طرز تهیه سمنو سنتی خانگی با دستور پخت فوری
سمنو ( به انگلیسی kind of dish prepared from the juice of germinating wheat ) خوردنی چسبنده و شیرینی است که از جوانه گندم و آرد درست می‌کنند که از آن به عنوان برکت زمین یاد می شود و معمولا در ماه اول بهار به عنوان عضوی از سفره هفت سین پخته می شود.
| نام غذا | نام انگلیسی | نسب | زمان پخت | سختی تهیه | مناسب برای | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| سمنو | Samanoo | دسر ایرانی | حداقل3ساعت | سخت | همه |
طرز تهیه سمنو فوری در خانه
مواد لازم در طرز تهیه سمنو فوری
آرد جوانه گندم (یا برنج) | 1 قاشق سوپخوري |
| آرد گندم سبوس دار | نصف پيمانه |
| شيره انگور | نصف پيمانه |
| دارچين | 1 قاشق چايخوري |
| فندق، بادام، گردو، پسته | به دلخواه برای تزیین |
روش تهیه سمنو در منزل در 8 مرحله
- آرد و آرد جوانه گندم را کمی تفت دهید تا بوی خامی آن گرفته شود
- سپس آرد بو داده شده را کنار بگذارید تا خنک شود.
- در مرحله بعدی ۳ پیمانه آب سرد به آردها اضافه کرده و هم بزنید؛ (اگر آرد گلوله شد، مواد را از صافی رد کنید.)
- حالا مواد را روی حرارت گذاشته و حدود ۱۵ – ۲۰ دقیقه مدام هم بزنید تا غلیظ شده و حالت فرنی بگیرد.
- سپس دارچین را نیز به مواد سمنوی فوری اضافه کرده و هم بزنید.
- در آخر شیره انگور را متناسب با ذائقه خود اضافه کنید. (ممکن این میزان برای شما زیاد یا کم باشد!)
- ۵ دقیقه آخر پخت، مغز بادام و فندق را هم اضافه کرده و هم بزنید کمی که مزه دار شد، از روی حرارت بردارید.
- سمنوها را به صورت داغ، در ظرف سرو بکشید و پس از اینکه کمی از دما افتاد، روی آن را با مواد دلخواه تزیین کنید.
طرز تهیه سمنو با آرد جوانه گندم
مواد سمنو چیست؟
- گندم ۱ کیلوگرم
- آرد گندم ۳ کیلوگرم
- آب ۵ لیتر
آموزش تصویری طرز تهیه سمنو خانگی مرحله به مرحله
۱. اول از همه توجه کنید که گندم سمنو باید از نوعی باشد که بتوان آن را سبز کرد. (ما در این مطلب مراحل آماده کردن جوانه گندم را برای شما توضیح می دهیم ).پس بعد از تهیه گندم مناسب، آن را پاک کرده و یک بار با آب بشویید و آن را داخل آب سرد بگذارید. آب سرد باید تا ۱ الی ۲ بند انگشت روی گندم‌ها را بپوشاند.
۲. بسته به نوع گندم سمنو ، آن را به مدت یک تا دو روز خیس کنید. بهتر است در این مدت، حداقل دوبار آب گندم را تعویض کنید.
۳. بعد از ۲۴ ساعت، نوک گندم‌ها به سفیدی می‌زنند. در این مرحله، گندم‌ها را آبکش کنید و همانطور که در آبکش هستند روی آنها آب سرد بریزید و بعد آنها را لای یک دستمال تمیز بپیچید.
۴. روی گندم‌ها را پوشانده و یک تا دو روز صبر کنید تا گندم‌ها ریشه بزنند.
۶. هرازگاهی دستمال روی گندم‌ها را مرطوب کنید تا گندم‌ها کم‌کم ریشه بزنند.
۷. بعد از حدود ۲ روز (بسته به نوع گندم‌ها) ریشه مورد نظر به اندازه مناسب رسیده که به رنگ نقره‌ای است و خود گندم‌ها نیز رنگ سبز روشنی دارند. توجه کنید که اگر سبزه گندم بیش از حد بماند و تیره شود، طعم سمنوی شما به تلخی خواهد رفت پس مرتب گندم‌ها را چک کنید تا زمان مناسب آن را بفهمید.
