تاریخ روز اهدای عضو در تقویم سال 1403؛ هدف، احکام و روش اهدا
روز اهدا عضو ۳۱ اردیبهشت در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران نامگذاری شده است. در ادامه مطلب تاریخ دقیق روز اهدا اعضا در تقویم شمسی، قمری و میلادی سال جاری به همراه تاریخچه پیوند اعضا در ایران و روش گرفتن کارت اهدای اعضا را مطالعه می کنید:
روز اهدای عضو در تقویم سال 1403چه روز و تاریخی است؟
روز اهدای عضو در تقویم سال 1403 روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت 1403 است.
روز اهدا عضو 1403 چند شنبه و چه روزی است؟
روز اهدا عضو 14033 روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت است.
اهدای عضو چیست؟
اهدای عضو به این معنی است که یک فرد یا ولی دم او اجازه می‌دهد تا بافت ها یا اعضای سالم او به شخص دیگری برای پیوند اهدا شود که این پیوند می‌تواند زمانی که فرد زنده است یا پس از مرگ او صورت گیرد. پیوندهای متداول عبارتند از: کلیه ها، قلب، کبد، پانکراس، روده، ریه ها، استخوان، مغز استخوان، پوست و قرنیه. برخی از ارگان ها و بافت ها را می‌توان زمانی که شخص اهداکننده زنده است به شخص دیگری پیوند زد مانند یکی از کلیه ها یا بخشی از کبد اما در بیشتر موارد اهدای عضو زمانی صورت می‌گیرد که فرد اهداکننده دچار مرگ مغزی شده باشد.
تاریخچه اهدا عضو در جهان
اهداء عضو برای نخستین بار بر روی رونالد لی هریک انجام شد که کلیه برادر دو قلویش را در سال ۱۹۵۴ به او پیوند زدند.[جراح جوزف موری، در سال ۲۰۱۰ برای پیشرفت در پیوند عضو برنده جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی شد.
نخستین پیوندهای انجام شده در ایران
- ۱۳۱۴ خورشیدی: نخستین پیوند قرنیه.
- ۱۳۴۷ خورشیدی: نخستین پیوند کلیه.
- ۱۳۶۹ خورشیدی: نخستین پیوند مغز استخوان.
- ۱۳۷۲ خورشیدی: نخستین پیوند قلب و کبد.
- ۱۳۷۹ خورشیدی: نخستین پیوند ریه.
- ۱۳۸۵ خورشیدی: نخستین پیوند پانکراس و روده.
حکم امام خمینی برای پیوند عضو
متن گفت وگوی خبرنگار رادیو و تلویزیون در قم از امام خمینی درباره حکم اسلام دربارۀ پیوند اعضا به شرح زیر است:
سؤال کننده: پیوند اعضا از نظر اسلام چه حکمی دارد؟
پاسخ حضرت امام : در صورتی که پیوند، اسباب نجات یک نفر از موت بشود به حسب شرع مانع ندارد.
سؤال کننده: پیوند کلیۀ کسی که در اثر تصادف می‌میرد و کلیۀ شخصی که آن را در زمان حیاتش به دیگری واگذار کرده به بیمار کلیوی، چه حکمی دارد؟
پاسخ حضرت امام: کسی که مرده است و کلیۀ او قابل استفاده است، با اجازه اولیایش جایز است که آن را برای نجات انسان دیگر مورد استفاده قرار بدهند و به انسان مریض و فاقد کلیۀ صحیح پیوند کنند.
سؤال کننده: آیا امام درباره این گونه بیماران کلیوی به مردم توصیه ای دارند؟
پاسخ حضرت امام: البته در صورتی که یک انسانی را بشود نجات داد، با حفظ سلامت کسی که کلیه اش را اهدا می‌کند مانعی ندارد و بسیار امر خوبی است. من امیدوارم اشخاصی که خیّر هستند این فداکاری را بکنند و برادرهای خودشان را نجات بدهند. امیدوارم که خداوند عافیت به آنها عنایت کند و همۀ آنها موفق و سلامت باشند. و این در صورتی است که سلامت خود آنها محفوظ باشد و با اهدای کلیه همانطوری که دیده ایم حیات ادامه پیدا بکند. بنابراین، آن کسی که دارای دو کلیه است، اگر ـ چنانچه ـ این خیر را و این فداکاری را برای برادرهای بیمارش بکند یک امر بسیار خوبی است و خداوند به او اجر بدهد.
