عکس های آنتوان سوروگین از مراسم عزاداری محرم مورد توجه پژوهشگران و تاریخ‌نگاران قرار دارد. عکس‌هایی که جدا از ارزش زیبایی شناختی هر یک سندی تاریخی از زندگی ایرانیان در نزدیک به ۲ قرن پیش است.

عزاداری در محرم یکی از آئین‌های مورد توجه شاهان قاجار به شمار می‌رفت و آنها از این فرصت برای نشان داد پایبندی خود به شرع و ارادتشان به اهل بیت(ع) استفاده می‌کردند. در عصر قاجار با شروع ماه محرم خیابان‌ها و کوچه و شهر به پرچم‌های سیاه مزین می‌شد و در تهران در نزدیک به دویست هیأت مراسم عزاداری برقرار بود؛ در این میان شاهان نیز همراه با مردمی که رسوم و آداب عزاداری محرم را به جا می‌آوردند مراسم سوگواری برگزار می‌کردند.

مراسم عزاداری ظهر عاشورا

ناصرالدین شاه قاجار که سخت خود را شیفته معصومین و بویژه امام حسین(ع) نشان می‌داد شاید بیش از دیگر شاهان قاجار خود را پایبند به عزاداری عاشورا می‌دانست. او در طول دوران سلطنت خود با ساخت تکیه دولت که گفته می‌شود بر اساس ساختمان رویال البرت هال در لندن طراحی شده بود هر شب مراسم روضه‌خوانی و سوگواری برگزار می‌کرد. در این میان مورخان علاقه زیاد شاه به اجرای نمایش تعزیه را دلیلی بر بنای تکیه دولت در دوره او می‌دانند.

نمایش تعزیه در ایام محرم

سوروگین در این زمان از عکاسان نزدیک به ناصر الدین شاه محسوب می شد و گفته می شود که شاه قاجار علاقه‌ی زیادی به عکس‌های دربار و پرتره وی داشت.

بیشتر عکس‌های گرفته‌شده آنتوان خان متعلق به سال‌های ۱۲۴۹ تا ۱۳۰۹ خورشیدی است و او به علت این‌که توانایی صحبت کردن به زبان فارسی را مانند زبان مادری داشت، به خوبی توانست با اقشار فرهنگی مختلف مردم ایران ارتباط برقرار کند. عکس‌های او از دربار سلطنتی، حرمسراها، مساجد و بناهای یادبود دیگر ادیان بسیار شاخص بود و او را متمایز با دیگر عکاسان مشهور اروپایی در ایران می‌کند.

عزاداری ظهر عاشورا

آنتوان که فرزند پدر و مادر گرجی تبار مقیم ایران بود در سفارت روسیه در تهران به دنیا آمد و از سنین جوانی همراه با برادرانش امانوئل و کولیا نزد عکاس معروف روسی دیمتری ایوانویچ ژرماکوف در تفلیس عکاسی را آموخت.

او در سال ۱۸۷۰ میلادی بار دیگر به ایران بازگشت و در تبریز ساکن و سپس به دستگاه ولیعهد مظفرالدین میرزا راه یافت و از او لقب «خانی» گرفت؛ وی بعد از آن به تهران آمد و در خیابان علاءالدوله (فردوسی) کنار در شرقی میدان مشق یک عکاسخانه دایر کرد.

مراسم قمه زنی از سنت‌های غلطی بود که در آن قاجار رواج داشت

قمه زنی از سنت های غلط دوران قاجار

عکس های سوروگین چشم اندازی منحصر به فرد از ایران را ارائه می دهد. او همچنین سنت های عکاسی غربی را پذیرفت، اما از آن فاصله گرفت. استفاده های نوآورانه او از نور، سایه و پرسپکتیو که او را از معاصرانش متمایز می کرد، از ویژگی های عکس های این عکاس است.

مراسم روضه خوانی در ایام محرم

گفته می شود که در دوران مشروطه، آنتوان خان به جمع مشروطه خواهان پیوست و به همین خاطر محمدعلی شاه قاجار دستور داد بمبی را در خانه کنار عکاسخانه‌ی وی منفجر کنند؛ بر اثر این حادثه یکی از بزرگ‌ترین گنجینه‌های عکاسی دوران قاجار از بین رفت.

بازیگران نمایش تعزیه

همچنین در دوران رضا شاه پهلوی دو هزار نگاتیو شیشه‌ای پرارزش سوروگین توقیف شد که تا سال‌ها بعد در دست خاندان پهلوی بود.

پرتره آنتوان سوروگین عکاس گرجستانی

سوروگین عکاس مشهور در ایران قاجار (۱۷۸۹–۱۹۲۵) بود که بسیاری از جنبه‌های کار و هویت او همچنان یک راز باقی مانده است.

عکس های این عکاس ایرانی اکنون در «گالری هنر فریر» در واشنگتن، موزه‌ی ملی نژادشناسی شهر لیدن و موزه عکس آمستردام هلند نگهداری می شود.

بیشتر بخوانید :

۲۱۲۲۰

کد خبر 1657463

منبع: khabaronline-1657463