اصفهان| روایت مصائب عاشورا با سنگ‌زنی
به گزارش ایرنا، برخی سالخوردگان و پیر غلامان پیشینه سنگ‌زنی در شهرضا را به سبک عزاداری قافله بنی اسد در کربلا نسبت می‌دهند که در مورد آن دیدگاه‌ها و روایت‌های گوناگونی وجود دارد. بنا به برخی دست‌نوشته‌ها و روایت‌های تاریخی، بنی اسد از قبیله‌های عرب و فرزندان اسد بن خزیمه بن مدرکه بودند که در قیام عاشورای سال ۶۱ هجری قمری به سه گروه تقسیم شدند؛ یک گروه موافق حضرت امام حسین (ع) و گروهی بی‌طرف بود اما گروهی هم مخالفت کردند. این باور وجود دارد، ازآنجاکه قبیله بنی اسد از مأموران ابن زیاد واهمه داشتند، عزاداری برای شهیدان کربلا را با دو قطعه‌سنگ انجام می‌دادند و آن‌ها را برهم می‌زدند تا صدایشان شنیده نشود. برخی اما می‌گویند، سنگ زن‌ها قبیله‌ای بودند که همه بدن خود را به رنگ قرمز درمی‌آوردند تا عمق حادثه کربلا را نشان دهند. منابعی نیز در این میان یادآور می‌شوند که زنان طایفه بنی اسد در شب سیزدهم محرم تصمیم می‌گیرند که شهدای کربلا را دفن کنند اما هنگامی‌که بیل به دست راهی خاک‌سپاری پیکرها حرکت می‌کنند، مردان قبیله مانع آن‌ها شده و خود این کار را انجام دادند؛ سپس زنان با استفاده از سنگ به سر و سینه زده و حسین حسین گویان، به عزاداری می‌پردازند. گروهی هم تأکیددارند، طایفه بنی اسد روز دوازدهم محرم به کربلا وارد شدند و ازآنجایی‌که نتوانستند به هنگام برای یاری حضرت امام حسین (ع) بشتابند، بنابر رسم عرب‌ها سنگ‌های بیابان را برداشته و به سر و سینه می‌زدند. صاحب‌نظران بر این باور هستند راز عزاداری با سنگ در این بوده که هم نوعی ولوله برپا می‌شده و هم‌صدای گریه و زاری زنان در آن شرایط خفقان پس از وقایع کربلا مخفی می‌مانده است. سنگ‌زنی به گفته تاریخ‌نگاران در دوره تیموری و صفویه بسیار موردتوجه قرار داشت و تلاش زیادی هم شد تا این آیین احیا و به نسل‌های دیگر انتقال یابد. عزاداران معروف به سنگ زن‌ها، جزو هیئت‌های قدیمی شهرستان شهرضا هستند که امتداد غم و اندوه نینوا را هرسال پابرجا و استوار فریاد می‌زنند. در این هیئت، عزاداران به‌جای زنجیرزنی و سینه‌زنی، با برهم زدن ۲ قطعه چوب به شکل نیم‌کره هرکدام به‌اندازه کف دست با قطر نزدیک به هفت سانتی‌متر، سوگواری می‌کنند. قطعه چرمی به‌اندازه انگشتری پشت چوب‌ها تعبیه‌شده تا سنگ زن‌ها با فروکردن انگشت خود به درون آن، مانع رها شدن چوب در زمان ضربه زدن شوند. ریتم و فرم سنگ‌زنی هنگام برگزاری آیین متفاوت بوده و البته سبک سنگ‌زنی به نوع نوحه‌خوانی مداح هم‌بستگی دارد که شیوه معمول آن به‌صورت سه ضرب یا چهارضرب است. در سنگ‌زنی سه ضرب ابتدا ضرب نخست جلو و پایین بدن، ضرب دوم مقابل سینه و ضرب سوم پشت سرانجام می‌شود اما در سنگ‌زنی چهارضرب که به‌صورت سه ضرب‌در پایین بدن و یک ضرب‌در پشت سر است، پیرو سبک مداحی تغییر می‌کند. ندای «حسین، حسین» که با ضرب سنگ‌ها عجین شود، آن هنگام سمفونی یکنواخت اما سوزناک و حیرت‌آوری در گوش شهر می‌پیچد. هیئت سنگ زنان شهرضا در هنگام ورود به تکیه‌ها، حسینیه‌ها و مجلس‌های روضه‌ای که در مسیر وجود دارد، آیین دیگری با عنوان «سلام دادن» اجرا می‌کنند.
یکی از افراد هیئت که «دم‌گیر» خوانده می‌شود، با خواندن اشعار خاص سلام و جوابی ردوبدل می‌کند و پس‌ازآن همه افراد هیئت به ترتیب سن و بر اساس احترام به پیشکسوت‌ها روبه‌روی هم قرارگرفته و سنگ‌زنی می‌کنند؛ ازاین‌رو به‌عنوان عزادار و هم سخنور شناخته شدند. «جریده» مهم‌ترین شاخصه هیئت سنگ زنان شهرضا است که به علم دسته‌ها شباهت دارد، با این تفاوت که با سنگ‌ها و پارچه‌های بسیار آذین بسته‌شده و در بخش انتهای هیئت حرکت داده می‌شود. به گفته برخی بومیان، ۱۷ طبقه اجتماعی شرکت‌کننده در هیئت سنگ‌زنی هرکدام نمادی می‌آورند و بر روی این جریده نصب می‌کنند.