داروی ایزونیازید چیست؟ عوارض و تداخل دارویی قرص ایزونیازید

ایزونیازید ، داروی آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری و درمان سل است . اما از کاربرد ایزونیازید، مقدار و روش مصرف ایزونیازید، موارد منع مصرف، هشدارها و احتیاطات، تداخلات دارویی ایزونیازید اطلاعاتی دارید؟ با ما در این مطلب همراه باشید.

ایزونیازید چیست و چه کاربردی دارد؟

ایزونیازید(Isoniazid) با نام تجاری نیدرازید(Nydrazid) آنتی بیوتیکی است که  به همراه داروهای دیگر برای درمان عفونت‌های فعال سل (TB) کاربرد دارد. 

ایزونیازید

ایزونیازید برای عفونت‌های ویروسی (مانند سرماخوردگی و آنفولانزا) کارایی ندارد.

نحوه مصرف ایزونیازید و دوز مصرفی

 مصرف ایزونیازید را با معده خالی (۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از وعده غذایی) و طبق دستور پزشک‌ مصرف شود.  دوز مصرف داروی ایزونیازید به سن، وزن، وضعیت پزشکی بیمار و پاسخگویی بدنشان به دارو بستگی دارد. 

بروشور داروی ایزونیازید را قبل از شروع درمان به دقت مطالعه کنید تا اطلاعات جامعی راجع به دارو و عوارض جانبی آن به دست آوردید.
• داروی ایزونیازید را با معده خالی مصرف کنید. در صورت که تحریک گوارشی دارید، می‌توان این دارو را با غذا مصرف کرد اما جذب دارو کاهش پیدا خواهد کرد.
•  یک ساعت قبل از مصرف ایزونیازید ضد اسید این دارو را مصرف کنید. 
• دوز و مقدار داروی ایزونیازید را دقیقاً همانطور که پزشک برایتان تجویز کرده است، استفاده کنید و از کم یا زیاد کردن خودسرانه مقدار مصرف اجتناب نمایید.
• برای دریافت بهترین اثر از داروی ایزونیازید،  آن را هرروز در ساعت معینی مصرف کنید. 
• دوره درمان با داروی ایزونیازید را در صورت احساس بهبودی و ناپدید شدن علائم قطع نکنید زیرا ممکن است منجر به بازگشت عفونت شده و درمان را سخت تر کند.
• قبل از مصرف شربت ایزونیازید ،شیشه محتوای دارو را خوب تکان دهید و از قاشق غذاخوری برای مصرف دارو استفاده نکنید، زیرا میزان دوز مصرفی آن مشخص نیست و بهتر از پیمانه مخصوص استفاده شود. 
• در صورت استفاده از فرم تزریقی ایزونیازید، ویال را قبل از مصرف از نظر وجود ذرات یا تغییر رنگ بررسی کرده و در صورت وجود هرکدام از این موارد یا هر دو، از مصرف دارو خودداری نمایید.
•  ممکن است پزشک ویتامین بی ۶ (پیروکسیدین) را برای جلوگیری از برخی عوارض جانبی داروی ایزونیازید مانند مشکلات سیستم عصبی تجویز کند. از دستورات پزشک بادقت پیروی کنید.
• مصرف ایزونیازید با غذاهایی که حاوی تیرامین یا هیستامین هستند مانند پنیر، شراب قرمز و برخی از غذاهای دریایی تداخل دارد. این تداخل ممکن است باعث افزایش فشار خون، سوزش پوست، سر درد، سرگیجه، تپش قلب نامنظم یا سریع شود، در صورت بروز هر کدام از این عوارض با فوریت‌های پزشکی تماس حاصل کنید.
• مصرف ایزونیازید به عنوان پیشگیری در افراد دارای سابقه سل و بیماران مبتلا به ایدز به مدت حداقل 12 ماه توصیه ‏می‌شود.
• به تاریخ انقضای داروی ایزونیازید توجه کنید و اگر تاریخ انقضای آن تمام شده است، از مصرف آن خودداری کنید.
• هرگز داروی ایزونیازید را به فرد دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
• چنانچه وضعیتتان بهبود نیافت و یا حتی بدتر شد، با پزشک مشورت نمایید.

