جشن چهلم نوروز 1403چه روزی است؟ + تاریخچه و آداب جشن

جشن چهلم نوروز از جشن های ایران باستان است که در روز دهم اردیبهشت ماه به‌عنوان یکی از آیین‌های نوروزی در مناطق مرکزی ایران برگزار می‌شود.

جشن چهلم نوروز در تقویم سال 1403 چه روزی است؟

جشن چهلم نوروز در تقویم سال 143 روز دوشنبه 10 اردیبهشت است.

جشن چهلم نوروز در تقویم شمسی برابر است با : روز دوشنبه 10 اردیبهشت سال 1403

جشن چهلم نوروز 1403 چند شنبه و چه روزی است؟

 جشن چهلم نوروز 1403 روز یکشنبه 10 اردیبهشت است.

جشن چهلم نوروز چه روزی است؟

روز دهم اردیبهشت در تقویم ایران باستان به‌عنوان «آبان روز» یا همان «جشن چهلم نوروز» نامگذاری شده است و همان طور که از نام آن می‌توان حدس زد، این جشن چهل روز پس از عید نوروز برگزار می‌شود. این جشن به جشن «چلمو» نیز شناخته می‌شود. این روز هم‌زمان است با روز آغاز جشن «میان بهار» یا «میدیوزوم» که به‌عنوان نخستین گاهنبار شناخته می‌شود؛ ایرانیان این روز را روز آفرینش آسمان می‌دانستند و از این روز به‌مدت پنج روز جشن می‌گرفتند.

تاریخچه جشن چهلم نوروز

هریک از جشن‌های ایران باستان برای منظوری برگزار می‌شدند و هدف از برگزاری جشن چهلم نوروز مانند تمام جشن‌های باستانی ایران، جمع شدن دور هم، دید و بازدید، نزدیک شدن دل‌ها، گردش و شادی است. این جشن در تقویم باستانی ایران در گذشته بسیار متداول بوده است.

با توجه به تقدس عدد چهل نزد ایرانیان باستان و همچنین جشن چهلم نوروز، زرتشتیان اعتقاد داشتند که اورمزد آسمان را در چهل روز یعنی از اول فروردین تا دهم اردیبهشت آفریده و به همین دلیل، چهلم نوروز را جشن می‌گیرند و گرامی می‌دارند. 

آداب جشن چهلم نوروز

هریک از جشن‌های باستانی ایران آداب و رسوم مخصوص خود را دارد و این آداب و رسوم آن را از جشن‌های دیگر متمایز می‌کند.مردم شیراز در جشن چهلم نوروز در چشمه سعدی آبتنی می‌کردند و اعتقاد داشتند که در این روز یک ماهی سر از آب بیرون می‌آورد که انگشتری زرین همراه خود دارد که نشانه بخت و اقبال است. کرمانی‌ها نیز در این روز به زیارت شاه خیرالله می‌رفتند.در گذشته، در غروب روز چهلم نوروز که به اصطلاح به آن «تنگ شوم» گفته می‌شد، اسفند و کندر دود می‌کردند. 

از رسوم دیگر این جشن رسم «چک و دوره» بوده است. به این صورت که صبح چهلم زیر درختی سبز، کوزه‌ای کوچک به نام «دوره» قرار می‌دادند و هر کس با نیتی وسیله‌ای مانند دکمه، انگشتر یا دستمال داخل آن می‌انداخت سپس روی آن دستمال سبز می‌گذاشتند.

هنگام غروب، زنان و مردان دور هم می‌نشستند و باهم شعری می‌خواندند؛ سپس دختر نوجوانی از داخل دوره یک شیء بیرون می‌آورد. هر شخص با توجه به شعری که هنگام بیرون آوردن شیء خود خوانده می‌شد، نیت خود را بازگو می‌کرد و به این روش فال می‌گرفتند. باور عامیانه‌ای دیگر این بود که در این روز با نیت برای دختر شاه پریان سفره پهن می‌کردند، داخل سفره خوراک مرغ، نمک، انواع میوه، تنقلات و سبزی می‌گذاشتند و در کنار سفره شعر و سرود می‌خواندند و موسیقی می‌نواختند.

از آداب به‌جای‌مانده از این جشن می‌توان به رفتن به دامن طبیعت و پختن آش اشاره کرد. آش شیر از خوراکی‌های متداول در این جشن است. در گذشته مردم معتقد بودند شیری را که در شروع فصل شیردوشی گرفته می‌شود، باید بین یکدیگر تقسیم کنند تا موجب خیر و برکت باشد. هرساله از عید نوروز تا ۴۰ روز بعد از عید دامداران و عشایر فرآورده‌های دامی و به‌ویژه شیر دام‌های خود را رایگان بین مردم و فقرا توزیع می‌کردند و روز چهلم به شکرانه این توفیق مراسم جشنی را با نام جشن آش شیر در دامنه کوه شاه برگزار می‌کردند. عشایر و دامداران پس از دوشیدن شیر گوسفندان، حبوبات آش شیر را بر پشت الاغ‌ها می‌کردند و به محل می‌بردند و رشته آش را در همان مکان درست می‌کردند.

آش رشته و انواع میوه‌ها و تنقلات دیگر را نیز در این جشن مصرف می‌کردند. مردم از روز نهم اردیبهشت برای جشن آماده می‌شدند. در غروب روز نهم اردیبهشت دور هم جمع می‌شدند و روز دهم را به جشن، پایکوبی و بازی‌های بومی و محلی می‌گذراندند. خانواده‌هایی که با یکدیگر کدورت و ناراحتی داشتند، با پادرمیانی بزرگان آشتی می‌کردند و کدورت‌ها را از یاد می‌بردند.

کجا جشن چهلم نوروز ببینیم؟

این جشن در گذشته در مناطق مرکزی ایران مانند بسیاری از نواحی استان‌های کرمان و فارس برگزار می‌شد. هم‌اکنون نیز این جشن کم‌ و بیش در مرکز ایران و مناطقی که زرتشتیان حضور دارند، از جمله یزد، کرمان، شیراز و بخش پاریز از توابع شهرستان سیرجان، توسط مردم و رمه‌داران با ویژگی‌های مختلفی برگزار می‌شود. مردم کرمان‌ از گذشته تاکنون جشن نوروز را زنده نگه داشته‌اند. کرمانی‌ها در این روز که به آن «تندرستون» نیز می‌گویند، به دشت‌ها و دامنه‌ کوه‌های اطراف شهر می‌روند و با خوردن آجیل و شیرینی و میوه و آش، جشن می‌گیرند و با روشن کردن شمع برای خود و عزیزان‌شان، در سال جدید آرزوی تندرستی می‌کنند. عده‌ای از بانوان با «زاغ سوختن» فال می‌گیرند و آینده زیبایی برای خود ترسیم می‌کنند. کودکان بازی می‌کنند و پدران نیز به آن‌ها کمک می‌کنند و این‌ گونه تندرستون از بعدازظهر دهم اردیبهشت تا پاسی از غروب خورشید سپری می‌شد.امروزه می‌توانید این جشن را در پاریز سیرجان، در کنار کوه خیرالله مشاهده کرد