خوزستان| گلایه روستاییان از مشکلات بزرگ‌ترین سد خاکی کشور
سد سنگریزه‌ای گتوند با هسته رسی ۱۸۲ متر ارتفاع بزرگ‌ترین سد خاکی کشور است. عملیات اجرایی ساخت این سد سال ۷۶ آغاز و در سال ۹۰ آن‌هم دو بار در ماه‌های اردیبهشت و مرداد برای آن مراسم افتتاحیه و بهره‌برداری برگزار شد. سد گتوند اما قصه‌های بسیاری دارد و با دلخوری مردم بسیاری از روستاهای هم‌جوار گره‌خورده است؛ مردم بسیاری طی سال‌های اخیر با آبگیری سد گتوند آواره شدند ولی این روزها تلخ‌کامی آن‌ها استمرار یافته و بعد از چند سال از ساخت و به بهره‌برداری رساندن سد بازهم چند روستا زیرآب رفتند.
هیچ واگذاری به آب نیرو نداشتیم
یکی از اهالی روستای تلخاب تاج‌الدین با گلایه از اینکه از ابتدای آبگیری سد اصلا کسی به روستاها مراجعه نکرده و حتی حریم دریاچه و ورود میزان آب را تعیین نکردند، می‌گوید: بارها گفتیم که یک شهرک برای ما احداث کنند ولی هیچ‌کسی برای انجام این کار نیامد. حسینی با بیان اینکه به خاطر دل‌زده شدن ما از روستاهایمان آب را شبانه و مدتی هم برق را قطع کردند و اهالی بدون کمک مسئولان برق را وصل کردند، ادامه می‌دهد: چند روز پیش نیز دریچه‌های سد را بدون اطلاع و شبانه باز کردند؛ مردم هم با بیش از ۴۰۰ دام سبک و نزدیک به ۱۰۰ گاومیش و دام سنگین غافلگیر شدند. او با گلایه از ادعای واگذاری اراضی به آب نیرو و یا تملک آن توسط مسئولان سد گتوند عنوان می‌کند: اگر ما زمین زراعی فروخته‌ایم باید سند به مسئولان سد داده باشیم؛ همه ما از زمان اصلاحات ارضی دهه ۴۰ و ۵۰ سندداریم و بارها مکاتبه کردیم که اسناد از سال ۴۳ به اسم ما خورده و دولت وقت از سوی منابع طبیعی اسناد را صادر کرده است. این کشاورز و دامدار با انتقاد از اینکه مسئولان سد قصد دارند که زمین ۳۰ هکتاری را به بهای زمین سه هکتاری خریداری کنند، می‌گوید: اگر ازاینجا مهاجرت کنیم قطعا زاغه‌نشین می‌شویم و این موضوع برای دولت دردسر زیادی از جمله آسیب‌های اجتماعی مثل اعتیاد و سرقت به دنبال دارد.
یک جاده و پل برای دسترسی به ما بدهند
یکی از کشاورزان روستای مسجدسلیمان با انتقاد از دستگاه‌های خدمت رسان می‌گوید: در خصوص رهاسازی آب از سوی مسئولان سد گتوند هیچ اطلاع‌رسانی به ما نشده و تنها توانستیم بخشی از محصولات خود را از خطر غرق شدن نجات دهیم اما برای انتقال گندم‌ها قایق‌های شخصی درخواست سه میلیون تومان کرده‌اند که شاید بیشتر از ارزش محصولات باشد؛ هنوز هیچ دستگاهی برای کمک‌رسانی به ما به منطقه اعزام نشده است. نجات داودی یکی دیگر از اهالی این روستا نیز ادامه می‌دهد: آب را بدون اطلاع اهالی رها کردند و تمام زندگی ما زیرآب رفت که شاید اگر به ما اطلاع‌رسانی درستی می‌شد می‌توانستیم وسایل منزل خود را بیرون بکشیم. او می‌گوید: حدود ۱۲ سال است که این سد آبگیری شده اما هیچ‌یک از نمایندگان سد گتوند برای اهالی این روستا کد ارتفاعی تعریف نکرده‌اند تا ما تکلیف زندگی خود را بدانیم. داودی یادآور می‌شود: آن‌ها می‌توانستند پیشنهاد جابجایی اهالی این منطقه را بدهند اما در این زمینه هیچ اقدامی نکردند و به‌صورت غافلگیرانه تمام زندگی ما زیرآب رفت.