۸. در این مرحله، گندم‌ها را تکه‌تکه کرده و همراه مقدار کمی آب، داخل غذاساز، مخلوط‌کن یا چرخ گوشت بریزید تا کاملا له شوند.
۹. گندم‌های له‌شده را ابتدا از یک صافی فلزی درشت عبور داده، سپس از صافی پارچه‌ای رد کنید تا بتوانید آن را کاملا فشار داده و شیره گندم را از آن خارج کنید.
۱۰. تفاله‌های گندمی که داخل صافی پارچه‌ای باقی مانده را یک بار دیگر با کمی آب داخل غذاساز بریزید و دوباره از صافی رد کنید.
۱۱. در این مرحله، عصاره گندمی که دارید را کم‌کم به آرد اضافه کرده و آرد را با آن حل کنید.
۱۲. وقتی آرد کاملا حل شد، قابلمه را روی حرارت قرار دهید و شروع به هم‌زدن کنید.
۱۳. هم‌زدن را مرتب و آرام ادامه دهید، زیرا شیره گندم خیلی زود ته‌نشین شده و می‌سوزد؛ پس تا زمانی‌که به جوش بیاید مدام آن را هم بزنید.
۱۴. حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد تا عصاره گندم و آرد به جوش بیاید و کم‌کم تیره شود. در واقع سخت‌ترین قسمت تهیه سمنو همین است که باید مرتب و بدون وقفه آن را هم بزنید تا به جوش بیاید.
۱۵. در این مرحله، حرارت را متوسط می‌کنیم تا آب اضافه سمنو تبخیر شود.
۱۶. از این به بعد، سمنو به هم‌زدن مداوم نیازی ندارد و کافی است هر چند دقیقه یک‌بار آن را هم بزنیم تا ته نگیرد.
۱۷. تقریبا بعد از ۲ ساعت، سمنویی که با شعله متوسط جوشیده به غلظت مناسبی می‌رسد پس می‌توانید یک دم‌کنی روی در قابلمه گذاشته و در ظرف را ببیندید تا سمنو دم بکشد.
۱۸. شعله را تا جایی که امکان دارد کم کنید تا رنگ سمنو تیره شود.
۱۹. بین ۱ تا ۱.۵ ساعت برای رسیدن سمنو به غلظت و رنگ مناسب کافی است. در این مدت نیز بهتر است هر از گاهی سمنو را هم بزنید تا ته نگیرد.
۲۰. سمنو آماده است. می‌توانید قبل از سرو آن، مقداری بادام داخل آن ریخته و آن را تزیین و سرو کنید.
مراحل آماده کردن جوانه گندم برای تهیه سمنو
در مرحله اول که گندم ها رو خوب پاک می کنیم و دانه های شکسته رو جدا می کنیم.
بعد با آب سرد می شوریم و دو روز می ذاریم تا خوب خیس بخورن. یادتون باشه ارتفاع گندم توی ظرف کمتر از هشت سانتیمتر باشه و روزی دو بار آب ظرف رو عوض کنید که ترش نشه و بو نگیره.
محل نگهداری ظرف هم جایی دور از نور مستقیم خورشید باشه و خیلی سرد یا خیلی گرم هم نباشه.
روز سوم گندم ها رو می ریزیم توی آبکش. اگر دقت کنید احتمالا تو این مرحله جوانه های خیلی ریز رو روی گندم ها می بینید.
تو مرحله بعد یه پارچه نخی تمیز می آریم و گندم ها رو توش می پیچیم. پارچه باید کمی نمناک باشه ولی خیلی خیس نباشه.
بعد اون رو توی یک کیسه پلاستیکی بزرگ قرار می دیم و می ذاریم تا یکی دو روز بمونه. البته روزی چند بار گندم ها رو باز کنید و مقدار کمی آب به اون ها بپاشید که خشک نشن.
تو این دوره هم گندم ها رو توی محیطی دور از نور و در دمای معتدل قرار بدید.
در تمام این مراحل جابجایی گندم ها باید با آرامش و ملایمت انجام بشه تا فشار اضافی باعث آسیب دیدن گندم ها و جوانه های کوچک نشه.
بعد از این مدت که دیگه جوانه ها آشکارتر شدن، گندم ها رو توی آبکشی به ارتفاع حدود دو سانت می ریزیم و روی اون ها رو با پارچه نخی مرطوب می پوشونیم.