چند واقعیت در مورد اهدای عضو که برای تصمیم گیری کمک می‌کند:
- هر فرد مرگ مغزی می‌تواند جان ۸ نفر را نجات دهد.
- در هر ۲ ساعت یک بیمار نیازمند به پیوند، جان خود را از دست می‌دهد.
- در صورت مرگ طبیعی نیز امکان اهدای عضو وجود دارد.
- حتی در صورت داشتن کارت اهدای عضو، در صورت عدم رضایت اولیای دم، اهدای عضو صورت نخواهد گرفت.
- باطل کردن کارت اهدای عضو بعد از تکمیل فرم امکان پذیر است.
- کل مراحل اهدا و پیوند عضو (اخذ رضایت از خانواده فرد اهداکننده تا پایان برداشت و پیوند عضو) معمولاً ۳۶ ساعت به طول می‌انجامد.
- تأمین کلیه هزینه های مربوط به امر اهدای عضو شامل بستری، برداشت و پیوند بر عهده وزارت بهداشت و درمان است و هیچ هزینه ای توسط خانواده اهداکننده پرداخت نخواهد شد.
- هیچ محدودیت سنی ای برای اهدای عضو وجود ندارد.
- فرایند برداشت عضو هیچ تغییری در ظاهر پیکر اهداکننده به وجود نخواهد آورد. پس از عمل برداشت، محل جراحی بخیه زده شده و از بیرون فقط به صورت یک خط تمیز عمل جراحی دیده خواهد شد.
- تیم پزشکی فقط عضوهایی را برمی دارند که خانواده اهداکننده رضایت به برداشتن آن ها داشته باشند.
- در عرض ۲ دقیقه میتوانید اینترنتی ثبت نام کنید و کارت اهدای عضو خود را آنلاین تحویل بگیرید.
چه اعضاء و بافت هایی قابل اهدا است؟
اعضا قابل اهدا قلب، ریه ها، کبد، روده ها، لوزالمعده و کلیه ها است. علاوه بر این اعضا، برخی از بافتهای بدن نیز قابل پیوند می‌باشند. با اهدای قرنیه می‌توان بینایی رابه فردی که دچار صدمه شدید به چشم شده باز گرداند. تاندون و غضروف باعث باز سازی اعضای آسیب دیدهٔ مربوطه می‌شوند. پیوند استخوان می‌تواند مانع قطع عضو در سرطان استخوان شود. دریچه قلب برای کودکان با بیماری مادرزادی دریچه ای و بزرگسالان با دریچه آسیب دیده به کار می‌رود. پیوند پوست نجاتبخش بیماران با سوختگی شدید است. پیوند مغز استخوان تنها درمان ممکن در بعضی از سرطان های خون است. برخلاف عضو، بافت می‌تواند تا 24 و یا حتی 48 ساعت بعد از مرگ فرد اهدا می‌شود و حتی می‌توان آن را برای مدتهای طولانی ذخیره کرد.
آیا فرد زنده هم می‌تواند اهداکننده باشد؟
بله، در بعضی شرایط.
کلیه یکی از معمولترین اعضای اهدائی افراد زنده است، زیرا یک فرد سالم با یک کلیه هم قادر است به زندگی طبیعی خود ادامه دهد. قسمتی از کبد یا ریه و در موارد نادر قسمتی از روده کوچک نیز قابل اهدا است.
آیا در صورت مرگ طبیعی نیز امکان اهدای عضو وجود دارد یا خیر؟
بله ؛ بعد از مرگ کامل به صورت طبیعی تا 48 ساعت، نسوجی مانند قرنیه، دریچه قلب، استخوان و تاندون قابل اهدا می‌باشند.
آیا اهدا کنندگان عضو از نظر بیماریهای خاص غربالگری خواهند شد؟
همه اهدا کنندگان عضو از نظر ایدز، هپاتیت، ویروس های مشابه و یک سری بدخیمی ها مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
آیا داشتن " کارت اهدا عضو " برای اهدای اعضاء پس از مرگ کفایت می‌کند،
بسیار مهم است که نزدیکان نیز در جریان این امر خداپسندانه قرار گیرند تا در زمان فوت فرد در خصوص اهدای عضو غافلگیر نشوند و آنرا مصیبتی افزون بر از دست دادن عزیز خود ندانند چرا که، بنا بر قانون جمهوری اسلامی ایران و اکثریت کشورهای جهان برای اهدای عضو رضایت اولیای دم ضروری میباشد و حتی علی رغم داشتن کارت اهدای عضو در صورت عدم رضایت اولیای دم اهدای عضو صورت نخواهد گرفت.
