بستن راه فریب

حسن روانشید

فراموش نمی‌کنیم که آمریکای امروز همان ایالات‌متحده ۲۸ مرداد 1332 است که نه‌تنها تغییر نیافته بلکه بی‌اعتبارتر شده که البته این بدبینی به معنای مسدود نمودن راه‌های مذاکره نیست. حال ملت ایران و بلکه تمام ملل جهان بارها و بارها از این سوراخ گزیده شده‌اند که ما هم یکی از آن‌ها هستیم. پاره کردن توافقنامه برجام توسط دیوانه‌ای به نام دونالد ترامپ آخرین درس عبرت برای ملتی است که سال‌های متمادی چوب صداقت خود را خورده تا دیگر هرگز اجازه ندهد همانند بعضی از نابخردان ملقب به گاو شیرده شود. بلکه می‌آموزد تا مقابل دشمنی‌هایی با این حجم گسترده احتیاط کند زیرا گذشته چراغ راه آینده است. از 28 مرداد ۳۲ نزدیک هفتادسال گذشته تا گوشه‌ای از جنایت‌ها زیر خاکستر فراموشی دفن شده باشند اما بار سایه تجربه خروج غیرقانونی و یک‌جانبه از برجام و پیروی اروپا از این سیاست همچنان بر مذاکرات هسته‌ای سنگینی می‌کند. دو مورد راستی آزمایی و ضمانت‌های فعلی که توسط آمریکا در پیش‌نویس پیشنهادی به‌صورت مکتوب گنجانده شده است، اگرچه به‌ظاهر می‌تواند نوعی ضمانت محکم باشد اما همین ابرقدرت پوشالی بود که علی‌رغم حضور امضای جان کری زیر توافق قبلی، طرف‌های مقابل را با خسارات برجامی کلان روبرو ساخت تا دیوار بی‌اعتمادی بلندتر از آن شود که بود. شاهد هستیم دست‌اندرکاران و رئیس مجلس شورای اسلامی هشدارهای لازم را داده‌اند. همین چند روز پیش بود که دبیر شورای امنیت ملی به همراه وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی کشور در جلسه‌ای غیرعلنی نمایندگان ملت را در جریان آخرین تحولات مذاکرات هسته‌ای و پاسخ ایران به پیشنهاد «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار دادند. پاسخی که اگرچه جزئیات آن باز نشده اما به گفته وزیر امور خارجه انعطاف‌های لازم برای رسیدن به توافقی منطقی که همراه با منافع ایران باشد و همچنین نگرانی غربی‌ها را هم برطرف کند، انجام شده و این آمریکاست که باید تصمیمی سیاسی بگیرد و انعطاف لازم به خرج دهد. البته سخنگوی کمیسیون امنیت ملی در نشستی با رسانه‌ها ضمن تشریح مطالب پیرامون جلسه غیرعلنی مجلس اظهار داشت طی هفته‌های اخیر در روند مذاکرات پیشرفت‌هایی بوده است که لازم دیدیم نمایندگان هم در جریان تحولات قرار گیرند. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس پیرامون نکات کلیدی مذاکرات چنین اظهار داشت «انتفاع اقتصادی به این معناست که موانع تجارت خارجی ایران رفع شود و محدودیت‌های غیرقانونی فروش نفت برداشته شود. همچنین ما به منابع فروش نفت برای تأمین نیاز مردم دسترسی پیدا کنیم. تجار هم‌ چنین روندی را در روند تجارت خارجی دنبال می‌کنند. این مسیر در مذاکرات دنبال شده و مطالبه هم است. نهایتا خروجی مذاکرات گزارش رفع تحریم‌ها خواهد بود که دولت باید به مجلس ارائه کند. این ملاک ما برای ارزیابی در مجلس است. تضمین و راستی آزمایی دو موضوع جدید در مذاکرات است. توافقی که در حال حاضر پیگیری می‌شود تصمیم کمیسیون مشترک برای احیای توافق سال 2015 است. به این عنوان که این توافق با خروجی غیرقانونی آمریکا نقض شد و در نهایت ایران دست به کاهش تعهدات زد. پس اگر بخواهیم به شرایط سال ۲۰۱۵ برگردیم باید تضمینی باشد که طرف‌هایی که می‌خواهند با ایران کار اقتصادی و تجاری انجام دهند تحت تأثیر تحریم‌ها قرار نگیرند. این موضوع مهمی بود که مورد پذیرش طرف مقابل قرار گرفته است. روابط ما با پادمان تحت تأثیر تلاش‌های سیاسی قرار گرفته است که ما بیشترین همکاری را با آژانس برای نظارت‌ها داشته‌ایم به‌طوری‌که ۲۳ درصد از هزینه‌های بازرسی آژانس برای بازرسی از کشور ما است. از دید ما باید تحریم‌ها به‌گونه‌ای برداشته شود که بتوان راستی آزمایی کرد ازاین‌جهت دولت باید گزارش رفع تحریم‌ها را به مجلس بدهد. بخشی از تحریم‌ها در چند مرحله طراحی‌ شده که چطور توافق جلو می‌رود. اما درنهایت باید به‌نوعی تحریم‌ها برداشته شود که هم مؤثر و هم قابل راستی آزمایی باشد.» ایران امروز ایران 28 مرداد 1332 و هفتادسال پس‌ازآن نیست بلکه به‌خوبی می‌داند نباید اجازه دهد پرونده پادمانی استخوان‌لای‌زخم برجام باشد و بار دیگر چون گذشته فریب اشک تمساح را نخورد که امروز با بحران سوخت در قاره اروپا درگیر است.