نشست ادبی «نگاه اساتید نابینا به شاهنامه» به همت کتابخانه دکتر شریعتی مشهد

مشهد پایگاه خبری روزگار-در ابتدا ابوالقاسم قوام، مدرس ادبیات و عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه فردوسی و شاهنامه تا ابد حقی ماندگار بر گردن ادبیات ایران زمین دارند، گفت: شاهنامه از ساختار خاصی برخوردار است. شاهنامه کتابی است که با ستایش خداوند آغاز می شود، سپس به ستایش خرد و عقل پرداخته است و در پایان به بخش اساطیری شاهنامه می رسیم که به شاهنامه درون مایه داستانی می دهد.

وی تصریح کرد: داستانهایی که از حیات قوم ایرانی سخن می گوید. در شاهنامه کیومرث به عنوان نخستین انسان یاد شده و به دوران پهلوانی سهراب و رستم می رسد. در دوران پهلوانی شاهنامه شاهد تلاش قوم ایرانی و ابر مرد ایران زمین، رستم می رسیم که در راه حفظ خاک و آبروی سرزمینش تمامی تلاش خود را می کند. در واقع فردوسی در بخش پایانی شاهنامه  داستانهایی از تاریخ ایران می گوید. داستانهایی که مجموعه ای از ارزشهای ملی، قومی و اعتقادی تجربه شده توسط ملت ایران از دوران قبل از اسلام تا دوران خودش را بیان می کند.

در ادامه جواد بلندی، مدرس ادبیات با بیان اینکه داستان رستم و سهراب بر مبنای فسلفه اشراقی و حکمت خسروانی و پهلوانی است، گفت: در واقع حکمت خسروانی و پهلوانی اشاره به نگاه حاکمانه ای دارد که بر مبنای خود شناسی شکل گرفته است. در این حکمت فرد در تلاش است آگاهی را به وجود خود به مثابه یک نور برساند، نوری که علاوه بر روشنی ضمیر خود باعث روشنایی محیط و اطراف نیز می شود. 

وی با اشاره به اینکه رستم، سهراب را از روی غفلت و ناخودآگاهی می کشد، افزود: سهراب در واقع خود رستم است که در دورترین نقطه از نور ضمیر ناخودآگاه او قرار دارد. رستم به واسطه سهراب اسیر وهم و خیال می شود، پرده ای که رستم بین خود و ضمیر ناخودآگاهش می کشد باعث عدم شناخت واقعی خودش که در شاهنامه سهراب است، می شود. رستم فریفته نفس خود می شود و خودش را به دست فراموشی می سپارد که در نتیجه باعث می شود سهراب را بکشد. 

بلندی تصریح کرد: تلاش فردوسی بر این است که به مردم بگوید وقتی انسان خود نورانی اش را بشناسد، از بند خود کاذب رهانیده می شود و در واقع به ضمیر ناخودآگاه خود می رسد. 

در پایان نیز مرتضی جوان، مدرس ادبیات در جواب این پرسش که فردوسی و شاهنامه در حوزه ادبیات چه کرده اند، گفت: همه انسانها دارای یک بخش ویژه به نام ضمیر ناخودآگاه هستند که در ذهن، روح و روان آنان جاری است. بسیاری از اتفاقاتی که برای افراد می افتد به واسه ضمیر ناخودآگاه آنها است. 

وی تصریح کرد: شخصیت انسان حاصل تجربیات  بدست آمده فرد از کودکی تا بزرگسالی است، حال اگر جامعه و ملت را به یک انسان تشبیه کنیم، دوران زندگی او ضمیرناخودآگاهی می شود که پس از شکل گیری نام اسطوره را به خود می گیرد. اسطوره ای که به مانند یک دروازه فرد را به اعصار زندگی خود بر می گرداند. 

جوان افزود: درک صحیح از شاهنامه مانند آن است که در مقام یک روانشناس درون مایه یک فرد و ملت را واکاوی کنیم. از طرفی باز خوانی شاهنامه نیز باعث بهتر نگریستن به خود و دنیای اطرافمان می شود. دنیایی که علاوه بر دید سیاه و سفید همیشگی به آن می توان به رنگ خاکستری در اطراف خود نیز توجه داشت.

از دیگر برنامه های اجرا شده در این نشست می توان به شاهنامه خوانی مرضیه محمدی و فاطمه مهدوی راد از دانشجویان روشندل رشته ادبیات و عضو کتابخانه عمومی دکتر شریعتی اشاره کرد.