زنجان| محیط‌زیست طارم تحت تأثیر پساب زیتون
سالانه ۹۶ میلیون لیتر پساب زیتون در طارم تولید می‌شود
به گزارش ایرنا، این شهرستان با بیش از ۲۰ درصد سطح زیر کشت کشور و ۴۰ درصد تولید زیتون، رتبه اول تولید این محصول در سطح کشور را دارد و بسیاری از تولیدکنندگان برتر زیتون کشور از این شهرستان معرفی می‌شوند. در سال‌های اخیر با توسعه صنایع تبدیلی و ایجاد واحدهای فرآوری صنعتی و همچنین واحدهای فرآوری خانگی و سنتی در بسیاری از روستاها و شهرهای طارم، صنعت زیتون به یک عامل مهم در توسعه اقتصاد و اشتغال پایدار در شهرستان و استان تبدیل‌شده است. به‌واسطه توسعه صنایع تبدیلی و ایجاد واحدهای فرآوری، پساب حاصل از فرآوری زیتون در صورت تصفیه نشدن و نبود مدیریت پسماند می‌تواند صدمات زیادی به آب، خاک، محیط‌زیست و درنهایت سلامت مردم شهرستان طارم وارد سازد. پسابی که در سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم شهرستان طارم، مسئولان و حتی مسافران عبوری از شهرستان تبدیل‌شده است و علاوه بر به مخاطره انداختن سلامت مردم، چهره طبیعت، شهرها و روستاهای این شهرستان را مخدوش ساخته است.
تولید سالانه ۹۶ میلیون لیتر پساب زیتون در طارم
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان طارم در این خصوص گفت: بر اساس میزان تولید زیتون در شهرستان طارم و فرآیند عمل‌آوری و فرآوری زیتون برای تلخی زدایی، به‌طور میانگین سالانه ۹۶ میلیون لیتر پساب تولید می‌شود که عمده آن بدون تصفیه و یا تصفیه ناقص در مناطق مختلف شهرستان به‌صورت مستقیم وارد زمین‌های کشاورزی، رودخانه‌ها، مسیل‌ها و آب‌های زیرزمینی می‌شود. غلامرضا عباسی اظهار داشت: با توجه به اینکه در فرآوری زیتون از سود سوزآور، نمک و اسیدسیتریک استفاده می‌شود، در صورت رعایت نکردن حد مجاز این مواد و همچنین نبود سیستم تصفیه، بر سلامتی مردم، آب، خاک و محیط‌زیست منطقه تأثیر منفی خواهد گذاشت. او ضمن اشاره به نتایج به‌دست‌آمده از آنالیز پساب خروجی واحدهای فرآوری طارم تصریح کرد: این نتایج نشان می‌دهد که میزان آلودگی به‌ویژه در فاکتورهای BOD و COD بسیار بالا بوده و این میزان بیش از ۱۰۰۰ برابر استاندارد مجاز است. عباسی در مورد اقدامات این اداره برای پساب زیتون عنوان کرد: کارشناسان این اداره با انجام پایش‌های دوره‌ای از واحدهای فعال در شهرستان و تأکید بر استقرار سیستم تصفیه فاضلاب مناسب توسط مالکان، بسیاری از این واحدها نسبت به احداث حوضچه جمع‌آوری پساب و برخی دیگر نیز نسبت به احداث چاه‌های جاذب برای تخلیه پساب اقدام کرده‌اند. این مسئول تأکید کرد: بهترین راه مدیریت پساب خروجی واحدهای فرآوری زیتون سیستم تصفیه استاندارد بوده که متأسفانه تاکنون نسبت به استقرار این سیستم هیچ اقدامی صورت نگرفته است. رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان طارم اظهار داشت: یکی از مشکلات اصلی خروج پساب زیتون در طبیعت با حجم بالا در شهرک صنعتی شهر آب‌بر اتفاق می‌افتد و طبق قانون این شهرک صنعتی موظف به استقرار سیستم تصفیه مرکزی شده که تاکنون هیچ اقدامی در این خصوص از طرف واحدهای صنعتی شهرک موردنظر صورت نگرفته و همچنان پساب خروجی از آن با حجم بالا وارد محیط اطراف، آب‌های سطحی و زیرزمینی می‌شود که این اداره با صدور اخطاریه زیست‌محیطی و معرفی به مراجع قضایی اقدام لازم را انجام داده است. عباسی خاطرنشان کرد: سال گذشته طبق بازدیدها و پایش های کارشناسان این اداره از واحدهای فرآوری زیتون در سطح شهرستان طارم، ۲۱ مورد اخطاریه زیست‌محیطی صادر همچنین ۷ مورد واحد به‌عنوان صنعت آلاینده معرفی و یک واحد نیز به دلیل شدت آلایندگی پلمپ شده است. عباسی گفت: در سال جاری نیز پایش ها به‌صورت مستمر در دست انجام است و پس از جمع‌بندی نتایج اقدامات قانونی در خصوص واحدهای متخلف صورت می‌گیرد.
