عوامل اصلی ترس کودکان از دندانپزشکی
به گزارش ایسنا، ازنظر بسیاری از کودکان، محیط دندانپزشکی، یک محیط غیر دوستانه و استرس‌زاست. این موضوع می‌تواند به علت وجود عوامل متعدد در یک ملاقات دندانپزشکی نظیر دیدن افراد ناآشنا، صداها و مزه‌های عجیب، اجبار برای درازکشیدن، تماس تهاجمی با محیط دهان و احتمالاً بروز درد باشد. در طی چند دهه اخیر، علم دندانپزشکی پیشرفت‌های چشمگیری را ازنظر تکنیک، تکنولوژی و مواد داشته است. اما باوجود پیشرفت‌های صورت گرفته، ترس و اضطراب دندانپزشکی و نیز عدم همکاری کودک در محیط دندانپزشکی همچنان به‌عنوان یک مشکل برای تیم‌های دندانپزشکی باقی مانده است.
ترس دندانپزشکی یک واکنش عاطفی طبیعی به یک یا چند محرک تهدیدکننده خاص در دندانپزشکی است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که شیوع ترس و اضطراب دندانپزشکی می‌تواند تا ۱۰ درصد نیز برسد. ترس و اضطراب دندانپزشکی و مشکلات کنترل رفتاری در کودکان ماهیت پیچیده‌ای دارند و فاکتورهای مخفی به‌عنوان عوامل احتمالی در ایجاد آن‌ها عنوان شده‌اند. مواردی همچون سن، جنسیت، سرشت و ویژگی‌های شخصیتی، سلامت عمومی و سلامت دهانی، سابقه درمان‌های دندانپزشکی و پزشکی در گذشته ازجمله مهم‌ترین این عوامل هستند که لازم است بررسی شوند.
در این رابطه، تحقیقی توسط پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی کردستان انجام شده است که در آن میزان ترس دندانپزشکی و عوامل مرتبط با آن در کودکان مورد بررسی علمی واقع شده است.
این مطالعه به‌صورت مقطعی برروی ۳۰۰ نفر از کودکان ۸ تا ۱۲ ساله شهر سنندج انجام گرفته و ابزار جمع‌آوری اطلاعات در آن، پرسشنامه استاندارد ترس کودکان- زیرشاخه دندانپزشکی بوده است.
بنا بر نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق، ترس دندانپزشکی در کودکان فوق، اگرچه کمتر از متوسط گزارش شده است، اما در دختران، بیش‌تر از پسران دیده می‌شود.
بر این اساس، بیشترین میزان ترس در کودکان به ترتیب در «دیدن مته دندان‌پزشک (وسیله تراش دندان)» و «آمپول زدن» گزارش شده است. همچنین کمترین میزان ترس، مربوط به «افرادی که روپوش سفید پوشیده‌اند» بوده است.
سیده پویا مروتی، استادیار گروه دندانپزشکی کودکان دانشگاه علوم پزشکی کردستان و همکارانش در این خصوص می‌گویند: «کودکان و نوجوانان در طیف گسترده و متفاوتی ازنظر سن، بلوغ، شخصیت، ظرفیت فکری، خلق‌وخو و احساسات، تجربه دندانپزشکی، بهداشت دهان و دندان، زمینه خانوادگی و فرهنگ قرار دارند. همه این جنبه‌ها در توانایی کودک برای کنار آمدن با درمان دندانپزشکی تأثیر می‌گذارند».
آن‌ها می‌افزایند: «برخی از کودکان در تحمل کردن شرایط استرس‌زا مقاوم و توانمند هستند و به‌احتمال‌زیاد مشکلی برای دندانپزشکی ایجاد نمی‌کنند. درحالی‌که برخی دیگر آسیب‌پذیر هستند و ممکن است برای احساس راحتی و همکاری در درمان دندانپزشکی نیاز به توجه و وقت بیشتری داشته باشند».
یافته‌های این پژوهش حاکی از آن هستند که آگاهی از روانشناسی بالینی و تکامل کودک و همچنین روان‌پزشکی کودک در حین کار دندانپزشکی این امکان را برای اکثریت قریب به‌اتفاق کودکان و نوجوانان فراهم می‌کند که درک کنند مراجعه به دندان‌پزشک حتی اگر یک ملاقات خوشحال‌کننده و خوشایند نباشد، عملی و قابل تحمل است.
این یافته‌ها به‌صورت یک مقاله فنی و علمی پژوهشی در «مجله دندانپزشکی کودکان ایران» متعلق به انجمن دندانپزشکی کودکان ایران منتشر شده‌اند.