مقدار مصرف ایزونیازید

درمان عفونت فعال سل در بزرگسالان :

5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن (نهایتا 300 میلی گرم ) بصورت خوراکی یا عضلانی یک بار در روز یا 15 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن (نهایتا 900 میلی گرم ) دو تا سه بار در هفته . درمان بایستی تا 6 ماه ادامه یابد. در مصرف همزمان با ریفامپین یا پیرازینامید طول درمان بعد از منفی شدن کشت 3 ماه میباشد.
در مواردی که بیمار مبتلا به ایدز میباشد یا در موارد سل استخوانی و مننژ بایستی درمان طولانی تر شود.

پروفیلاکسی بزرگسالان در مواجهه با بیمار مسلول :

300 میلی گرم روزانه یا 900 میلی گرم دو تا سه بار در هفته برای مدت 6 ماه که در بیماران ایدز یا سل استخوانی و ... 12 ماه بایستی باشد.

درمان عفونت فعال سل در کودکان با وزن 40 کیلوگرم و کمتر:

10 تا 15 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن (نهایتا 300 میلی گرم ) یک بار در روز یا 20 تا 40 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن (نهایتا 900 میلی گرم ) دو بار در هفته . درمان بایستی تا 9 ماه ادامه یابد.

درمان بیماران با کلیرانس کلیوی کمتر از 10 میلی لیتر در دقیقه :

دوز تا 50 درصد مقدار اولیه بایستی کاهش یابد.

درمان بیماران با مشکلات کبدی :

در بیماریهای شدید کبدی نیاز به کاهش دوز میباشد. در صورت بالاتر رفتن نتیجه تستهای کبدی بیش از 3 تا 5 برابر نرمال بایستی دارو قطع شود و بیمار تا طبیعی شدن نتیجه تست ها مونیتور شود.

عوارض ایزونیازید

مصرف داروی ایزونیازید در شرایط یا بیماری خاص منع می شود و باید قبل از تجویز، پزشک را مطلع سازید. به ویژه اگر شرایط زیر را دارید:

بارداری
• شیردهی
• صرع
• زایمان اخیر
• عفونت HIV
• مشکلات کبدی (مانند نارسایی کبدی ناشی از داروها)
• مشکلات کلیوی
• دیابت
• پورفیری
• اعتیاد به الکل
• حساسیت به این دارو یا دیگر داروها و مواد
• واکنش شدید قبلی به ایزونیازید (مانند بیماری کبد)
• بیماری‌های خلقی و روانی (مانند روان‌پریشی)
• بی‌حسی، گزگز بازوها یا پاها (نوروپاتی محیطی

 ایزونیازید و مصرف در بارداری

گروه C . عوارض مصرف ایزونیازید در دوران بارداری در جنین نامشخص است. اگر باردار هستید و یا قصد بارداری دارید به پزشک خود اطلاع دهید.

 ایزونیازید و مصرف در دوران شیردهی

ایزونیازید وارد شیر مادر می شود ولی باعث درمان و یا پیشگیری از سل نمی شود.در صورت شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید. 

 ایزونیازید و موارد هشدارحین مصرف

در مدت درمان با ایزونیازید در زمانهای مقرر به پزشک مراجعه نموده و تست‌های آزمایشگاهی و پزشکی (مانند آزمایش خلط، عملکرد کبد یا کلیه، شمارش کامل خون، معاینات چشمی) تجویزی را به طور منظم انجام دهید.
• در مدت مصرف ایزونیازید از انجام واکسیناسیون بدون مشورت با پزشک خودداری نمایید.
• مصرف غذاهای حاوی فولات، نیاسین و منیزیم افزایش یابد.
• داروی ایزونیازید ممکن است باعث تغییر در نتایج برخی تست‌های آزمایشگاهی (مانند آزمایش قند ادرار) شود، لذا پزشک معالج را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.
• چنانچه جراحی در پیش دارید پزشک یا دندانپزشک را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.
• در مدت درمان با ایزونیازید از مصرف الکل بپرهیزید.
• مصرف ایزونیازید به عنوان پیشگیری در افراد دارای سابقه سل و بیماران مبتلا به ایدز به مدت حداقل 12 ماه توصیه ‏می‌شود.

