گلستان| مزارع گلستان اسیر آتش
به گزارش مهر، این روزها اگر از گلستان عبور کنید بی‌گمان دود سفید و شعله‌های سر به فلک کشیده را در میان مزارع و جاده‌های برون‌شهری استان مشاهده می‌کنید؛ سناریوی تکراری که هرساله اتفاق افتاده و علاوه بر آلودگی زیست‌محیطی مشکلاتی را هم برای مردم به وجود می‌آورد. مزارع شالیزاری که چند ماه قبل با رنگ سبزشان در گوشه گوشه استان جلوه گری می‌کردند هم‌اینک اسیر آتش شده‌اند و تنوره‌ای از دود سیاه‌وسفید و بوی نامطبوع را ایجاد کرده که حاصل آن سردرد، تنگی نفس، سوزش چشم، مه گرفتگی در جاده‌ها و کاهش دید افقی و افزایش خطر تصادف است. چشم‌انداز رنج‌آور آتش زدن شالیزارها همواره از اواخر شهریور تا اواسط مهرماه در مسیرهای روستایی یا بین‌شهری گلستان تکرار شده و تصویری تلخ را مقابل دیدگان مردم به وجود می‌آورد؛ منظره‌های که مرگ خاک‌های حاصلخیز و سوختن سرمایه‌های ملی را در شعله‌های یک باور نادرست نشان می‌دهد. استان گلستان با جای دادن هفت‌اقلیم از ۱۳ اقلیم دنیا و دارا بودن ۶۶۷ هزار هکتار زمین زراعی، یکی از استان‌های مطرح در زمینه کشت محصولات زراعی مانند گندم، جو و شالی است و کشاورزان همه‌ساله با برداشت این محصولات، برای آماده کردن سریع زمین و کشت بعدی، کاه و کلش آن را آتش می‌زنند، بدون آن‌که از ضررهای این کار اطلاع کافی داشته باشند. آتش زدن بقایای محصولات کشاورزی، چهره طبیعت را زشت می‌کند، همچنین برای هفته‌ها بوی نامطبوع دود در فضای منطقه استشمام شده و دود ناشی از آن نفس کشیدن را برای مردم سخت می‌کند. علاوه بر مشکلات زیست‌محیطی آتش زدن باعث از بین بردن خاک حاصلخیز شده و آسیب جدی به ساختمان خاک، منابع آبی، محیط‌زیست، میکروارگانیسم‌ها، مواد آلی و معدنی وارد می‌کند.
آسیب به ساختمان خاک
یک کارشناس ارشد محیط‌زیست گفت: آتش زدن بقایای زراعی آسیب جدی به ساختمان خاک وارد کرده و مشکلات زیست‌محیطی زیادی برای مردم و اکوسیستم منطقه در پی دارد. مریم کریمی اضافه کرد: دود ناشی از آتش زدن کاه و کلش به علت داشتن مواد شیمیایی ناشی از سموم کشاورزی می‌تواند خطرات جانی برای شهروندان در کنار آلودگی زیست‌محیطی به دنبال داشته باشد. کریمی ادامه داد: همچنین از اثرات مضر سوزاندن بقایای گیاهی می‌توان به آسیب دیدن چرخه زندگی حشرات مفید و از بین رفتن میکروارگانیسم‌های زنده ازجمله باکتری‌ها و قارچ‌ها در خاک اشاره کرد. او افزود: در فرایند آتش زدن بقایای زراعی علاوه بر مشکل و آسیب‌های حرارت بالا؛ دود، گردوغبار و گازهایی نظیر مونواکسید کربن، دی‌اکسید کربن، اکسید نیتروژن تولید می‌شود که آلوده‌کننده محیط‌زیست و هوا هستند. کریمی ادامه داد: این اقدام کشاورزان برای از بین بردن کاه و کلش و آفات مزارع در حالی صورت می‌گیرد که با از بین بردن مواد مغذی سطحی خاک در کشت‌های بعدی مجبور به استفاده از انواع کود برای افزایش بارآوری خاک می‌شوند که آثار زیانباری در زمینه محیط‌زیست دارد.
فرهنگ‌سازی لازم است
محسن بلوکی هم که دانش‌آموخته رشته زراعت است گفت: رفع مشکل آتش زدن کاه و کلش، نیازمند فرهنگ‌سازی و آگاهی کشاورز از مضرات آن است و تنها با اتکا به بخشنامه نتیجه مطلوبی حاصل نمی‌شود. او افزود: باید با برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویجی برای کشاورزان و فرهنگ‌سازی در این حوزه؛ فعالان کشت و زرع را با تبعات منفی این کار آشنا کرد. بلوکی توضیح داد: آتش زدن بقایای گیاهی، آسیب دیدن چرخه زندگی حشرات مفید و از بین رفتن میکروارگانیسم‌های زنده ازجمله باکتری‌ها و قارچ‌ها را در پی داشته و همچنین باعث کاهش حاصلخیزی و باروری خاک می‌شود. به گفته او، بازمانده کاه و کلش برای زمین مفید و نوعی کود و پوشش محسوب می‌شود. بلوکی عنوان کرد: آتش زدن خاک سبب فرسایش خاک شده این در حالی است که باید بدانیم برای تولید یک سانتیمتر خاک حاصلخیز ۸۰ تا ۱۲۰ سال زمان لازم است.
دادستان‌ها مکلف به برخورد جدی با متخلفان
چندی پیش‌هنگام برداشت گندم رئیس‌کل دادگستری استان گلستان، دادستان‌های شهرستان‌های مختلف استان گلستان را مکلف به برخورد جدی با متخلفان کرد و گفت: هرساله سوزاندن بقایای گیاهی به‌ویژه در زمین‌های کشاورزی، خطر سرایت آتش به درختان حاشیه مزارع و جنگل‌ها و مراتع استان را پررنگ می‌کند. هادی هاشمیان اضافه کرد: دادستان‌ها باید در نشست‌هایی با فرمانداران، مسئولان جهاد کشاورزی محیط‌زیست، منابع طبیعی و دهیاران از آن‌ها بخواهند برای پیشگیری از آتش زدن بقایای گیاهی راه‌های جایگزین به کشاورزان معرفی کنند. هاشمیان با بیان اینکه بر اساس قانون کسانی که بقایای گیاهی را آتش می‌زنند تحت پیگرد قرار می‌گیرند، افزود: بر اساس ماده دو قانون جلوگیری از آلودگی هوا مصوب ۱۳۷۴، پخش و انتشار هرگونه مواد آلوده‌کننده هوا بیش‌ازحد مجاز از منابع تجاری، خانگی و متفرقه در هوای آزاد ممنوع است و متخلف به‌عنوان تهدید علیه بهداشت عمومی تحت تعقیب قضائی قرار می‌گیرد. به گفته هاشمیان، همچنین به‌صراحت در ماده ۴۵ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع کشور آمده که اگر آتش ناشی از آتش زدن کاه و کلش مزارع به جنگل‌ها سرایت کند، مرتکب به حبس تادیبی از دو ماه تا یک سال محکوم می‌شود.