد سیاسی خود را تغییر داد و به شیعیان نزدیک گشت و بعد از نابودی داعش شروع به دور شدن از ایران و احزاب شیعه کرد و احزاب مخالف را دور خودش جمع نمود. مقتدی صدر به‌شدت مرموز است و هرگز نمی‌توان مشی سیاسی او را حدس زد. اکنون هم به نظر می‌رسد که یکی از مأموریت‌هایی که مقتدی صدر و بازیگران اصلی صحنه یعنی غربی‌ها و سعودی‌ها برای او تعیین کرده‌اند مبارزه با حشدالشعبی (نیروی تحت حمایت ایران در عراق) است؛ اما او بایستی مشخص کند در پازل سیاست کجا خواهد ایستاد؟ آیا طبق دستور آیت‌ا... حائری با حشد الشعبی و دیگر فرزندان صدر دست دوستی می‌دهد و تفرقه را تمام می‌کند یا قرار است آتش بیار معرکه‌ای (تنش‌های درون شیعی در عراق) شود که حاصل آن، بی‌تردید خشنودی عربستان و آمریکا و اسرائیل را در پی خواهد داشت؟ در این میان هرچند کمیته هماهنگی شیعیان تأکید کرد که جریان صدر باید به میز گفت‌وگو بازگردد اما به نظر می‌رسد که رهبر حزب السائرون، تمایلی به ائتلاف با دیگر گروه‌های شیعی ندارد و ترجیح می‌دهد با اقدامات ضربتی ، نظر دیگران را به خود جلب کرده و در رأس تصمیم‌گیری‌ها قرار بگیرد. او به‌خوبی می‌داند که برای تشکیل دولت به ائتلاف نیاز دارد؛ اما حاضر نیست که طبق سنت سیاست ورزی در عراق با دیگر گروه‌ها سر یک میز بنشیند و درنهایت سهمی که می‌خواهد را از سفره سیاست بگیرد. به همین خاطر تلاش می‌کند تا خود را نیرویی سازش‌ناپذیر جلوه دهد که به فکر آینده عراق است. این در شرایطی است که سائرون و طرفداران صدر خود بارها به برهم زدن نظم و امنیت عراق متهم شده‌اند.
مسئله دیگر مخالفت صدر بانفوذ ایران در کشور عراق است. واقعیت این است که بعد از حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ و سقوط صدام حسین، جمهوری اسلامی توانست میزان تأثیرگذاری و نفوذ خود در عراق را از این طریق گروه‌های شیعی افزایش دهد روندی که باعث شده بود بسیاری از کشورهای عرب سنی منطقه خاورمیانه ازآنچه توسعه «هلال شیعی» توسط ایران یاد می‌کردند، ابراز نگرانی کنند. در این راستا افزایش قدرت شیعیان عراق در آن سال‌ها و نزدیکی آن‌ها به ایران جمله «آمریکا عراق را در سینی زرین تقدیم ایران کرده است» را نماد شکست «جنگ ترور و طرح خاورمیانه بزرگ» دولت جمهوری‌خواه بوش پسر کرده بود. حالا اما در سال‌های اخیر اتفاقات متفاوت و متعددی سبب شده افکار عمومی در عراق نیز از حضور و دخالت نیروهای وابسته به جمهوری اسلامی در امور داخلی کشورشان ناراضی و حتی خشمگین شوند. در این میان نقش مقتدی صدر از همه پررنگ‌تر بود. او که زمانی روابط بسیار گسترده‌ای با ایران داشت اکنون نفوذ ایران در عراق را تهدیدی برای قدرت خود می‌داند و شمشیر خود را برای روابط تهران و بغداد از رو بسته است. همین امر به فهم این موضوع کمک می‌کند که چرا صدر اخیرا از بیانیه آمریکایی‌ها و دولت عراق مبنی بر تائید حضور نظامی آمریکا در این کشور استقبال کرده است او همچنین حملات راکتی منتسب به نیروهای تحت‌الحمایه ایران به سفارت آمریکا در بغداد و فرودگاه نظامی مورداستفاده آمریکا را محکوم کرد. صدر حتی پیشنهاد داد که شبه‌نظامیان تحت امر او از سفارت‌خانه‌های خارجی محافظت کنند. او همچنین گفته است که روابط با سعودی و امارات، دو کشور متحد آمریکا و دشمن ایران، باید تقویت شود. اکنون هم در پی شورش‌های و ناآرامی‌ها در بغداد، آشوبگران و طرفداران صدر به تصویر سپهبد شهید سلیمانی بی‌حرمتی کردند و از مهم‌تر اینکه جریان صدر آشوب‌ها را در عراق به شکلی ترتیب داده که تمام برنامه‌ریزی‌های ایران در جهت برگزاری مراسم اربعین تحت‌الشعاع قرار گیرد حتی تهدید زوار ایرانی برای حضور در مراسم اربعین از سوی صدری‌ها هم در این راستا قابل ارزیابی است.