روزی چندبار زیر شیر آب می گیریم که هم آب لازم به گندم ها برسه، هم شسته بشن و بو نگیرن.
تازه چون توی آبکش هستن آب اضافی شون هم خارج میشه و مشکلی پیش نمیاد.
شدت آب نباید خیلی زیاد باشد تا به جوانه ها آسیب نرسد.
نگهداری جوانه ها
با این روش تقریبا بعد از سه روز ریشه های گندم ها زیاد و فشرده می شه و جوانه های ظریف در رنگ های سفید مایل به نقره ای به ارتفاعی کمی بیشتر از قد دانه گندم رشد می کنن.
این مرحله زمانی هستش که آنزیم قند به حد اعلاش رسیده و زمان شیره گرفتن از گندم هاست.
یادتون باشه به هیچ وجه نذارید گندم ها به مرحله سبز شدن برسن، چون سبز شدن باعث می شه شیرینی شون کم بشه و مزه گس پیدا کنن.
اگر به هر دلیلی بعد از رسیدن به این مرحله فرصت شیره گیری و ادامه کارو نداشتید جوانه ها رو به یخچال منتقل کنید که جلوی رشد بیشترش گرفته بشه.
جوانه ها توی یخچال تا چند روز تازه و سالم می مونن.
توی یه دیگ با گنجایش مناسب، آرد رو با این شیره به دست اومده مخلوط می کنیم، طوری که یک خمیر شل به دست بیاد؛ مایعی صاف و رقیق بدون هیچ گلوله خمیری که بشه اونو با ملاقه برداشت.
معمولا برای تهیه سمنو از آرد سبوس دار استفاده می شه که در ایران می شه از نانوایی ها تهیه کرد اما اگر امکانش وجود نداشت، استفاده از آرد سفید هم هیچ مانعی نداره و مشکلی برای سمنوی شما ایجاد نمی کنه.
خواص دارویی جوانه گندم
جوانه گندم ( به انگلیسی Wheat germ ) دارای خواص دارویی و درمانی برای پوست و بدن است و بهتر است که هرگز از خوردن این جوانه غافل نشوید.
- پیشگیری از سرطان روده
- تقویت حافظه
- رفع خستگی
- تقویت پوست و مو با استفاده از ماسک جوانه گندم
- تقویت بینایی
- تقویت قوای جنسی
- رفع مشکل بی خوابی
- لاغر شدن ( برای لاغر شدن می توانید جوانه گندم را ۱۰ دقیقه قبل از غذا به همراه ماست و یا سالاد کاهو میل نمایید).
- چاق شدن ( برای چاق شدن نیز می توایند جوانه گندم را ۱۰ دقیقه بعد از غذا همراه با ماست و سالاد کاهو میل کنید)
تاریخچه سمنو
گفته می شود که سمنو به دوران قبل از اسلام در ایران برمی گردد. سمنو یکی از اعضای سفره هفت سین ایرانی است. در گذشته ، مردم معتقد بودند قرار دادن "سمنو" در "هفت سین" باعث ایجاد ثروت و رفاه برای خانواده در سال جدید ایرانی می شود.
سمنو یک غذای پودینگ مانند از گندم جوانه زده و آرد گندم است که گاهی با شکر و آجیل طعم دار می شود. این غذا از ایران سرچشمه گرفته است ، جایی که یکی از ویژگی های معمول جشن سالانه سال نو به نام نوروز است.
آداب سمنو پختن
سمنو پختن، از دیرباز و زمانی های کهن یکی از مراسمات آئینی و مذهبی بسیاری از مناطق و شهرهای ایران می باشدکه در روزهای نزدیک به سال نو برگزار می شود. مردم این مراسم را به نیت حضرت فاطمه زهرا (س) برپا می کنند.
آداب پخت سمنو بسیار خاص و معنوی می باشد. این باور قدیمی وجود دارد که افراد شرکت کننده در این مراسم باید چشم و دل پاک و ساده باشند. از مهمترین قسمت های پخت سمنو ، پختن شیره ی گندم و جا افتادن آن می باشد. که خود این فرآیند چندین ساعت زمان می برد.