با در نظر گرفتن لزوم رضایت اولیای دم از اهدای عضو دلیل دریافت کارت چیست،
کارت اهدای عضو نشان دهنده آرزوی قلبی فرد در مورد اهدای اعضای بدن خویش است و همین امر می‌تواند با نشان دادن خواسته فرد به اولیای دم تصمیم گیری را برای آن ها در آن زمان حساس آسان تر نماید و ضمنا این کارت می‌تواند جنبه فرهنگ سازی نیز داشته باشد.
آیا به همراه داشتن کارت اهدای عضو به صورت مدام ضروری است،
با در نظر گرفتن لزوم رضایت اولیای دم برای اهدای عضو توصیه می‌شود فرد دارنده کارت اهدا خانواده خود را از رضایت قلبی برای این امر مطلع سازد و در صورت اطلاع خانواده از این امر لزومی به همراه داشتن مداوم کارت نیست.
آیا باطل کردن کارت اهدای عضو بعد از تکمیل فرم امکان پذیر است،
بله ؛ در هر زمان که از داشتن کارت منصرف شوید میتوانید با اعلام خواسته خود به مسئولین تقاضای خود را لغو کنید. هر چند با در نظر داشتن نیاز به رضایت اولیای دم برای اهدا تنها با اعلام خواسته خود به اولیای دم خویش نیز میتوانید انصراف خود را از اهدا اعلام کنید.
واحد فراهم آوری اعضای پیوندی چگونه از وجود مرگ مغزی مطلع خواهد شد؟
بنا بر قانون، کلیه بیمارستانها در سطح کشور اعم از دولتی و غیر دولتی موظفند موارد مرگ مغزی را به اطلاع این واحد برسانند. سپس هماهنگ کنندگان عضو پیوندی در محل حاضر شده و با خانواده فرد اهدا کننده در زمینه ابعاد قانونی و اخلاقی اهدا صحبت خواهند کرد.
در صورت عدم حضور فرد دارنده کارت در ایران آیا انتقال وی به کشور صورت می‌گیرد؟
خیر؛ متاسفانه در حال حاضر امکان انتقال بیمار مرگ مغزی و یا عضو اهدایی از کشورهای دیگر به ایران وجود ندارد. ولی ممکن است در آن لحظه خاص فرد در ایران باشد.
مراسم خاکسپاری فرد اهدا کننده چقدر به تاخیر خواهد افتاد؟
کل مراحل اهدا و پیوند عضو (اخذ رضایت از خانواده فرد اهدا کننده تا پایان برداشت و پیوند عضو) معمولا یک روز بطول می‌انجامد.
آیا خانواده های فرد اهدا کننده و فرد گیرنده عضو پیوندی یکدیگر را ملاقات خواهند کرد،
خیر، هویت طرفین محرمانه خواهد ماند، البته تعدادی از خانواده ها تمایل خواهند داشت که از طریق نامه های بی نام و نشان (با همکاری واحد فراهم آوری اعضای پیوندی) با هم مکاتبه داشته باشند. در مراسمی تحت عنوان جشن نفس جشن زندگی که به ابتکار واحد پیوند دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همه ساله مقارن با تولد حضرت فاطمه زهرا برگزار میگردد کلیه خانواده های اهدا کننده عضو و کلیه گیرندگان اعضای پیوندی به این جشن دعوت شده و بدون شناسایی یکدیگر لحظات دیدنی ای را می‌آفرینند.
چه کسی اولویت دریافت اعضا و بافت های پیوندی را در زمان اهدا خواهد داشت،
لیست انتظار بیماران نیازمند در مرکز مدیریت پیوند و بیماری ها خاص وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی تنظیم و به روز میگردد ودر زمان اهدا،تخصیص اعضا فقط توسط این مرکز صورت خواهد گرفت.
افزون بر سازگاری خونی و بافتی بیمار، وخامت شرایط بالینی و طول مدت انتظار در لیست پیوند و فاصله مکانی شخص از واحد پیوند نیز در اولویت بندی و انتخاب گیرنده عضو پیوندی نقش دارد.
