روز جهانی تروما در تقویم 1402 چه تاریخی است؟ تاریخچه، علت نامگذاری

۱۸ اکتبر 2023 مصادف با روز چهارشنبه 26 مهر 1402 به‌عنوان روز جهانی تروما (World Trauma Day) نامگذاری شده است و امروزه تروما از مباحث‌ مهمی است که در اکثر کشورهای پیشرفته مورد توجه جدی قرار گرفته است.

تروما

تروما (trauma) در دانش پزشکی به هر نوع ضربه، جراحت، شوک آسیب و حادثه وارد شده بر بدن انسان گفته می‌شود با این شرط که از خارج به بدن وارد شود و عامل درونی یا بیماری در بدن علت ایجاد آسیب نباشد. کارشناسان معتقدند، سه عامل عمده مرگ و میر در دنیا به ترتیب بیماری‌های قلبی و عروقی، انواع سرطان و تروما است که در کشور ما «تروما» در رتبه دوم قرار دارد.

 تاریخچه روز جهانی تروما

نخستین آسیب ثبت شده در جهان که از طریق وسایل نقلیه رخ داده است، مربوط به یک موتورسوار نیویورکی در سال ۱۸۹۶ بوده است. بعد از آن و در همان سال یک عابر پیاده ساکن لندن جان خود را در اثر برخورد با یک وسیله نقلیه از دست داد.

این در حالی است که صد سال بعد تعداد مرگ های ناشی از حوادث ترافیکی، به ۲۵ میلیون نفر رسید و همین موضوع، کارشناسان جهانی را بر آن داشت که از این امر به‌عنوان فاجعه خاموش قرن یاد کنند و به همین مناسبت ۱۸ اکتبر ( ۲۷ مهر) را به‌عنوان روز جهانی تروما نامگذاری کنند. 

منظور از تروما 

تروما هر آسیبی که در اثر افزایش انرژی ورودی به بدن ایجاد می‌شود. این انرژی ممکن است از نوع ضربه‌ای، مکانیکی، حرارتی (سوختگی)، شیمیایی یا انواع دیگر باشد.

مقابله با تروما، اهمیت تفاوت این موضوع در اورژانس و فوریت‌های پزشکی مشخص می‌شود٬ مثلا در برخورد با بیمار دچار سنکوپ و یا شوک٬ اگر عامل، بیماری باشد٬ امدادگر به‌راحتی می‌تواند اقدام به جابجایی بیمار کند. ولی در شرایط تروما٬ به علت وجود احتمال آسیب‌های شدید مانند قطع نخاع٬ هرنوع جابجایی و حرکت بیمار بدون حمایت و ثابت نمودن بدن و توسط اشخاص غیر مجرب ممنوع است.

تروما را می‌توان براساس مکانیسم آسیب (حوادث ترافیکی، سقوط، حوادث منزل، …)، محل آسیب ( سر، شکم و …) و یا بر اساس ویژگی‌های عامل ایجادکننده تروما ( ترومای نافذ شکم ( با شئ بُرنده) یا ترومای غیرنافذ (بلانت) و همچنین ترومای حرارتی یا فشاری (باروتروما) و غیره) تقسیم بندی نمود.

 تروما در ایران

در ایران اگرچه بیماری‌های قلبی- ‌عروقی، اولین عامل مرگ و میر هستند، اما بیشترین عمر از دست رفته در کشور ما در اثر تروماست، چون بیماری‌های قلبی – عروقی بیشتر در افراد مسن روی می‌دهند، ولی تروما معمولا در افراد جوان اتفاق می‌افتد.

کارشناسان 50 درصد عوارض ترومایی را مربوط به حوادث ترافیکی می‌دانند؛ به‌خصوص در ایران یعنی در کشوری که به گفته کارشناسان در هر 20 دقیقه یک نفر در اثر تصادفات یا جان خود را از دست می‌دهد یا دچار صدمات جدی و معلولیت‌های دائم می‌شود.

کاهش قابل توجه میزان تلفات حوادث جاده‌ای

رئیس زاده  عضو شورای راهبردی ترومای کشور معتقد است: از سال ۸۴ که تقریبا ۲۷ هزار نفر تلفات جاده‌ای داشته‌ایم و هم اکنون این آمار در سال ۹۴ به ۱۶ هزار و ۷۰۰ رسیده است، کاهش قابل توجهی را با برنامه ریزی انجام شده داشته‌ایم اما همچنان عدد بالا است و در دنیا تقریبا مقام پنجم را به نسبت جمعیت داریم و پس از عراق قرار گرفته‌ایم.

اصلا زیبنده کشور ما نیست که سالانه حداقل ۱۶ هزار نفر از هموطنان خود را از دست دهیم، بالغ بر ۱۲ هزار میلیارد تومان ضرر اقتصادی تحمل کنیم و اگر سایر آسیب های اجتماعی و معلولیت‌ها را حساب کنیم خسارات مالی تا حدود ۵۰ هزار میلیارد در سال ذکر شده است. برخی کشورهای دنیا میزان تروما را با برنامه ریزی بسیار کاهش دادند و میزان آن را به زیر ۲ یا ۳ هزار نفر در سال رساندند که در این باره آموزش موضوع بسیار مهمی است.