از آداب نذر سمنو بسیار صلوات فرستادن، دعا و روضه برای حضرت فاطمه زهرا (س) می باشد. هر شخصی که حاجتی در دل دارد، به حضرت فاطمه زهرا توسل می کند و سمنو را هم می زند. زمانی که شخص به مراد دل خود رسید و به اصطلاح حاجت روا شد. به همان مقدار گندم نذری، برای سال بعد گندم خود را اضافه می کند.
از دیگر آداب مراسم سمنو پزان بیدار ماندن افراد تا نزدیکی سحر و تا هنگام پخت سمنو می باشد. پس از پخت سمنو، به همراه نماز صبح دو رکعت نماز حاجت نیز می خوانند و طلب حاجت از خداوند دارند.
برخی از زنانی که کنار دیگ سمنو تا سحر بیدار می مانند؛ بر این معتقدند که پس از دم کردن سمنو، حضرت فاطمه زهرا مانند سایر زنان دیگر به مجلس سمنو پختن می آید و در کنار دیگ آن نماز می گزارد. به خاطر این سجاده مخصوصی را در کنار دیگ سمنو پهن می کنند که شخص دیگری حق ندارد در آنجا نماز بخواند.
بعد از اینکه مراسم پخت سمنو به پایان رسید؛ پخش سمنو بین افراد را شروع می کنند. رسم بر این است که درون هر ظرف سمنو یک بادام به نیت خوش یمنی و برکت برای اهل خانه، می اندازند.
خوردن سمنو در خواب چه تعبیری دارد؟
سمنو گرفتن از کسی در خواب به معنای افزایش نعمت است و سمنو دادن به کسی به معنای روزی رساندن به کسی است . برای اینکه بدانید دیدن سمنو در خواب چه تعبیری دارد کلیک کنید.
سمنو چه خاصیتی دارد؟
سمنو علاوه بر اینکه بسیار لذیذ و پرطرفدار است، خواص بیشماری هم دارد که در ادامه به شرح چند مورد آن می‌پردازیم.
آیا مصرف سمنو در پیشگیری از پوکی استخوان مفید است؟
سمنو سرشار از کلسیم و پتاسیم است، در نتیجه برای سلامت استخوان‌ها بسیار مفید بوده و باعث جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان میشود.
سمنو در درمان کم خونی موثر است؟
با توجه به اینکه مقدار زیادی آهن و اسید فولیک در سمنو وجود دارد، مصرف آن به درمان و بهبود کم‌خونی کمک بسیاری می‌کند.
خواص سمنو در پریودی چیست؟
سمنو در بهبود بیماری های زنانه مانند نازایی، سختی زایمان و بارداری، سختی بارداری، بی نظمی پریودی، مشکلات تخمدان و رحم موثر است.
لذا کسانی که از این بیماری ها رنج می برند از سمنو در وعده های غذایی روزانه شان استفاده کنند.
فواید مصرف سمنو برای زنان در دوران یائسگی ؟
مصرف سمنو برای زنان در دوران یائسگی نیز فوایدی دارد و باعث در امان ماندن آنها از عوارض یائسگی و سلامت استخوان هایشان می شود.
آیا سمنو باعث یبوست میشود؟
فیبر بالای موجود در سمنو موجب تسهیل حرکت روده‌ها شده و در هضم غذا بسیار مفید است. بنابراین مانع از ایجاد یبوست در افراد خواهد شد و برای درمان یبوست نیز بسیار مفید است.
مصرف سمنو شما را در برابر سرطان ایمن می‌کند ؟
مقدار زیادی آنتی اکسیدان در سمنو وجود دارد، که با مصرف آن می‌توانید بدنتان را در برابر ابتلا به سرطان ایمن کنید.
خواص سمنو برای کودکان چیست؟
همانطور که گفته شد سمنو سرشار از انواع ویتامین‌های مورد نیاز برای بدن است. از جمله مهمترین آنها کلسیم، پتاسیم، روی و… است، که همگی برای رشد و سلامت کودکان لازمند. از آنجا که اکثر کودکان طعم شیرین سمنو را دوست دارند، به راحتی می‌توانید آن را در برنامه غذاییشان جا دهید.