آیا برای انتخاب گیرنده عضو پیوندی پارتی بازی صورت می‌گیرد یا خیر؟
خیر ؛ فردی که به عنوان مسئول تخصیص عضو در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مشغول به کار است لیست بیماران نیازمند اهدا را در اختیار داشته و بنا بر اولویت زمان ورود به لیست،گروه خونی و همخوانی سایز گیرنده و دهنده فردی را انتخاب کرده و اعلام می‌دارد در نتیجه امکان مداخله افراد در این امر امکان پذیر ناست.
آیا در قبال عضو اهدا شده پولی به خانوده دهنده داده می‌شود یا خیر؟
خیر ؛ عضو پیوندی به صورت رایگان و به عنوان هدیه به خانواده گیرنده اهدا می‌شود و گیرنده نیز پولی بابت عضو پیوندی پرداخت نمی‌کند و برای تضمین این امر شما میتوانید در جشن نفس که هر ساله مصادف با روز مادر برگزار می‌شود شرکت کرده و با خانواده های دهنده و گیرنده صحبت کرده و سوالات خویش را در این مورد از آن ها بپرسید.
آیا ممکن است بدن فرد گیرنده، عضو پیوندی را رد کند،
آمار موفقیت پیوند در اکثریت موارد بیش از ۷۰ درصد گزارش شده است. بدن گیرنده عضو پیوندی در صورت عدم مراقبت صحیح فرد از خود و یا در موارد بسیار نادر بطور خود بخودی، می‌تواند عضو پیوندی را رد کند.
اگر عضو پیوندی، توسط بدن فرد گیرنده رد شود چه خواهد شد؟
در اکثریت مواقع در صورت تشخیص بموقع رد پیوند، امکان درمان آن وجود خواهد داشت. کنترل دقیق بیمار بعد از انجام پیوند عضو، مصرف مرتب دارو های مربوطه و انجام آزمایشات لازم می‌تواند از رد کامل پیوند پیشگیری نماید.
آیا پیوند عضو میان جنس ها و نژادهای مختلف امکان پذیر است؟
آری، جنسیت و نژاد متفاوت مانعی برای پیوند اعضا نیست اما سازگاری گروه خون و اندازه عضو (به خصوص ریه) و انطباق بافتی (در مورد کلیه) اهمیت بیشتری دارد.
چه مدت باید یک بیمار نیازمند دریافت عضو پیوندی در لیست انتظار بماند؟
مدت زمانی که بیمار در لیست انتظار خواهد بود می‌تواند از چند روز تا چند سال بسته به وخامت شرایط بالینی، موجود بودن عضو پیوندی و سازگاری آن تفاوت کند.
کدام بیماری های زمینه ای مانع اهدای عضو فرد خواهند شد؟
بیماری های عفونی مانند ایدز و اکثر بد خیمی ها مانع از اهدای عضو خواهند شد. البته همه این شرایط در زمان فوت شخص مجدداً ارزیابی می‌گردند و ممکن است در شرایط خاص اورژانسی، پزشکان برای نجات جان بیمار خود به هر راهی متوسل شوند
چه کسی می‌تواند جزو اهدا کنندگان عضو باشد؟
همه می‌توانند درامر اهدای عضو پیشقدم شوند و محدودیت سنی منظور نشده است. تنها عاملی که می‌تواند مانع اهدای عضو شود شرایط بالینی فرد اهداء کننده است که در زمان فوت وی توسط پزشک متخصص تشخیص داده خواهد شد.
چطور کارت اهدای عضو بگیریم؟
قبادی اعلام کرده است برای اهدای عضو، افراد می‌تواند کد ملی را با موبایل به ۳۴۳۲ به وسیله پیامک ارسال کنند. به این وسیله در کمتر از یک دقیقه، لینک کارت اهدای عضو برای افراد ارسال می‌شود. اگر افراد کارت فیزیکی هم بخواهند، می‌توانند به شعبه های اهدای عضو مراجعه و کارت فیزیکی را دریافت کنند.
آیا افراد مبتلا به بیماری دیابت و فشار خون و یا افراد مبتلا به بیماری های روماتیسمی مانند لوپوس و غیره می‌توانند اهدا کننده باشند؟
بله، البته در صورت بروز حادثه برای این افراد و ایجاد مرگ مغزی سلامت اعضای بدن توسط تیم پزشکی به دقت بررسی میگردد و در صورت عدم وجود مشکل اهدای اعضایی که عملکرد مناسبی دارند انجام می‌شود.