ریال ایران یکی از بی‌ارزش‌ترین پول‌ها در دنیا شد | زمان شاه طهماسب صفوی ارزش هر تومان برابر با ١٠ پوند انگلیس بود | در زمان پهلوی دوم ارزش ریال از دلار بیشتر شد و اکنون ریال ایران یکی از بی‌ارزش‌ترین پول‌های جهان شده است


«ریال» (رویال: شاهی) نام سکه نقره اسپانیا است که در اسپانیا و مستعمرات آن رواج داشت و ارزی جهانی به شمار می‌رفت. در اواخر سده هیجدهم میلادی، در ایران سکه «ریال» اسپانیا معادل یک هشتم تومان ارزش داشت.

اولین پول رسمی ایران «دَریک» در ۵۰۴ ق.م ضرب و رایج شد که ۲۵۲۲ سال قدمت دارد! بسیاری از کشورها نام پول ملی خود را از اسامی تاریخی گرفته‌اند ولی نام پول ایران «ریال» از اسپانیاست!

سکه‌های طلایی که به کوروش بزرگ نسبت می‌دهند | در روزگار حکومت هخامنشیان، بانک‌های خصوصی مانند «اگیبی و پسران» و «مورشو و پسران» برای نخستین‌بار هویتی رسمی یافتند

سکه نیم درهم ارشک اشکانی | «درهم» از نام یونانی دراخما گرفته شده و به دِرَم تبدیل شد. دِرَم پول رسمی دوره اشکانی و ساسانی در ایران بوده و تا پیش از ورود مغول‌ها به ایران مورد استفاده قرار می‌گرفت

اولین واحد پولی، سکه صنار بود که توسط سلطان محمود غزنوی ضرب و «محمودی» نامیده شد. صنار مخفف صد دینار و سکه‌ای از جنس مس بود

در زمان شاه طهماسب صفوی (اواخر سده شانزدهم میلادی و مقارن با دوران الیزابت اول تودور در انگلستان)، واحد پول ایران «تومان» (سکه طلا) و واحد کوچک‌تر «شاهی» (سکه نقره) بود. در این زمان، واحد پول انگلستان پوند استرلینگ (برابر با ۲۰ شیلینگ) بود و یک تومان ایران معادل ۱۰ پوند انگلستان ارزش داشت.

سکه صفویه | نام حاکم: سلطان حسین | سال: ۱۱۱۷ هجری قمری | رو: تصویر شیر و خورشید، ایستاده رو به سمت راست | پشت: فلوس ضرب کاشان ۱۱۱۷

سکه فلوس | نادر شاه افشار | اصطلاح پول سیاه (فلوس) برای سکه‌های مسی که پس‌از مدتی سیاه می‌شد، به‌کار می‌رفت | این سکه‌ها از کم‌بهاترین پول‌ها محسوب می‌شد و تا پایان دوران قاجار نقش مهمی در دادوستد داشت

در سده هجدهم میلادی، ارزش تومان ایران به‌تدریج کاهش یافت و ارزش پوند انگلیس افزایش. در نیمه اوّل سده نوزدهم میلادی، یعنی در دوران سلطنت فتحعلی‌شاه و محمد شاه قاجار، دو پوند استرلینگ برابر با یک تومان ایران شد. در این زمان یک پوند برابر بود با ۲۵ فرانک فرانسه و ۱۰ روپیه هند. یعنی، یک تومان ایران برابر بود با ۵/ ۱۲ فرانک فرانسه. در همین زمان، یک تومان ایران با دو دلار و پنجاه سنت آمریکا برابر بود



در سال سی‌ام سلطنت فتحعلی شاه قاجار (۱۲۴۲ ق./ ۱۸۲۷ م.)، سکه نقره بنام «صاحبقران» ضرب و ارزش آن معادل یک دهم «تومان» تعیین شد. نام این سکه به اختصار به «قران»‌تبدیل شد. «شاهی» به کوچک‌ترین واحد پول ایران و معادل یک بیستم «قران» تبدیل شد یعنی ۲۰۰ «شاهی» برابر با یک «تومان» بود.

قِران واحد پول ایران در دوران قاجار بود | قِران کوتاه‌شده صاحب‌قِران است | هر قِران معادل ۲۰ شاهی یا هزار دینار بود و هر ۱۰ قِران معادل یک تومان می‌شد

در نیمه اول سده نوزدهم، یک تومان ایران برابر با دو پوند استرلینگ و ۲۵ فرانک فرانسه ارزش داشت.

در زمان محمد شاه قاجار، یک تومان ایران (برابر با ۱۰ صاحبقران= قران) برابر با ۲٫۵ دلار آمریکا و ۵ روپیه هند بود.

سکه نقره قاجار | نام حاکم: ناصرالدین شاه | سال: ۱۳۰۱ هجری قمری | رو: تصویر شیر و خورشید شمشیر به‌دست، دو فرشته پسر بالدار | پشت: تصویر سه رخ شاه با کلاه کله قندی و نشان پَردار

اواخر سلطنت ناصرالدین شاه، یک پوند استرلینگ معادل ۳۲٫۵ قران بود که اندکی قبل از قتل ناصرالدین شاه (۱۸۹۶) به ۴۸٫۹ قران افزایش یافت. گفتیم که ده قران معادل یک تومان بود.

سکه شاهی مظفرالدین شاه | «پول سفید» اصطلاحی است که برای سکه‌های سیمین یا نقره به‌کار برده می‌شد. در زمان قاجار به سکه‌های شاهیِ نقره، شاهی سفید می‌گفتند

این اسکانس هزار ریالی در سال ۱۳۲۰ خورشیدی در دوره رضا شاه پهلوی معادل با هزار دلار آمریکا بود

زمان سقوط رضا خان و ورود ارتش‌های متفقین به ایران (۱۳۲۰ ش.) دلار آمریکا تقریباً یک و نیم تومان ایران بود. در سال ۱۳۳۲ یعنی در اواخر دولت دکتر مصدق و زمان کودتای ۲۸ مرداد، یک دلار آمریکا معادل ۹۰ ریال ایران (۹ تومان) و یک پوند استرلینگ برابر با ۲۳ تومان بود. در پایان سلطنت محمدرضا پهلوی و در دوره‌ای که صادرات نفت خام در قله تاریخی قرار داشت، یک دلار آمریکا تقریباً ۷ تومان ایران و یک پوند انگلیس تقریباً ۱۰ تومان ایران ارزش داشت.

درشکه حمل پول در میدان توپخانه سال ۱۰۲۹ بانک شاهنشاهی قاجار شرق میدان توپخانه و تعدادی از ماموران امنیتی که محافظ کیسه‌های سکه هستند

۲۱۲۲۰

کد خبر 1657195

منبع: khabaronline-1657195