مصرف سمنو باعث افزایش شیر در مادران شیرده می شود؟
با توجه به مغذی و مقوی بودن سمنو، مصرف آن باعث تقویت بدن زنان و افزایش شیر آنها در دوران شیردهی خواهد شد.
سمنو باعث درخشش پوست ومو می شود؟
سمنو مقدار زیادی ویتامین B و C در خود دارد و همانطور که می‌دانید، این گروه از ویتامین‌ها تاثیر چشمگیری در زیبایی و درخشش پوست و مو دارند.
مصرف سمنو باعث افزایش تقویت سیستم ایمنی بدن می شود؟
با توجه به اینکه سمنو منبع غنی از ویتامین C است، خوردن آن بدن را در مقابل بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی ایمن و قوی خواهد کرد و باعث افزایش تقویت سیستم ایمنی بدن می شود.
پرسش های متداول
آیا خوردن سمنو در بارداری مفید است؟
مصرف سمنو برای زنان باردار به خصوص در سه ماه اول بسیار مفید و از نقص سیستم عصبی جنین پیشگیری و همچنین باعث رشد بهتر جنین و تقویت استخوان‌های آن میشود. از آنجا که سمنو سرشار از آهن است، برای درمان کم خونی خانم‌های باردار مفید است. از دیگر فواید سمنو میتوان به درمان یبوست، بهبود سختی زایمان، جلوگیری از نازایی، افزایش شیر مادران شیرده و تقویت نوزادان اشاره کرد.
آیا مبتلایان به دیابت می توانند سمنو مصرف کنند؟
در فرآیند جوانه زدن گندم، ویتامین‌ها و املاح معدنی گندم چند برابر شده، میزان کالری و کربوهیدرات آن کمتر شده و پروتئین‌های هضم و جذب و ویتامین C آن بیشتر میشود. وقتی که گندم جوانه نزده است، شیرین نیست و مواد قندی آن به صورت نشاسته ذخیره شده است، اما وقتی گندم جوانه میزند، نشاسته تجزیه و تبدیل به واحدهای کوچک‌تری به نام مالتوز شده و باعث ایجاد طعم شیرینی طبیعی جوانه گندم میشود، بنابراین مصرف کم سمنو برای مبتلایان به دیابت توصیه میشود.
محدودیت‌های استفاده از سمنوچیست؟
زیاده‌روی در مصرف سمنو باعث افزایش وزن و چاقی خواهد شد، در حالیکه مصرف متعادل آن ضرری برای بدن ندارد.
زیاده‌روی در مصرف سمنو در برخی افراد باعث ایجاد نفخ خواهد شد.
بهترین زمان مصرف سمنو ؟
با توجه به اینکه سمنو غذایی کامل و سرشار از کربوهیدرات، انرژی، کالری و… است؛ از آن میتوان به عنوان وعده غذایی کامل استفاده کرد. در نتیجه بهتر است بعد از مصرف آن چیز دیگری میل نکنید، زیرا سمنو به اندازه کافی مقوی و مغذی است.
مدت ماندگاری سمنو بعد از پخت چه مدت است؟
یکی از سولاتی که همیشه ذهن مخاطب را در درگیر می کند این است که آیا سمنو کپک می زند ؟ جواب این سوال خیر است به این دلیل که سمنو جزو خوردنی‌هایی با تاریخ مصرف بالاست؛ بطوریکه در دمای یخچال، به مدت سی الی پنجاه روز سالم می‌ماند و کپک نمی‌زند.
سمنو چقدر کالری دارد؟
هر ۱۰۰ گرم سمنو سیصد گرم کالری، ۶/۰ گرم پروتئین و ۵۲ گرم کربوهیدرات دارد.
طبع سمنو چیست؟
حتما برای شما هم این سوال مطرح شده است که سمنو چه طبعی دارد. این خوردنی خوشمزه و پرطرفدار از نظر طب سنتی دارای طبع گرم و معتدل است، که بسیار هم خونساز میباشد.
چرا سمنو ترش میشه؟
اگر برای سبزکردن گندم به آن ها زیاد آب بدهید آنگاه سمنو ترش می شود و هیچ راه حلی برای از بین بردن ترشی آن وجود ندارد هم چنین اگر ساقه نقره ای رنگ جوانه گندم زیاد رشد کند باز هم سمنو بد میزه می شود که در این بار تلخ می شود و برای همین نباید گندم را زیاد سبز کنید. هم چنین استفاده از جوانه های کپک زده باعث می شود که سمنو شما بد مزه شود بنابراین از استفاده آن ها خودداری کنید.