مشکل سد گتوند از هر اختلاس و خطایی بدتر است
نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: یکی از موضوعاتی که در توسعه کشور از آن غافل شدیم بی‌توجهی به مسائل اجتماعی است و بیشتر توسعه‌ها مهندسی و بدون توجه به شاخص‌های مختلف از جمله امنیتی، سیاسی و فرهنگی است. همایون یوسفی با تأکید بر بررسی و ارزیابی دقیق اهداف ساخت سد گتوند می‌افزاید: البته حتی در مطالعات اولیه سد (قبل از انقلاب) جانمایی ساخت برای ۲۰ کیلومتر بالاتر از محل فعلی تعیین‌شده بود ولی اینکه چرا به آن بی‌توجهی شده جای بحث دارد. او تصریح می‌کند: مشکل سد گتوند از هر اختلاس و خطایی بدتر است و باگذشت بیش از ۱۰ سال اخیر هیچ پیگیری جدی در سطح دولت و مجلس برای مشکل سد گتوند مشاهده نکردم. نماینده مردم اهواز، باوی، حمیدیه و کارون در مجلس با بیان اینکه سد چندمنظوره گتوند ساخته‌شده و باوجود منافعی که برای آن متصور شده ولی مضرات آن بسیار بیشتر است، اظهار می‌کند: در این زمینه باید واقع‌بین بود و بدانیم که هیچ راهکار علاج بخشی ۱۰۰ درصدی هم برای سد گتوند وجود ندارد. یوسفی عنوان می‌کند: در بسیاری از کشورهای دنیا سد را شکسته و آب را رهاسازی می‌کنند ولی رهاسازی نمک‌های کوه نمک (سازند گچساران) که توانایی تولید ۱۲۰ میلیون تن نمک را دارد، نتیجه‌ای جز نابودی استان خوزستان به دنبال نخواهد داشت. او با بیان اینکه هر عقل سلیمی و یا هر فردی با هوش معمولی خیلی ساده به جانمایی غلط سد گتوند پی می‌برد، ادامه می‌دهد: اگر در ابتدای ساخت سد عکس هوایی منطقه مشاهده می‌شد، قطعا به‌راحتی محل جانمایی را چند کیلومتر بالاتر محل فعلی تعیین می‌کردند. نماینده مردم اهواز، باوی، حمیدیه و کارون در مجلس با اشاره به بی‌اهمیت بودن اعلام شوری آب از سوی وزارت نیرو به میزان یک هزار و ۵۰۰ می‌گوید: وجود لایه ۵۰ متری نمک در کف دریاچه سد از اهمیت بالاتری برخوردار است و قطعا اگر این میزان نمک در دشت خوزستان رها شود به‌راحتی همه‌چیز را نابود می‌کند. یوسفی با گلایه از اینکه همه دنبال پوشاندن خطاهای موجود هستند و خود این کار یکی از بزرگ‌ترین خطرات است، می‌گوید: باوجوداینکه سد گتوند در حوزه انتخابیه و کمیسیون تخصصی من نیست ولی حسب وظیفه خود از وزیر نیرو طرح سؤال کردم که توضیحات وزیر نیرو هم اصلا قابل‌قبول نبود. او می‌افزاید: در اولین طرح سؤالم از وزیر مقررشده بود تا کمیسیونی تشکیل و بعد از دو هفته نتیجه را اعلام و برای مردم شفاف‌سازی شود ولی این کار هم انجام نشد. نماینده مردم اهواز، باوی، حمیدیه و کارون در مجلس با بیان اینکه برای بار بعدی از وزیر طرح سؤال می‌کنم و این بار هرگز از او نمی‌گذرم، تصریح می‌کند: وزیر نیرو را به صحن علنی مجلس می‌آوریم و تمام سخنان این جلسات و درد و دل‌های مردم گتوند را به گوش ملت ایران می‌رسانیم.