محمد اخباری در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی ایرنا درباره سیاست همسایگی دولت سیزدهم خاطرنشان کرد: یکی از اولویت های اصلی سیاست خارجی دولت سیزدهم ایجاد ثبات و توازن منطقه‌ای با هدف گسترش تمام‌عیار روابط با همسایگان بوده و در این چند ماه گذشته هم اقدامات موثری را در این مسیر انجام داده است.
وی با اشاره به این موضوع که ایران پس از روسیه و چین بیشترین همسایه را در دنیا دارد، افزود: ایران با ۱۵ کشور همسایه است و با چند دولت خودمختار هم در همسایگی خود روابط نزدیکی دارد و به همین خاطر از یک موقعیت ژئوپلیتیک خاص برای همکاری‌های دوجانبه، چندجانبه و منطقه‌ای با همسایگان برخوردار است.
این کارشناس سیاست خارجی به اشتراکات فرهنگی، تاریخی ایران با همسایگان اشاره کرد و افزود: اقتصاد کشورهای همسایه مکمل اقتصاد ایران است و دولت سیزدهم با ابتکار عمل می‌تواند ضمن کمک به همسایگان از کمک‌های آنها برای خنثی‌سازی تحریم‌ها بهره‌ببرد.
اخباری، رویکرد دولت سیزدهم را تلاش برای غلبه بر شکاف‌ها و اختلافات منطقه‌ای ارزیابی کرد و گفت: برای بهبود شرایط اقتصادی کشور لازم است روابط با کشورها و ساختار منطقه‌ای و بین‌المللی را گسترش دهیم.
دولت سیزدهم در حال بالفعل کردن پتانسیل‌های همسایگی است
وی، از غفلت دولت‌های گذشته برای استفاده از ظرفیت همسایگان انتقاد کرد و افزود: تاکنون حداقل استفاده را از ظرفیت‌های همسایگان تجربه کرده‌ایم و امیدواریم که دولت سیزدهم بتواند این ظرفیت‌های بالقوه را بالفعل کند.
این کارشناس مسائل سیاسی، سفر رئیس جمهور به قطر را یادآور شد و گفت: سفر آیت الله ابراهیم رئیسی به دوحه می‌تواند به تقویت روابط راهبردی جمهوری اسلامی با این کشور در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، دفاعی و امنیتی منجر شود.
اخباری، ترویج گفت‌وگوی سیاسی هدفمند و پیوسته بین ایران و همسایگان را یک ضرورت ارزیابی کرد و افزود: مشورت‌ها و رایزنی‌های سیاسی بین مقامات ارشد ایران و کشورهای همسایه می تواند به ایجاد یک درک مشترک بین طرفین در موضوعات مورد علاقه بیانجامد.
وی با بیان اینکه ایجاد فهم مشترک موجب هم‌افزایی و همگرایی بین همسایگان می شود، تصریح کرد: اکنون تروریسم و افراط گرایی یک تهدید مشترک علیه همه کشورهای منطقه است و باید در اولویت همکاری ها قرار گیرد.
این کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به بی اعتمادی موجود در روابط بین ایران و برخی همسایگان، خواستار طراحی مکانیسمی برای تقویت روابط تهران و همسایگان در حوزه های دفاعی و امنیتی شد تا اختلافات و بی اعتمادی به حداقل برسد.
آل ثانی همواره روابط خوبی با ایران داشته‌اند
اخباری، امضای قراردادهای همکاری چندجانبه و دوجانبه را زمینه خوبی برای فعال کردن پتانسیل های همکاری بین ایران و همسایگان ارزیابی کرد و افزود: این رویکرد می‌تواند به ثبات و توازن منطقه ای کمک کند زیرا اکنون اقتصاد هم‌تکمیلی است که می‌تواند امنیت و ثبات و اشتراکات بعدی را به همراه بیاورد که ما در خاورمیانه از آن بی‌بهره هستیم.
وی، تقویت همکاری های اقتصادی را نه تنها عامل تقویت حسن‌همجواری بلکه عامل ارتقای امنیت و ثبات منطقه ای ارزیابی کرد و گفت: ایجاد یک اقتصاد پویا، پایدار، قوی و مبتنی بر سیاست‌های راهبردی صحیح و توسعه تجارت خارجی می تواند رفاه را برای ملت های منطقه به همراه آورد.