اثرات مخرب افزودنی‌های عملیات فرآوری زیتون بر سلامت مردم و محیط‌زیست
سرپرست شبکه بهداشت و درمان شهرستان طارم گفت: افزودنی‌هایی از قبیل هیدروکسید کلسیم، هیدروکسید سدیم، نمک و اسیدسیتریک برای فراوری زیتون مورداستفاده قرار می‌گیرد و به این مهم توجه داشت میزان هیدروکسید سدیم مصرفی جهت فرآوری زیتون در سال گذشته ۱۳۲ تن بوده است. ارشد بهرامی اظهار داشت: میزان نمک مصرفی جهت فرآوری زیتون در سال گذشته نیز هزار و ۲۰۰ تن و میزان مصرف اسیدسیتریک برای فرآوری و نگهداری زیتون ۵۹ تن اعلام‌شده که متأسفانه وارد محیط‌زیست می‌شوند. او خاطرنشان کرد: این افزودنی‌ها در خاک‌های کشاورزی، نباتات، آب‌های سطحی و زیرزمینی، محصولات کشاورزی و باغی و بر روی آبزیان و حیات‌وحش و حتی ابنیه و تأسیسات شهری نیز اثرات زیست‌محیطی و بهداشتی دارد. بهرامی افزود: افزودنی‌ها اثر خورندگی شدید بر روی چشم، پوست، مجرای تنفسی و گوارشی داشته و اینکه استشمام بوی آن موجب مشکلات ریوی شده و از طرفی تماس بلندمدت با آن موجب خشکی، ترک زدن و التهاب پوست و سرطان مری می‌شود. او عنوان کرد: این موضوع در جلسه کارگروه سلامت و امنیت غذایی شهرستان مطرح و اخطاریه‌های بهداشتی به واحدهای متخلف صادر حتی بازدیدهای مشترکی نیز توسط محیط‌زیست شهرستان انجام‌شده است. سرپرست شبکه بهداشت و درمان طارم ادامه داد: به علت هزینه بالای تصفیه فاضلاب و نداشتن صرفه اقتصادی آن مسئولان این واحدهای فرآوری به راه‌اندازی این سیستم مهم مبادرت نمی‌کنند و در این راستا تجمیع واحدهای فرآوری سنتی مناطق در قالب ایجاد شهرک‌ها و واحدهای صنعتی و سایت‌های کارگاهی بیش از گذشته ضروری است. او اظهار داشت: هم‌اکنون در این شهرستان ۶ دهستان وجود دارد و می‌توان در این مناطق نواحی سایت‌های کارگاهی ایجاد کرد و علاوه بر آن ایجاد تصفیه‌خانه در تمامی واحدهای صنعتی فرآوری شده، بهره‌گیری از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و بخش خصوصی نیز به‌منظور ارائه راهکارهای عملیاتی، اقتصادی و کوتاه‌مدت می‌تواند مؤثر واقع شود. بهرامی افزود: استفاده از ظرفیت‌های دانش‌بنیان به‌منظور ارائه راهکارهایی در راستای جایگزینی سود و نمک و اسیدسیتریک در فرآیند فرآوری زیتون ازجمله راهکارهای دیگر پیشنهادی است.