برای خوشرنگ شدن سمنو چکار کنیم؟
برای این که سمنو قرمز باشد؛ حتما در نظر داشته باشید که برای پخت آن از قابلمه مسی استفاده نمایید. در غیر این صورت قهوه ای رنگ می شود.
توجه داشته باشید که جوانه های گندم به هیچ وجه نباید سبز بشوند. یک دلیل خوشرنگ شدن سمنو، دم کردن آن است. اگر سمنو در حین پخت غلیظ شد و رنگ آن به رنگ دلخواه ما در نیامد. می توان با اضافه نمودن دو الی سه لیوان آب و هم زدن و اینکه بگذاریم باز هم خوب بجوشد و مجددا دم بکشد.
نکته بعدی این که، سه ساعت مانده به اینکه سمنو دم بکشد، حتما به آن روغن اضافه نمایید. این کار باعث می شود که رنگ آن باز شود و خوشرنگ بشود. برای ۵۰ کیلو آرد به ۲ تا ۳ قاشق پر غذاخوری روغن لازم می باشد. مقدار آرد بیشتر باشد؛ مسلما تعداد قاشق روغن بیشتری می خواهیم.
راز دیگر، در پخت سمنو با یک حرارت ملایم می باشد. این کار نیاز به صبر و حوصله فراوان دارد. به همین دلیل سمنو را نماد صبر و حوصله و پشتکار و کار گروهی نیز می دانند.
برخی دیگر از افراد در هنگام پخت و جوش آمدن سمنو، یکی دو قالب لیوانی یخ در ظرف مسی یا به اصطلاح پاتیل می اندازند. این کار هم باعث خوشرنگ شدن سمنو می شود؛ هم اینکه یک سمنوی کاملا مغز پخت تحویل ما می دهد. که بسیار هم خوشمزه و مغذی می باشد.
سمنو چند ساعت باید روی گاز باشد؟
این موضوع بستگی به مقدار مواد شما دارد اما بطور کل میتوان گفت که زمان پخت سمنو بسیار طولانی است و برای هر کیلو گندم ، زمانی بین ۱۵ تا ۱۸ ساعت گفته شده که نیاز است.
علت ریختن یخ در سمنو چیست؟
پاتیل انداختن در ظرف مسی که پخت سمنو در آن صورت میگیرید یکی از متداول ترین روش‌های خوشرنگ شدن سمنو است. برای این کار کافیه چند قالب یخ لیوانی رو در ظرف مسی بی‌اندازید. این عمل باعث مغزپخت شدن و زیباتر شدن رنگ سمنوی در حال پخت ما میشود.
یک کیلو گندم چقدر سمنو میده؟
هر یک کیلو گندم تا ۱۰ نفر سمنو میده.
مضرات مصرف سمنو چیست؟
- مصرف سمنو برای افرادی که استعداد چاقی دارند و سرد مزاج هستند توصیه نمی شود.
- • توجه داشته باشید که مصرف زیاد سمنو سبب ایجاد نفخ در برخی افراد خواهد شد.
- • مصرف زیاد سمنو سبب چاق شدن می شود.
- • مصرف بیش از حد سمنو برای افراد مبتلا به دیابت مضر است. زیرا به دلیل قند بالای آن، یک دفعه قند خون بالا می رود
طرز تهیه سمنو خانگی مخصوص عید نوروز - عمه لیلا
جمع بندی
یکی از قدیمی ترین و مقوی ترین دسر های مرسوم شب عید ایرانیان سمنو می باشد .همانطور که می دانید سمنو از جوانه ی گندم تهیه می شود و برای همه ی افراد در هر سنینی مفید است. زمان پخت و انتظار سمنو در حدود 3 ساعت میباشد که می توانید در وعده صبحانه - میان وعده - دسر - سرو کنید . اگر شما هم فکر می‌کنید نسخه بهترین روش پخت سمنو خانگی و فوری از نمادهای سفره هفت سین را در اختیار دارید آن را در بخش کامنت‌های این مطلب حتما با ما در میان بگذارید.