کهکیلویه و بویر احمد| پشمچینی سنت خردادماه عشایر
شستشوی گوسفندان معمولا توسط جوانان ایل انجام میشود و آنان گوسفندان را به کنار برکهای میبرند و یکییکی میشویند. پس از گذشت یک روز و خشک شدن پشم گوسفندان، پشمچینی بهصورت گروهی و دستهجمعی آغاز میشود. دامداران ابتدا گوسفندان چاق مانند قوچها، میشهای قصر و شیشك را پشمچینی کرده و سپس میشهای شیرده را پشمچینی میکنند. گوسفندان لاغر، ضعیف و آبستن نباید پشمچینی شوند. گوسفندان لاغر برای پشمچینی مناسب نیستند زیرا پشمها بیشازحد الیاف به پوست چسبیدهاند و چیدن پشم آنها سخت است و امکان آسیبدیدگی پوست دام وجود دارد.
پشمچینی عشایر به روش سنتی
نادری یکی از مردم عشایر بویراحمد گفت: در زمان کودکی که به یاد دارم زندگی ما دامداری بوده است و به این شیوه زندگی کردهایم. حکایت امروز ما حکایت تلاش و کار گروهی در بین عشایر بهعنوان مولدان جامعه است. وی ادامه داد: برای کار پشمچینی دو الی سه روز قبل از چیدن پشم، گوسفندان را شسته بعد از چند روز پشم آنها را قیچی میکنیم. این مرد عشایری گفت: چیدن پشم سنتی کهن بین ایلات و عشایر است که از گذشته وجود دارد و این رویه همچنان ادامه خواهد داشت. نادری میگوید: دریک روز 30 گوسفند پشمچینی میکنم که هرکدام بین یک تا دو کیلوگرم پشم دارد. افشاری یکی از عشایر قشقایی گفت: ما عشایر کار پشمچینی را بهصورت دستهجمعی انجام میدهیم و امروز نوبت پشمچینی گله گوسفندان من است که از صبح زود کار پشمچینی را شروع کردیم و 200 راس گوسفند دارم که کار چیدن پشم آنها 3 روز طول میکشد. وی ادامه داد: کار چیدن پشم گوسفندان را با قیچی مخصوصی که به آن چهره میگویند. انجام میدهیم، کار چیدن پشم ظرافت خاص خود را دارد و افراد باتجربه این کار را انجام میدهند تا بدن گوسفندان زخمی نشود. این مرد عشایری گفت: مقداری از پشمهای چیده شده توسط زنان عشایری به نخ تبدیل میشود و برای تولید صنایعدستی استفاده میشود و بقیه پشمها هم به فروش میرسد.
حکایت تاب خوردن نخ بر دوک
این تاب خوردن نخ بر دوک هم حکایتی دارد، حکایتی قدیمی از زندگی پر جنبوجوش عشایر که این روزها در استان جریان دارد. در پشمچینی زنان هم مشارکت دارند و مردان را در این سنت دیرینه یاریگرند.
سروناز نادری زن عشایری نیز گفت: پشمهای چیده شده را حلاجی میکنیم بعد با وسیلهای به نام دوک پشمهای حلاجیشده را به نخ تبدیل میکنیم. وی بیان کرد از نخ حاصل از پشمچینی دامها جاجیم، گلیم، گبه، مفرش، توبره و. درست میکنیم. سروناز در ادامه صحبتهایش گفت: حجمی از پشمهای تولیدی گوسفندان در صنایعدستی و قسمتی نیز به کارگاههای تولیدی در استانهای همجوار میرود.
نبود صنایع تبدیلی و ریسندگی را میتوان بهعنوان حلقه مفقوده چرخه تولیدی این محصول عشایر استان دانست.
رضایی عشایر بویراحمدی گفت: ما مجبوریم به علت نبود صنایع تبدیلی و ریسندگی حجم زیادی از پشمهای تولیدی را باقیمت بسیار ناچیزی در حدود هزار تومان بهواسطه گران بفروشیم. ایجاد کارگاههای ریسندگی و بافندگی میتواند ضمن افزایش درآمد حاصل از پشمچینی زمینه اشتغال پایدار را نیز فراهم میکند.
11 هزار خانوار مشغول پشمچینی
در همین زمینه مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد گفت: 11 هزار و 120 خانوار عشایری در استان با حدود 70 هزار نفر جمعیت وجود دارد که به کار دامداری و تولیدات دامی مشغول هستند و نقش و تأثیر بسزایی در اقتصاد کشور دارند. مجید علیپور افزود: عشایر استان 1 میلیون و 150 هزار رأس دام دارند که سالانه 7 هزار و 933 تن گوشت،35 هزار و 408 تن شیر،462 هزار و 924 تختهپوست دام،300 تن مو و کرک،105 هزار و 210 تن کود حیوانی تولید میکنند. وی بابیان اینکه ظرفیت تولید پشم تولیدی دام عشایر 500 تن در سال است گفت: امور عشایر استان در تلاش است تا با توانمندسازی تعاونی زنان عشایر این پشمهای تولیدی را قیمت مناسب از عشایر خریداری کنند تا عشایر بتوانند به سود واقعی خود برسند. وی همچنین گفت: سالانه افزون بر 10 هزار مترمربع انواع صنایعدستی توسط زنان عشایر تولید و به بازار عرضه میشود.