سرنوشت مذاکرات وین در گرو تصمیم نهایی غرب
حوالی ساعت ۱۹ به وقت محلی شب گذشته (چهارشنبه)، علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد ایران پس از نزدیک به سه هفته رایزنی‌های فشرده دیپلماتیک و جلسات پی در پی با طرف‌های مذاکراتی، برای سفری کوتاه راهی تهران شد و طبق شنیده‌ها چند روز دیگر به وین باز می‌گردد. رئیس هیات روسیه در واکنش به این تحول، با انتشار توئیتری نقش ایران را در مذاکرات فوق‌العاده خوانده و مذاکره کننده ارشد چین هم در گفت وگو با ایرنا، ابراز امیدواری کرد که پس از بازگشت رئیس هیات ایرانی، مذاکرات به جمع‌بندی نهایی برسد.
اما طرف‌های غربی مصرانه‌تر از پیش، بر فوریت جمع‌بندی مذاکرات تاکید دارند. «فیلیپه اره‌را» رئیس هیات فرانسه شب گذشته در اقدامی شیطنت آمیز تصویری از پیش‌نویس توافق را در منتشر کرد و در توئیتر نوشت: هیچ چیز توافق نمی‌شود تا زمانی که همه چیز توافق شود؛ جمله آشنا در هر پیش نویس از زمان آغاز مذاکرات در آوریل؛ اما هرگز به اندازه امروز مصادق نداشته است. وی همچنین در گفت وگو با خبرنگاران عنوان کرد: ما تا هفته آینده به مذاکرات ادامه می‌دهیم تا به توافق برسیم یا شکست آن را اعلام کنیم.
ایالات متحده و سه کشور اروپایی از زمان روی کار آمدن دولت دمکرات جو بایدن، پس از فضاسازی‌های تبلیغاتی درباره ضرورت استفاده از فرصت تمایل کاخ سفید برای بازگشت به برجام ، رویکردهای غیر سازنده‌ای را در مذاکرات پیش گرفته و این امر باعث تطویل گفت وگوها شده است.
آن‌ها از یکسو اعلام می‌کنند که برای رسیدن به یک توافق خوب آمادگی دارند اما در عمل رفتار متناقضی را از خود نشان می‌دهند. هیات ایالات متحده که برای بررسی چگونگی بازگشت این کشور به برجام در وین حضور دارد، از طریق اسناد غیر رسمی بواسطه اتحادیه اروپا، بارها به تیم ایران اعلام کرده که در مذاکرات حسن نیت دارد و برای حل و فصل مسائل باقیمانده آماده انجام ملاقات مستقیم است. در سطوح بالاتر نیز پیام های مشابهی به صورت غیر مستقیم ارسال شده اما به طور هم‌زمان تحریم‌های جدیدی را علیه اشخاص حقیقی و حقوقی اعمال می‌کند که مغایر روح تعاملی و ادعای مطرح شده است.
سه کشور اروپایی هم با اظهارنظرهای ضد و نقیض و ایفای نوبتی نقش پلیس بد، همچنان الگوی ثابتی را در اتاق مذاکرات مبتنی بر وقت کشی برای اهرم‌سازی از عنصر زمان ادامه می‌دهند. آن‌ها درحالی که برای سرعت بخشیدن به روند گفت وگوها و حصول توافق نهایی تظاهر می‌کنند اما حاضر به ایفای نقش واقعی خود برای بازگشت به تعهداتش ذیل برجام نیستند.
غربی‌ها در اظهارنظرهای مطرح شده در فضای مجازی و رسانه‌ای، اصرار دارند اینگونه وانمود کنند که وقت برای حصول توافق تنگ است و مذاکرات به مراحل سرنوشت‌ساز رسیده، درحالی که هیچ ابتکار قابل توجهی را اعم از سیاسی، حقوقی و عملی برای تضمین تداوم اجرای تعهدات برجامی ارائه نمی‌کنند.
آخر بازی مذاکرات وین، اسم رمز جدید طرف‌های اروپایی
این روزها هشتگ «آخر بازی» به کلیدواژه مشترک و اسم رمز طرف‌های اروپایی تبدیل شده است. استفنی القاق مذاکره کننده ارشد انگلیس شب گذشته با انتشار پیامی در توئیتر به دیدارش با رئیس هیات ایرانی پیش از سفر وی به تهران اشاره کرد و در پایان نوشت هشتگ آخر-بازی-مذاکرات-وین.
