۱۵ ژوئن؛ روز جهانی باد؛ با مطالبی درباره انرژی های تجدیدپذیر

روز جهانی باد( به انگلیسی World Wind Day) ،رویدادی بین‌المللی است که به‌صورت جدی از سال ۲۰۱۲، هر ساله توسط «انجمن انرژی باد اروپا و شورای جهانی انرژی باد» با هدف آگاهی‌رسانی نسبت به نقش و اهمیت «باد» در اکوسیستم ‌های مختلف و به عنوان منبع تولید انرژی پاک ، رایگان و تلاش برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، گرامی داشته می‌شود.

باد

در هواشناسی کلمه باد ( به انگلیسی Wind) به جریان وسیعی از هوا اطلاق می‌شود که در نزدیکی سطح زمین یا در جوِ آزاد وجود دارد. باد یک کمّیت بُرداری (کمّیتی در فیزیک که علاوه بر اندازه، دارای جهت هم هست) است که با دو مولفه سرعت و جهت معرفی می‌شود.

مطالعات امکانسنجی

قدیمی‌ترین روش استفاده از انرژی باد به ایران باستان باز می‌گردد،. برای نخستین بار، ایرانیان موفق شدند با استفاده از نیروی باد، دلو یا چرخ چاه را به گردش درآورده و از چاه‌های آب خود، آب را به سطح مزارع برسانند. احتمالاً نخستین ماشین بادی توسط ایرانیان باستان ساخته شده است و یونانیان برای خرد کردن دانه‌ها و مصری‌ها، رومی‌ها و چینی‌ها برای قایقرانی و آبیاری از انرژی باد استفاده کرده‌اند.

در قرن ۱۳ میلادی این فناوری به اروپا برده شد و هلندی‌ها فعالیت زیادی در توسعه دستگاه‌های بادی داشتند، به‌طوری که در اواسط قرن نوزدهم در حدود ۹۰۰۰ ماشین بادی برای مصارف گوناگون مورد استفاده قرار می‌گرفته است. استفاده از انرژی باد در ایالات متحده از سال ۱۸۵۴ شروع شد. از ماشین‌های بادی بیشتر برای بالا کشیدن آب از چاه‌های آب و بعدها برای تولید الکتریسیته استفاده شد. بزرگترین ماشین بادی در زمان جنگ جهانی دوم توسط آمریکایی‌ها ساخته شد.

می‌دانیم که امروزه بهره‌برداری از انرژی باد در سطح جهان به‌طور روزافزون درحال افزایش است و با استفاده از این راهکار مناسب، ضمن کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و جلوگیری از تخریب محیط زیست، برای هزاران نفر نیز شغل ایجاد شده است.

جدول مشخصات باد در روی زمین

فاتح کارشناس سازمان هواشناسی با اشاره به اینکه محاسبه باد دشوار است، به وجود یک الگوی تجربی برای سنجش باد اشاره و تصریح کرد: دریانورد ایرلندی به نام فرانسیس بوفورت در سال ۱۸۰۷ جدولی تجربی در این زمینه ابداع و معرفی کرده است.

مدیریت پروژه

کشور ما از یک سو دارای منابع گسترده سوخت‌های فسیلی و تجدیدناپذیر نظیر نفت و گاز و از سوی دیگر دارای پتانسیل فراوان انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله باد است. در کشور ما نیز شرایط ویژه جغرافیایی و موقعیت منطقه‌ای ایران، ظهور و بروز تغییرات آب و هوایی در کنار بهره‌برداری بیشتر از ظرفیت منابع طبیعی و بارگذاری بالاتر از توان اقلیمی در مناطق مختلف، مشکلات و چالش‌های جدی در مدیریت کلان کشور ایجاد کرده است که برای تعدیل و تخفیف بخشی از این معضلات می‌توان به ظرفیت‌های طبیعی کشور از جمله انرژی باد تکیه کرد. ضمن اینکه در ایران خوشبختانه به دلیل وجود تنوع بسیار مناسب اقلیمی ظرفیت لازم برای استفاده از این انرژی باد فراهم است و وجود انواع منابع محلی و منطقه‌ای باد در نقاط مختلف کشور زمینه مناسبی برای بهره‌مندی از این ظرفیت عظیم اقلیمی در کشور ما فراهم ساخته است.

مدیریت بحران آب با بهره‌گیری از انرژی باد

فاتح افزود: بدون تردید آب یکی از اصلی‌ترین عوامل امنیت غذایی و توسعه صنعتی است و عوامل متعددی نظیر موقعیت جغرافیایی، تغییرات اقلیمی، برداشت‌های بی‌رویه از منابع آبی کشور، مداخلات نامناسب در حوضه‌های آبریز و.... دست به دست هم داده تا منجر به شکل‌گیری بحران آب در کشور شوند. از کل منابع آبی کشور حدود ۹۰ درصد درکشاورزی، حدود شش درصد در شرب و حدود چهار درصد نیز در صنعت مصرف می‌شوند. درخصوص صنعت، حدود ۸۰ درصد از آب مصرفی این بخش در نیروگاه‌های کشور صرف می‌شود این درحالیست که مصرف آب در نیروگاه‌های بادی در حد صفر است بنابراین از منظر بحران کمبود آب لازم است تا رویکرد تولید برق کشور به سمت روش‌هایی تغییر جهت یابد که آب کمتری مصرف می‌کنند.

کاهش آلودگی هوا و گرد و غبار با استفاده از باد

وی در ادامه با بیان اینکه تولید گازهای آلاینده ناشی از نیروگاه‌های وابسته به سوخت‌های فسیلی (نیروگاه‌های حرارتی متکی به گاز و یا سوخت‌های مایع) همچنین مصرف سوخت در بخش حمل و نقل همگی منجر به افزایش گازهای گلخانه‌ای و گرمایش جهانی و افزایش سهم کشور در انتشار دی‌اکسیدکربن و قرارگیری کشور در فهرست ده کشور اول منتشرکننده گازهای گلخانه‌ای شده است، گفت: از سوی دیگر افزایش تعداد روزهای آلوده در کلانشهرهای کشور منجر به افزایش هزینه‌های بهداشتی و اجتماعی مربوطه شده است. به همین علت دنیا برای حل این معضل راه حل روشن ارائه کرده و به‌جای اتخاذ روش‌های منفعلانه نظیر تعطیلی مدارس و آرزوی وزش باد برای بهتر شدن هوا، رویکرد جایگزینی منابع انرژی از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های پاک را برگزیده است.

فاتح به تاکید بر اینکه یکی از این منابع پاک، تامین برق ناشی از توربین‌های بادی و انتقال به محیط‌های شهری در کنار جایگزینی سامانه‌های برقی حمل و نقل عمومی و خصوصی است، گفت: بخشی از منابع تولید گرد و غبار ناشی از تالاب‌های خشک‌شده‌ای است که بر اثر نگهداشت آب در تولید برق خشک شده‌اند، مسلماً درصورت وجود نیروگاههای تجدیدپذیر نسبت به رهاسازی آب نگه‌داشته‌شده اقدام می‌شود و درواقع با پرداخت به موقع حق‌آبه تالاب‌ها، می‌توان منابع محلی تولید گرد و غبار را کاهش داد.