"آمایش سرزمین" مهمترین اقدام در موضوع فرونشست زمین

به گزارش رویداد ایران به نقل از ایسنا، دکتر فرخ مسجدی، رئیس امور آب، کشاورزی و محیط زیست سازمان برنامه و بودجه کشور در شصت و پنجمین نشست علمی-تخصصی با عنوان "بحران فرونشست زمین با مدیریت علمی" که به صورت ویدئو کنفرانس (وبینار) برگزار شد، به مسائل علل ایجاد این فرونشست ها پرداخت و گفت: جدیداً پدیده ای که خیلی متداول شده است مثل رخ دادن زلزله، خشکسالی شدید، سیل و در بعضی مواقع طوفان باعث این فرونشست ها شده است.

مدیر علمی این نشست، وجود آلودگی در کلانشهرها و شهرهای صنعتی که به شدت در حال رشد است را از دیگر موارد فرونشست های زمین دانست.

وی با اشاره به تعریفی از فرونشست، گفت: فرونشست به پایین رفتن زمین به صورت ناگهانی یا دفعی و یا به صورت تدریجی گفته می شود. علت اصلی فرونشست زمین برداشت های بیش از ظرفیت از منابع آب زیرزمینی است. از طرفی دیگر با گرم شدن هوا نیاز آبی در زمینه های مختلف اعم از فضای سبز، اعم از محصولات کشاورزی که شامل تولید می شود و همچنین مصرف طبیعی انسان از منابع آب باعث رشد فرونشست می شود.

رئیس امور آب، کشاورزی و محیط زیست سازمان برنامه و بودجه کشور خاطرنشان کرد: مهمترین کار اساسی که در زمینه بحث فرونشست ها باید انجام شود، بحث آمایش سرزمین است.

رضا شهبازی، مدیر کل دفتر مخاطرات زمین شناسی، مهندسی و زیست محیطی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در ادامه این نشست علمی-تخصصی به برداشت بیش از تغذیه در آبخوان های ریزدانه اشاره کرد و افزود: فرونشست زمین از زمانی شدت گرفت که موتور پمپ ها وارد صنعت کشاورزی شد. از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ یک اتفاق عجیبی رخ داد، تقریباً مساحت دشتهای درگیر فرونشست بیش از ۳ برابر در این بازه زمانی سه ساله افزایش پیدا کرده است.

وی خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۹۵، ۵۸ درصد از فرونشست در زمین های کشاورزی رخ داده است. ۵ درصد از زمین های کشاورزی در آن سال فرونشست داشته است. ولی در سال ۱۳۹۸، ۴۸ درصد فرونشست در زمینه های کشاورزی اتفاق افتاده است.

به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری، از مباحث دیگری که در این نشست مورد تاکید قرار گرفت، رخ دادن پدیده فرونشست در لایه های زیر زمین و در معرض دید نبودن آن بود که این عامل موجب بی توجهی به آن شده است. در کنار این مشکل با توجه به نقص داده‌های موجود، زمانی از فرونشست مطلع می شویم که دیر شده است.

دکتر سید محسن طباطبائی مزدآبادی، دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران نیز در این نشست گفت: مخاطره شناسان میان دو واژه خطر و ریسک، تمایز مفهوم مهمی قائل هستند. خطر به معنای میزان پتانسیل و خاصیت ذاتی یک سانحه طبیعی برای وقوع در یک محدوده است. از سوی دیگر ریسک، به معنای میزان احتمالی است که بشر ممکن است با خسارت مالی یا جانی مواجه شده یا سازه های او تخریب شوند. بنابراین ریسک سه مفهوم میزان خطر، آسیب پذیری و تعداد جمعیت در معرض خطر را در خود دارد.

طباطبائی به برخی از مهمترین پیامدهای فرونشست زمین اشاره کرد و افزود: افزایش خطر سیلاب، افزایش دی اکسید کربن خروجی به دلیل افزایش اکسیداسیون مناطق توربی و باتلاقی، کاهش تنوع زیستی و ارزش اکولوژیکی و همچنین اختلال در مدیریت آب از مهمترین پیامدهای فرونشست هستند.

دکتر آمیغ پی، رییس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری نیز به بیان دیدگاه‌های خود در رابطه با موضوع فرونشست پرداخت و ضمن تشریح ابعاد موضوع به بیان کارهایی که در رابطه با فرونشست در سازمان نقشه‌برداری به ویژه در رابطه با تهیه نقشه‌های به‌روز و پایش و ارزیابی مستمر صورت گرفته، پرداخت.

در ادامه  نشست نیز چند تن از متخصصین و حاضرین در جلسه نظرات و سوالات خود را مطرح کردند.

دکتر مسجدی در پایان این جلسه ضمن تشکر از مرکز پژوهش های توسعه و آینده‌نگری، سخنرانان و حاضرین در نشست  ابراز امیدواری کرد که بتوان خروجی‌ها و بازخوردهای مناسبی از این بحث‌ها کسب کرد.