این کارشناس مسائل راهبردی، افزایش همکاری بخش خصوصی ایران و بخش خصوصی کشورهای همسایه در کنار تسهیل مقررات گمرکی و تجاری را برای ارتقای روابط با همسایگان ضروری دانست و گفت: ارتباط بین بازارهای ایران و بازارهای کشورهای همسایه در همه حوزه ها می تواند به جهش تولید داخلی و افزایش صادرات و در عین حال تامین نیازهای وارداتی کشور منجر شود.
اخباری، سفر رئیس جمهور به قطر را از نظر نقشی که این کشور در شورای همکاری خلیج‌فارس، اتحادیه عرب و جهان اسلام دارد بسیار مهم دانست و افزود: ایران از اولین کشورهایی بود که دولت قطر را در زمان تاسیس به رسمیت شناخت و در طول ۵۰ سال گذشته کمترین تنش را با این کشور داشته است.
وی، آل ثانی به عنوان حاکمان قطر را به حاکمان عمان تشبیه کرد و افزود: خاندان آل ثانی همواره تلاش کردند روابط با ایران را در سطح مناسبی نگه دارند.
امنیت بومی در خلیج‌فارس زمینه خوبی برای همکاری با قطر است
این کارشناس مسائل بین الملل، وجود حوزه های گازی و نفتی مشترک بین ایران و قطر را یادآور شد و گفت: دو کشور می توانند در حوزه انتقال نفت و گاز به کشورهای واردکننده انرژی با یکدیگر همکاری خوبی داشته باشند.
اخباری، حمایت قطر و ایران از جنش فلسطینی حماس را یادآور شد و گفت: تهران و دوحه مواضع مشترکی در حوزه های مختلف دارند و سفر آیت الله رئیسی می تواند موجب ارتقای روابط اجتماعی و فرهنگی بین دو ملت شود.
وی، آموزش و فناوری را یکی از زمینه های همکاری بین ایران و قطر عنوان کرد و گفت: هر دو کشور پیشرفت های خوبی در حوزه های مختلف علمی داشته اند و همکاری مراکز علمی به ارتقای اقتصاد فناوری در دو کشور کمک می کند.
این کارشناس منطقه، ایجاد امنیت بومی در خلیج فارس را یکی از زمینه های همکاری بین تهران و دوحه ارزیابی کرد و افزود: امنیت وارداتی و تکیه بر قدرت های خارجی به امنیت پایدار در منطقه نمی انجامد و همکاری بین ایران و قطر می تواند زمینه ایجاد امنیت پایدار منطقه ای را فراهم کند.
استراتژی ژئوپلیتیک انرژی کشور تدوین شود
اخباری، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای را زمینه ساز تقویت روابط تهران با کشورهای اوراسیا ارزیابی کرد و گفت: دولت سیزدهم با ایجاد مقررات گمرکی و تجاری کارآمد و شفاف و تقویت راه های ترانزیتی به ویژه تکمیل کریدور شمال-جنوب، درآمد خوبی را از تجارت با کشورهای منطقه اوراسیا کسب کند.
وی خواستار تدوین استراتژی ژئوپلتیک انرژی توسط دولت سیزدهم شد و افزود: به خاطر نداشتن استراتژی ژئوپلیتیک انرژی، آمریکایی ها توانستند ما را در حوزه انرژی تحریم و به اقتصاد کشور آسیب بزنند.
این استاد دانشگاه گفت: باید بتوانیم در کنار دیگر صادرکنندگان گاز مثل روسیه قد علم کنیم و از خطوط انتقال انرژی در شمال کشور و همچنین خطوط انتقال گاز به اروپا بهره ببریم.
وی خواستار ایفای نقش فعال تر تهران در مجمع کشورهای صادرکننده گاز شد و افزود: اگر ما تامین کننده انرژی دیگر کشورها از جمله اروپایی ها باشیم، امنیت ما با امنیت آنها گره خواهد خورد و در رفع تهدیدات علیه جمهوری اسلامی بسیار موثر است.