«فیلیپه اره‌را» نماینده کشوری که در کارشکنی مذاکرات بین المللی مهارت ویژه‌ای دارد و اساسا یکی از علل طولانی شدن مذاکرات برگزیت (خروج انگلیس از اتحادیه اروپا) نقش غیر سازنده فرانسه بود و همچنان هم با وجود دست یابی به توافق، بر سر حق ماهیگیری در آب‌های مشترک با انگلیس اختلاف نظر دارد، این روزها طبق شنیده‌ها از افراد غیر ایرانی که با فضای مذاکرات آشنا هستند، اصرار دارد که نقش پلیس بد را در مذاکرات وین ایفا کند. او در آخرین توئیت خود پیرامون مذاکرات وین این سه هشتگ را به کار برده است: #برجام #مذاکرات-وین #آخربازی
در آن سوی اقیانوس اطلس هم، مقامات کاخ سفید تاکید دارند «تا زمانی که در مورد همه چیز توافق نشود، درباره هیچ چیز توافق نشده است»
«جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید در آخرین نشست با خبرنگاران ادعا کرد؛ اگر ایران جدیت نشان دهد می توانیم ظرف چند روز برای بازگشت متقابل به اجرای کامل برجام به توافق برسیم. وی برخلاف تعهدات بین‌المللی ایالات متحده بار دیگر تکرار کرد که دولت بایدن نمی‌تواند درباره پایبندی دولت آتی ایالات متحده به برجام تضمین بدهد. اما نکته در اینجاست که اگر ایران ناقض توافقات سال ۹۴ و قرار بود درباره تداوم اجرای تعهداتش ضمانت بدهد؛ در آن صورت ده‌ها راهکار سیاسی و حقوقی را مطرح می‌کردند و تمام ظرفیت‌های حقوقی و سیاسی بین المللی را در این راستا به کار می‌گرفتند.
گفت وگوها در نتیجه ابتکارات تیم مذاکره کننده ایرانی پیشرفت قابل توجهی داشته و چند نکته جدی و کلیدی مانده که به تعبیر وزیر امور خارجه کشورمان اگر غرب «واقع‌بینانه برخورد کند، در کمتر از چند ساعت می‌توانیم به مرحلهٔ توافق نهایی برسیم».
این درحالیست که طرف های غربی با طرح خواسته‌های فرابرجامی، چندین بار در میانه مذاکرات، با بداخلاقی، تهدید به ترک میز مذاکره کرده‌اند. جمهوری اسلامی ایران که با جدّیت و هدف رسیدن به یک توافق خوب و فوری در مذاکرات وین مشارکت دارد به طرف مقابل هشدار داده است که اگر انعطاف و ابتکار لازم را از خود نشان ندهد، بدون تردید مسؤول شکست احتمالی مذاکرات خواهد بود.
این روزها رفت و آمد هیات‌های مذاکره کننده به کوبورگ بیش از هر زمان دیگری از ابتدای مذاکرات افزایش یافته است. جلسات به صورت فشرده و تقریبا یکی پس از دیگری تشکیل می‌شود. دیروز بعد از ورود علی باقری مذاکره کننده ارشد ایران به داخل هتل کوبورگ، خودروی بنز مذاکره کننده ارشد روسیه مقابل هتل توقف کرد و «میخائیل اولیانوف» وارد هتل شد. ساعاتی بعد، بی‌ام‌دبلیو وانگ کوان مذاکره کننده ارشد چین و پشت بند آن پژو «فیلیپه اره‌را» توقف و وارد کوبورگ شدند. دیشب همچنین نشست گروه ۱+۴ و آمریکا در هتل ماریوت برگزار شد. مذاکره کننده ارشد چین پس از پایان این جلسه به ایرنا گفت: زمان توافق بر اساس تصمیم‌ها و قضاوت‌های سیاسی فرا رسیده است.
چادر خبرنگاران هم این روزها دوباره رونق گرفته و شمار نمایندگان رسانه‌های بین المللی افزایش چشمگیری داشته تا تحولات این رویداد مهم را از نزدیک رصد کنند.
هفته پیش رو روزهای سرنوشت سازی را در پرونده مذاکرات وین رقم خواهد زد. هیأت ایرانی بر اساس اصول و دستورالعمل‌ها پیشنهادات و خواسته‌های روشن خود در موضوعات باقیمانده را روی میز قرار داده است اما غربی‌ها هنوز در مورد پذیرش مطالبات منطقی و بحق ایران که در محدوده خطوط قرمز ایران است، تصمیم سیاسی نگرفته‌اند.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دیروز پس از دیدار با وزیر خارجه عمان در نشست خبری اظهار کرد که جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه در مذاکرات وین از خطوط قرمز خود عبور نخواهد کرد و این موضع را با قوت نشان داده است. وی لازمه هرگونه مذاکره ای را مفید بودن آن دانست و اینکه منافعی برای ملت بزرگ ایران در آن مذاکره باشد.
وی خاطر نشان کرد: ما در مجموع نسبت به مذاکرات وین خوش‌بین هستیم و امیدواریم اندک موضوعات حساس مهم و باقیمانده در مذاکرات با واقع‌بینی طرف غربی طی روزهای آینده به نتیجه برسد.