ایزونیازید و ویتامین B_۶  

در زمان مصرف ایزونیازید ،پزشک مصرف ویتامین B۶ (پیریدوکسین) را برای کمک به جلوگیری از برخی عوارض جانبی (مانند مشکلات عصب) برای شما تجویز کند.ایزونیازید از طریق غیرفعال کردن ویتامین B6 می تواند سبب بروز نوروپاتی های محیطی و حتی تشنج شود. در صورت بروز تشنج ناشی از کاهش ویتامین B6، باید ویتامین B6 وریدی تزریق شود.

تداخلات دارویی ایزونیازید  

تداخلات دارویی ایزونیازید ممکن است عملکرد و تأثیر داروها را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آنها شود. بنابراین باید لیست تمام داروهایی که مصرف می‌کنیدرا با پزشکتان در میان بگذارید. 

از جمله داروهایی که با داروی ایزونیازید تداخل دارند، عبارتند از:

اتوسوکسیمید
•  ارگوتامین سی
•  استامینوفن 
• پاراستامول
•  ایپراتروپیوم بروماید 
•  تامسولوسین 
• ترازودون 
•  تیوتیکسن 
•  زونیساماید
•  گلیمپراید 
•  واردنافیل 
•  ونلافاکسین 
•  کاربامازپین 
•  کلرامبوسیل 
•  انسولین گلارژین 
•  فنتانیل 
• بیزوپرولول
•  دی سولفیرام 
•  نوافن 
• اپلرنون 
•  رانولازین 
•  گلی پیزاید 
•  روزیگلیتازون
•  بوپرنورفین 
•  آلفنتانیل 
• پتیدین
•  رمی فنتانیل
•  آکسیتینیب 
• بوتالبیتال و استامینوفن
•  آلفوزوسین
•  پیماوانسرین ومورافنیب 
• کوپانلیسیب 
•  بریگاتینیب
•  لورکاسرین 
• پیرازینامید 
•  روکسولیتینیب 
•  ایکسازومیب 
• الیگلوستات 
• جفیتینیب 
•  استازولام 
•  نیزولدیپین
•  آکالابروتینیب
•  دابرافنیب
•  اتراویرین 
•  دولوتگراویر 
• کابازی تاکسل 
•  دس ونلافاکسین 
• هالوفانترین
•  فلیبانسرین 
• دوتاستراید 
• ریوسیگوآت
•  تاسیملتئون 
•  ابماسیکلیب 
•  پالبوسیکلیب
•  لورلاتینیب 
• هیدروکسی تریپتوفان
•  انترکتینیب 
•  رمدسیویر 
•  کانابیدیول 
• آواپریتینیب
•  برومازپام
• ویتامین C
• ویتامین D3
• ویتامین D2
• ویتامین B12
• ویتامین B6

 ایزونیازید و دارو های مشابه

اتامبوتول
•  کاپرئومایسین
•  پیرازینامید

دارو های هم گروه ایزونیازید

علائم اوردوز ایزونیازید

علائم اوردوز ایزونیازید شامل تغییرات بینایی، تنفس یواش و سطحی و خواب‌آلودگی شدید می‌شود.اگر با مصرف داروی ایزونیازید دچار عوارض جدی ای نظیر مشکل تنفسی یا بیهوشی شدید با اورژانس تماس بگیرید. 

فراموشی دوز مصرفی داروی ایزونیازید

اگر دوز مصرفی داروی ایزونیازید را فراموش کردید، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی، به یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید، نیازی به مصرف دو برابر داروی ایزونیازید نیست و فقط دوز مقرر را مصرف کنید. اگر این دارو را به صورت هفتگی مصرف می‌کنید و دوز مصرفی را فراموش کردید، به محض یادآوری دوز مصرفی در روز مصرف دارو، آن را استعمال کنید اما اگر روز بعد یادتان افتاد دارو را مصرف نکرده‌اید برای زمان‌بندی جدید مصرف دارو با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

شرایط نگهداری داروی ایزونیازید          

دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
• برای اطلاع از شرایط نگهداری این دارو بروشور همراه دارو را مطالعه کرده و با داروساز مشورت نمایید.

محصولات تجاری ايزونيازيد در ایران

سوالات متدوال درباره مصرف ایزونیازید